Z tego filmu dowiesz się:

  • jaką rolę odgrywają ryby w przyrodzie,
  • jakie jest znaczenie ryb dla człowieka.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Czy wiesz, że ochronę ryb w Polsce zapoczątkował w 1578 roku król Stefan Batory? Obecnie w Polsce całkowitą ochroną prawną objętych jest 26 gatunków ryb. Kolejnych 29 gatunków objętych jest ochroną częściową, przez okres tarła wędrówki, czy dorastania narybku. To między innymi węgorz, szczupak i sum. W tym filmie przyjrzymy się rybom zwracając szczególną uwagę na rolę jaką pełnią w przyrodzie oraz na ich znaczenie dla człowieka. Dotychczas na świecie opisano ponad 40 tysięcy gatunków ryb, a wiele nadal pewnie czeka na odkrycie. W rzekach i jeziorach Polski i w przybrzeżnych wodach Morza Bałtyckiego żyje tylko promil tego bogactwa - mniej więcej 120 gatunków. Wśród rodzimych gatunków słodkowodnych najlepiej znane i najszerzej wykorzystywane są chyba karpie, pstrągi i płocie. Z ryb morskich najpopularniejsze są dorsze śledzie, szproty, makrele oraz flądry. Wiele ryb, jak na przykład tropikalne tuńczyki atlantyckie morszczuki i pacyficzne mintaje Sprowadzamy do naszych sklepów i na stoły z odległych rzek, mórz i oceanów a także, jak łososie, z hodowli zwanych akwakulturami. Głównie w celach konsumpcyjnych bo ich mięso jest łatwo przyswajalne bogate w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz wiele cennych pierwiastków, jak fosfor siarkę, chlor, potas, sód, magnez, wapń, miedź i jod. Są więc ważnym składnikiem diety Nie tylko naszej. Zmielone odpady rybne, tak zwana mączka rybna, używane są do karmienia zwierząt gospodarskich oraz nawożenia roślin uprawnych. Połowy ryb na wędkę stały się dobrze rozwijającą się i dochodową gałęzią gospodarki. Ludzie płacą za możliwość połowu w wodach śródlądowych i za wyprawy łodzią na morze by na przykład tuńczyki czy marliny. Z wątroby niektórych gatunków ryb jak dorsz, rekin czy halibut pozyskuje się płynny tłuszcz, bogaty w wiele witamin i innych składników, o których opowiadamy w naszych filmach o układzie pokarmowym człowieka. Są ryby, jak nasz pstrąg potokowy czy sieja które nie tolerują brudnej wody dlatego określa się je jako żywe wskaźniki czystości rzek. Na podstawie ich liczebności można wnioskować, czy woda nadaje się na przykład do pobierania w celach gospodarczych, prania, mycia czy gotowania. W wodociągach warszawskich wybrane gatunki, na przykład certy, brzany lub wzdręgi, są zatrudniane jako testerzy czystości wody. Mieszkają w akwariach przepływowych i swoim zachowaniem alarmują, gdy z wodą w stacji filtrów dzieje się coś niedobrego. Człowiek ceni ryby także ze względu na ich piękno i grację. Ozdobne karpie, zwane koi hodowano od setek lat w Chinach i Japonii. Wśród współczesnych, popularnych rybek akwariowych często spotykamy między innymi mieczyki z Ameryki Środkowej skalary z dorzecza Amazonki czy azjatyckie bojowniki. Są i ryby, bez których trudno sobie wyobrazić postęp nauki. Dzięki rybkom Danio możemy na przykład poznawać tajniki genetyki, o których więcej dowiesz się z innych naszych filmów. Po orzeszku powiem ci co nieco o tym jak ważne są ryby w przyrodzie. Ryby to grupa bardzo zróżnicowana zarówno pod względem wyglądu jak i preferencji pokarmowych i środowiskowych. Najmniejsze nie dorastają nawet do centymetra długości. Największe, jak rekin wielorybi mierzą po kilkanaście metrów i ważą nawet ponad 20 ton. Co ciekawe, te giganty są łagodne i podobnie jak prawdziwe wieloryby fiszbinowe żywią się planktonem, który odcedzają z wody za pomocą specjalnych wyrostków na skrzelach. W ciągu godziny rekin wielorybi potrafi przefiltrować 6000 l wody! Duża część ryb to drapieżniki choć ich zdobyczą bywają nie tylko inne ryby także owady, małże, ślimaki, żaby a nawet małe ptaki i ssaki. Takim wszystkożercą niegardzącym i padliną Jest słodkowodny sum pospolity bytujący także w naszych jeziorach i rzekach. Dorasta do 2 metrów i jest pozbawiony łusek. Jego wielką głowę z szerokim otworem gębowym otacza wianuszek wąsów smakowych, które pomagają mu zlokalizować ofiary nocą i w mętnej wodzie. Sporo gatunków ryb to wegetarianie utrzymujący pod kontrolą wodną roślinność. W naszych wodach możemy spotkać z tej grupy między innymi amura czy wzdręgę. Ryby są bardzo ważnym elementem przyrody. Żywią się zwierzętami i roślinami wodnymi przez to regulują ich liczebność. Same zaś stanowią często podstawowe źródło pokarmu dla innych zwierząt, choćby z racji swojej liczebności. Jeśli nas uważnie oglądasz,na pewno potrafisz wymienić, w jaki sposób człowiek wykorzystuje ryby dla swoich celów. Wśród twoich odpowiedzi powinny się znaleźć połowy w celach konsumpcyjnych wędkarstwo sportowe wykorzystanie odpadków jako paszy i nawozu badania naukowe przemysł farmaceutyczny i suplementów diety akwarystyka. Na koniec jeszcze jedna zagadka dla Ciebie: Jaka ryba, was się pytam gdy "o" zgubi, ma kopyta? O_koń! Ryby są najliczniejszą grupą kręgowców. W środowisku naturalnym regulują liczebność wielu zwierząt i roślin, a same są cennym pokarmem dla innych gatunków w tym gadów, ptaków i ssaków. Dla ludzi stanowią cenne źródło pokarmu zarówno ze względu na walory smakowe jak i odżywcze. Przerabia się je też na mączkę którą karmi się świnie, bydło i drób oraz na nawóz użyźniający pola. Wiele ryb jest hodowanych w akwariach by ludzie mogli je podziwiać. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę: Pistacja.TV

