Żółwie
Playlista:Gady
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Playlista
Z tego filmu dowiesz się:
- jakie są wspólne cechy anatomii i fizjologii żółwi,
- jak przebiega cykl życiowy żółwia,
- jakie są przykłady gatunków żółwi.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Jeśli wydaje Ci się
że żółwie są dziwne już przez fakt
posiadania zewnętrznego pancerza
w którym mogą się schować
jak w domku, poczekaj na to.
Są żółwie, które potrafią oddychać pupą.
Jednym z takich ekwilibrystów jest gatunek
nazywany żółwiem z rzeki Fitzroy.
Ten gad może nawet przez 3 tygodnie
nie wychylać głowy z wody
jeśli przyjdzie mu taka ochota.
Jego tyłekfachowo nazywa się to
oddychaniem kloakalnym
zapewnia mu nawet 70%
zapotrzebowania na tlen.
Powolny jak żółw, żółwie tempo
wlecze się jak żółw.
To tylko niektóre powiedzenia
które wiążemy z tą grupą gadów.
Wszystkie zakładają
że żółwie są powolne i ociężałe.
Czy słusznie?
Przekonasz się, gdy obejrzysz ten film
ale na początek poznajmy jedynego
naszego krajowego żółwia.
Żółwia błotnego.
Ten nieduży ważący około kilograma gad
wygląda dosyć typowo jak na żółwia.
Okrywający cały tułów pancerz
mocne łapy potrafiące dźwigać ciało
głowa wysuwająca się na długiej szyi.
To wszystko cechy spotykane
u większości żółwi.
Poza tymi, które na dobre wróciły do wody
i przekształciły łapy w płetwy.
Nasz błotny żółw urzeka spojrzeniem.
Jego źrenice są okrągłe
zaś po kolorze tęczówek można poznać płeć.
Samce mają z reguły tęczówki
rudo-pomarańczowe lub brązowe.
U samic są one upstrzone żółtymi plamkami
a niekiedy całkiem złote.
Żyje w stawach i jeziorach i tam poluje
na owady, mięczaki, żaby i kijanki.
A nawet małe ryby, które zręcznie rozrywa
długimi pazurami.
Jak wszystkie gady, oddycha płucami
ale może się zanurzać pod wodę
nawet na godzinę.
Podobnie jak wszystkie żółwie
samice naszego błotnego
też wychodzą na ląd, by złożyć jaja.
Bo wszystkie żółwie są jajorodne.
Pamiętaj, że żółw błotny jest pod ochroną.
Co możesz zrobić, by wspierać go
w codziennej walce o byt?
Nigdy nie wypuszczaj na wolność żółwi
które hodujesz w terrarium.
Wiele gatunków potrafi
przeżyć w naszym klimacie
zabierając naszemu żółwiowi
środowisko życia i pożywienie.
Mogą też rozprzestrzeniać groźne
dla niego choroby.
Po orzeszku opowiem Ci więcej o tym
co wszystkie żółwie łączy.
Jaka jest najbardziej charakterystyczna
cecha żółwia?
No jasne, pancerz.
W rzeczywistości, te gady mają szkielet
wewnętrzny jak wszystkie kręgowce.
Tyle, że został on przekształcony tak
że widać go na zewnątrz.
Jego spodnia warstwa to kości
a wierzchnia, keratyna.
Ta sama, która tworzy nasze włosy
i paznokcie.
Ten pancerz jest ciężki i ogranicza ruchy
ale pomyśl o zaletach.
Po co żółwie miałyby się spieszyć?
Bardziej opłaca im się
polegać na twardości i odporności pancerza
który chroni przed drapieżnikami
niż na szybkości swoich łap.
Chociaż żółw kojarzy nam się z powolnością
jak na przykład olbrzymy z Galapagos
pokonujące w godzinę ledwie 500 metrów
są i takie jak spotykane w Afryce, Azji
i Ameryce Północnej żółwiaki
które chodzą tak szybko, jak my.
Około pięciu kilometrów na godzinę.
Zaś największe morskie żółwie skórzaste
osiągają podczas ucieczki w wodzie
ponad 30 kilometrów na godzinę.
Jest jedna rzecz
którą wszystkie poza jednym gatunkiem
żółwie niezależnie od środowiska
w którym żyją na co dzień
muszą robić na lądzie.
Składanie jaj.
