Z tego filmu dowiesz się:

  • jak rozróżniać popularne drzewa liściaste,
  • jakie jest znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie i dla człowieka.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Przedstawiam ci najmniejszą roślinę okrytonasienną. To pływająca wolfia. Pojedynczy okaz ma średnicę mniejszą niż milimetr i może się pochwalić najmniejszymi na świecie kwiatami choć rzadko z nich korzysta, bo rozmnaża się głównie wegetatywnie. Ale mały nie znaczy nieznaczący. Ta roślina potrafi podwoić swoją masę w cztery dni. Obliczono, że gdyby pozwolić wolfii mnożyć się bez ograniczeń w ciągu 4 miesięcy mogłaby zarosnąć całą Ziemię. Do tego wolfia jest smaczna i bardzo pożywna. W suchej masie zawiera 44% węglowodanów 20% białek, 5% tłuszczu i sporo witamin. To czyni z niej świetny pokarm i dla ludzi i dla zwierząt hodowlanych. Jakby tego było mało, wolfię można wykorzystać do oczyszczania wody. A to tylko jeden przykład przydatności okrytonasiennych. Po więcej zapraszam na film. Gdyby obudzić się któregoś dnia w świecie bez roślin okrytonasiennych, byłaby to pobudka w horrorze. Często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego jak ważną część naszego życia stanowią. By spróbować sobie to uzmysłowić wyobraź sobie przyjemny, zielony krajobraz a potem usuń z niego 80% tego, co tam rosło. Smutny widok, prawda? Ale to nie najgorszy skutek ich zniknięcia. Z powodu swojego rozpowszechnienia okrytonasienne są ważnym źródłem tlenu niezbędnego do oddychania nam i wszystkim zwierzętom. Bez nich, zwłaszcza na lądzie zaraz zrobiłoby się duszno. Najbardziej zauważalne byłoby chyba zniknięcie wszystkich kwiatów. Pachnących róż, bzów i goździków, a także pięknych tulipanów, lilii czy piwonii. A pomyśl, że to nie tylko element uprzyjemniający nam życie swoimi pięknymi kształtami, kolorami i zapachami. Kwiaty są ważnym surowcem do produkcji olejków eterycznych dla przemysłu perfumeryjnego a także składnikiem wielu potraw. Bez nich wyginęło by wiele gatunków owadów ptaków i ssaków, które żywią się kwiatowym pyłkiem i nektarem, a my stracilibyśmy miód. Znikłyby jabłka, śliwki, morele i inne owoce bo owoc to przecież... owoc kwiatu. Nie byłoby też ogórków, pomidorów i innych smacznych warzyw. Bez grochu, fasoli, soi i ich kuzynów nie mielibyśmy bogatych w białko pasz dla zwierząt. Znikłyby ziemniaki, cebula i czosnek, które w naszym klimacie pozwalały przeżyć zimę. Nie można byłoby napić się kawy ani herbaty pojeść orzechów ani smażyć na oleju bo wytwarzające go rośliny: słonecznik, rzepak soja, len, oliwki czy sezam, też by znikły. O wiele trudniej byłoby nam jednak bez zbóż. Pszenica, kukurydza, ryż, żyto czy owies to wszystko okrytonasienne, które żywią praktycznie całą ludzkość. Dostarczają surowca na mąkę, kaszę i inne przetwory. Bez traw, bo zboża to przecież też trawy, nie miałyby co jeść rzesze roślinożerców, nie tylko tych, które hodujemy dla mleka, mięsa, skór, czy wełny. Nie posłodzilibyśmy cukrem, bo do tej grupy roślin należą burak cukrowy i trzcina cukrowa. Nie mielibyśmy też aromatycznych przypraw takich jak pieprz, musztarda, wanilia liść laurowy, czy cynamon. Żywność to zresztą tylko mały wycinek tego, co nam dają. Schrup orzeszka wiesz, że pistacje też są okrytonasienne a za chwilę poznasz inne zastosowania tej grupy roślin. Gdy następnym razem się przeziębisz łykając aspirynę pomyśl z wdzięcznością o roślinach okrytonasiennych. W zasadzie poza paroma antybiotykami które zawdzięczamy grzybom większość leków pochodzi właśnie od nich. Aspirynę mamy z kory wierzby. Z kory innego drzewa - chinowca pochodzi chinina, która zwalcza malarię. Mak daje nam preparaty przeciwbólowe konwalia i naparstnica - nasercowe a barwinek różowy i cis niszczą nowotwory. Także większość niezbędnych nam witamin dostajemy od roślin. Rośliny kwitnące, takie jak bawełna, len i konopie, są surowcem do wyrobu tkanin. Z innych, jak marzana barwierska czy urzet też barwierski, otrzymujemy... Masz rację, barwniki służące do barwienia tkanin albo żywności. Wiele roślin okrytonasiennych ma więcej niż jedno zastosowanie. Na przykład jęczmień może być kaszą, paszą albo surowcem do produkcji alkoholu. Kukurydzę da się poza tym wykorzystać w przemyśle kosmetycznym, do wytwarzania klejów, farb i lakierów, mydła, linoleum a także jako źródło syropu glukozowo- -fruktozowego, którym słodzi się większość przemysłowo produkowanych soków, napojów jogurtów, lodów, dżemów, sałatek i konserw rybnych, a także wykorzystuje jako zamiennik miodu, ograniczający czerstwienie wyrobów piekarskich. Uważaj na niego! W większych ilościach jest szkodliwy. A weźmy takie drzewo kapokowe. Uprawia się je dla wodoodpornego włókna zwanego kapokiem, które jest świetnym wypełniaczem mebli, materaców a kiedyś także kamizelek ratunkowych. Ale można zjadać jego młode liście i kwiaty z nasion tłoczy się olej używany w kuchni i do produkcji mydła, a także jako nawóz zaś z lekkiego drewna robi się łodzie i meble. W innym filmie tej playlisty opowiadaliśmy o drzewach iglastych należących do nagonasiennych. Mówiliśmy też, że najłatwiej rozpoznać je po szyszkach, ale przecież w lasach rośnie też wiele drzew wyposażonych w liście. Takie drzewa w większości należą do okrytonasiennych i najprościej rozpoznać je właśnie po liściach. Spójrz na planszę. Pokazujemy na niej liście z najpopularniejszych drzew naszych parków i lasów. Jeśli akurat jest jesień, wyjdź na spacer i pozbieraj liście, które spadają z drzew. Po powrocie do domu sprawdź do jakiego drzewa pasują. Jak myślisz, po czym jeszcze można rozpoznać z jakim drzewem mamy do czynienia? Jasne, po owocach. Spacer po parku, to dobry czas także na zbieranie owoców drzew. I nie chodzi tu tylko o jabłka, gruszki, czy śliwki. Obok pokazujemy owoce popularnych drzew liściastych. Dopasuj swoje zbiory do ilustracji. Rośliny okrytonasienne stanowią większość roślin na Ziemi. Zamieszkują wszystkie kontynenty i środowiska a z racji ogromnego zróżnicowania są podstawą egzystencji innych organizmów: bakterii, grzybów, zwierząt i ludzi. Na planszy pokazujemy główne zastosowania tych roślin, ale pamiętaj, bez okrytonasiennych życie, jakie znamy, nie mogłoby istnieć. Rośliny mają moc! Mam nadzieję, że i w Tobie zakiełkuje ona niczym szczypiorek na wiosnę a przywiędłe wiadomości zawsze możesz sobie odświeżyć, zaglądając na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Weronika Brzezińska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Andrzej Pieńkowski