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Angelika Apanowicz

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Anna Bednarek

Materiały: Weronika Brzezińska, Anna Bednarek

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Małgorzata Załoga, Раїса Скорик

Montaż: Weronika Brzezińska, Anna Bednarek

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

macrovector (Licencja Freepik)
macrovector (Licencja Freepik)
Enrique Hoyos (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Vitaliy Todo (Licencja Pexels)
Free Videos (Licencja Pexels)
MsDiaryJp (Licencja Pexels)
Emma Li (Licencja Pexels)
Kelly (Licencja Pexels)
masbebet (Licencja Pixabay)
loilamtan (Licencja Pixabay)
Los Muertos Crew (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Ivan Babydov (Licencja Pexels)
Harrison Haines (Licencja Pexels)
Karolina Grabowska (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Autor nieznany / Litewskie Muzeum Narodowe (Domena publiczna)
Marcus Elieser Bloch (Domena publiczna)
Krüger (Domena publiczna)
Marcus Elieser Bloch (Domena publiczna)
Timothy Knepp (Domena publiczna)
Krüger (Domena publiczna)
RoyBuri (Licencja Pixabay)
yunusgurel (Licencja Pixabay)
Radosław Tobolski (CC0 1.0)
pch.vector (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Wojciech J. Płuciennik (CC BY-SA 4.0)
Cedricguppy - Loury Cédric (CC BY-SA 4.0)
Piotr Kuczynski (CC BY-SA 3.0)
Pogrebnoj-Alexandroff (CC BY-SA 3.0)
Uwe Kils (CC BY-SA 4.0)
JUN HO LEE (Licencja Pexels)
Dmitry Marchenkov (Licencja Pexels)
Rosario García - Swallow / University of the Basque Country (CC BY-SA 4.0)
U.S. National Oceanic and Atmospheric Administration (Domena publiczna)
Krüger / Bibliothèque nationale de France (Domena publiczna)
Duane Raver, U.S. Fish and Wildlife Service (Domena publiczna)
Arto Alanenpää (Domena publiczna)
Peter van der Sluijs (CC BY-SA 3.0)
Peter van der Sluijs (CC BY-SA 4.0)
Hans Hillewaert (CC BY-SA 4.0)
The Instagrapher (Licencja Pexels)
Kindel Media (Licencja Pexels)
Stefano Trojani (Licencja Pexels)
Alexander Bobrov (Licencja Pexels)
Erik Christensen (CC BY-SA 3.0)
Pavel Danilyuk (Licencja Pexels)
Pavel Danilyuk (Licencja Pexels)
Phu Thinh Co (CC BY-SA 2.0)
Achraf Alan (Licencja Pexels)
Leo Salom (Licencja Pexels)
Nataliya Vaitkevich (Licencja Pexels)
macrovector (Licencja Freepik)
pch.vector (Licencja Freepik)
Macrovector (Licencja Freepik)
macrovector (Licencja Freepik)
pch.vector (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Dieter Florian (CC BY-SA 3.0 DE)
Dieter Florian (CC BY-SA 3.0 DE)
Joe Pell (CC BY 2.0)
lam loi (Licencja Pexels)
Roban Kramer / USGS (Domena publiczna)
Iidkk (CC BY-SA 4.0)
Zlatin Georgiev (Licencja Pexels)
Adrien JACTA (Licencja Pexels)
macrovector (Licencja Freepik)
pch.vector (Licencja Freepik)
macrovector (Licencja Freepik)
Reza Ahmad Nurfauzan (CC BY-SA 4.0)