W tym celu samice
wypełzają na piaszczyste plaże
otoczone skórzastą osłonką jaja
polegają na ciepłe ze słońca.
Wylęgające się z nich maleńkie żółwiki
są mikrokopiami dorosłych.
Niestety są też przysmakiem wielu zwierząt
a pancerz ich nie chroni
jest bowiem jeszcze zbyt miękki.
Co ciekawe, płeć żółwi określa temperatura.
Ciepełko produkuje samiczki
w chłodniejszych warunkach
tworzą się samczyki.
Wśród żółwi ziemnowodnych
samice często opiekują się gniazdem
kontrolując jego temperaturę
a potem młodymi.
A dlaczego tylko kontrolują temperaturę?
Bo jak wszystkie gady są zmiennocieplne.
Nie potrafią ogrzać jaj swoim ciałem.
W przypadku żółwi
byłoby to zresztą niemożliwe
także z powodu twardego pancerza.
Trudno sobie wyobrazić
jak taka żółwiowa mama
miałaby ogrzać jaja.
Przez skorupę?
Zmiennocieplność sprawia
że żółwie preferują środowisko
o w miarę wysokiej temperaturze
25-35 stopni Celsjusza.
Chętnie wygrzewają się w słońcu
gdy jest chłodno, a chowają w cieniu
gdy na dworze upał.
W zimnie ich zdolność
do poruszania się, maleje.
Często miesiącami hibernują.
Jak na przykład żółwik malowany
czy nasz żółw błotny.
Ten pierwszy ma zaiste imponujące
zdolności przetrwania.
Potrafi przetrwać nawet 100 dni
gdy woda i muł mają ledwie
3-4 stopnie Celsjusza powyżej zera.
Nie je wtedy i prawie nie oddycha.
Zmiennocieplność ma zresztą
i swoje zalety.
Gdy organizm nie musi poświęcać energii
na utrzymanie stałej temperatury ciała
może mniej zjeść albo jeść rzadko.
Żółwie są ważnym elementem środowisk
w których żyją.
Jako padlinożercy, uprzątają otoczenie
z padłych zwierząt, utrzymując czystość
wody i ograniczając rozprzestrzenianie się
wielu chorób.
Drapieżne kontrolują liczebność
meduz, owadów i ślimaków.
Roślinożerne ograniczają rozrost glonów
i wodorostów, tworząc miejsca do życia
dla innych gatunków.
Jak ryby i ptaki oraz pomagają
rozsiewać nasiona.
Co ciekawe, wiele gatunków przekonuje się
do wegetarianizmu z wiekiem.
O ile młode żółwiki niemal w 100 %
żerują na rybach, ślimakach, owadach
i wodnych żyjątkach, to w diecie dorosłych
roślinność może być jedynym
źródłem kalorii.
Wiele gatunków żółwi stanowi też źródło
pożywienia zarówno dla innych zwierząt
jak i dla ludzi, którzy uważają ich jaja
i mięso za przysmak.
Skorupy służą jako naczynia, gadżety
a kiedyś także materiał do dekoracji mebli
wyrobu grzebieni albo opraw okularów.
Niestety taka eksploatacja sprawia
że liczba tych gadów drastycznie maleje.
Wymień trzy cechy charakterystyczne
dla żółwi.
Twarda skorupa, zmiennocieplność
i konieczność rozwoju jaj na lądzie.
To powiedz jeszcze, na którym kontynencie
żadnych żółwi nie spotkamy?
Antarktyda to jedyny bezżółwiowy ląd.
Jest tam po prostu dla nich za zimno.
Żółwie są zmiennocieplne
to znaczy że temperatura ich ciała
zależy od temperatury otoczenia.
Mogą ją regulować
przez odpowiednie zachowanie
na przykład wygrzewanie się w słońcu.
Ich tułów pokrywa pancerz
powstały z przekształconego
szkieletu wewnętrznego.
Większość żółwi lądowych i ziemnowodnych
potrafi cała chować się do skorupy.
Wszystkie żółwie składają jaja na lądzie
a płeć młodych określa temperatura.
W chłodniejszych warunkach
tworzą się samce, w cieplejszych samice.
Na dzisiaj to już wszystko.
Obejrzyj nasze pozostałe filmy
z playlisty o gadach,
a po więcej materiałów zajrzyj
na naszą stronę pi-stacja.tv
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
_(9998554524).jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