Montaż: Patrycja Ostrowska, Weronika Brzezińska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Christian Fischer (CC BY-SA 3.0)
Petra (Licencja Pixabay)
Otto Wilhelm Thomé (Domena publiczna)
Tomislav Jakupec (Licencja Pixabay)
PIRO (Licencja Pixabay)
MiZie (Licencja Pixabay)
Annette Meyer (Licencja Pixabay)
Elsemargriet (Licencja Pixabay)
sharkolot (Licencja Pixabay)
Raymond Brettschneider (Licencja Pixabay)
cbolorinos (Licencja Pixabay)
Roy Buri (Licencja Pixabay)
Christian Bodhi (Licencja Pixabay)
Matthias Groeneveld (Licencja Pixabay)
fauxels (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Nithin PA (Licencja Pexels)
Monserrat Soldú (Licencja Pexels)
Joshua Santos (Licencja Pexels)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Marcos Birck (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Nathan J Hilton (Licencja Pexels)
Magda Ehlers (Licencja Pexels)
Pixabay (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Marcos Birck (Licencja Pexels)
LUIS GALLARDO (Licencja Pexels)
Nicole Michalou (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Victor Rogov (Licencja Pexels)
Pixabay (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
ROMAN ODINTSOV (Licencja Pexels)
Grisha Grishkoff (Licencja Pexels)
Ton Souza (Licencja Pexels)
Tarin Golden (Licencja Pexels)
Kelly (Licencja Pexels)
Abraham Braun (Licencja Pexels)
Otto Wilhelm Thomé (Domena publiczna)
Franz Eugen Köhler (Domena publiczna)
Willow (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Rasbak (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Johannes Allart (Domena publiczna)
Carl Axel Magnus Lindman (Domena publiczna)
Jan Kops (Domena publiczna)
Carl Axel Magnus Lindman (Domena publiczna)
Amédée Masclef (Domena publiczna)
Tom Fisk (Licencja Pexels)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
Maksim Goncharenok (Licencja Pexels)
Nathan J Hilton (Licencja Pexels)
Pavel Danilyuk (Licencja Pexels)
Pleple2000 (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Agnes Monkelbaan (CC BY-SA 4.0)
Krzysztof Golik (CC BY-SA 4.0)
David Perez (CC BY-SA 4.0)
böhringer friedrich (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Pixabay (Licencja Pexels)
gokalpiscan (Licencja Pixabay)
Vlada Karpovich (Licencja Pexels)
L’amourART (Licencja Pexels)
syarif moh (Licencja Pexels)
Teona Swift (Licencja Pexels)
Artem Podrez (Licencja Pexels)
Carstor (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Madison60 (CC BY-SA 3.0)
Pixabay (Licencja Pexels)
Beril Seyis (Licencja Pexels)
Kelly (Licencja Pexels)
Yaroslav Shuraev (Licencja Pexels)
ROMAN ODINTSOV (Licencja Pexels)
Denys Gromov (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Philstone (CC BY-SA 3.0)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Bishnu Sarangi (Licencja Pixabay)
Karolina Grabowska (Licencja Pexels)
Emon (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Freepik (Licencja Flaticon)
monkik (Licencja Flaticon)
Smashicons (Licencja Flaticon)
bqlqn (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)

Anonimowa ankieta

Ankieta

Odpowiedz na 3 pytania i pomóż nam dowiedzieć się, kim są nasi użytkownicy