Próbny egzamin ósmoklasisty z matematyki 2024 już w poniedziałek 22.04

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Żółwie

Gady

Ty gadzie! 11:14
Żółwie 08:34
Węże i jaszczurki 11:43
Krokodyle 09:09

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

jakie są wspólne cechy anatomii i fizjologii żółwi,
jak przebiega cykl życiowy żółwia,
jakie są przykłady gatunków żółwi.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Jeśli wydaje Ci się że żółwie są dziwne już przez fakt posiadania zewnętrznego pancerza w którym mogą się schować jak w domku, poczekaj na to. Są żółwie, które potrafią oddychać pupą. Jednym z takich ekwilibrystów jest gatunek nazywany żółwiem z rzeki Fitzroy. Ten gad może nawet przez 3 tygodnie nie wychylać głowy z wody jeśli przyjdzie mu taka ochota. Jego tyłekfachowo nazywa się to oddychaniem kloakalnym zapewnia mu nawet 70% zapotrzebowania na tlen. Powolny jak żółw, żółwie tempo wlecze się jak żółw. To tylko niektóre powiedzenia które wiążemy z tą grupą gadów. Wszystkie zakładają że żółwie są powolne i ociężałe. Czy słusznie? Przekonasz się, gdy obejrzysz ten film ale na początek poznajmy jedynego naszego krajowego żółwia. Żółwia błotnego. Ten nieduży ważący około kilograma gad wygląda dosyć typowo jak na żółwia. Okrywający cały tułów pancerz mocne łapy potrafiące dźwigać ciało głowa wysuwająca się na długiej szyi. To wszystko cechy spotykane u większości żółwi. Poza tymi, które na dobre wróciły do wody i przekształciły łapy w płetwy. Nasz błotny żółw urzeka spojrzeniem. Jego źrenice są okrągłe zaś po kolorze tęczówek można poznać płeć. Samce mają z reguły tęczówki rudo-pomarańczowe lub brązowe. U samic są one upstrzone żółtymi plamkami a niekiedy całkiem złote. Żyje w stawach i jeziorach i tam poluje na owady, mięczaki, żaby i kijanki. A nawet małe ryby, które zręcznie rozrywa długimi pazurami. Jak wszystkie gady, oddycha płucami ale może się zanurzać pod wodę nawet na godzinę. Podobnie jak wszystkie żółwie samice naszego błotnego też wychodzą na ląd, by złożyć jaja. Bo wszystkie żółwie są jajorodne. Pamiętaj, że żółw błotny jest pod ochroną. Co możesz zrobić, by wspierać go w codziennej walce o byt? Nigdy nie wypuszczaj na wolność żółwi które hodujesz w terrarium. Wiele gatunków potrafi przeżyć w naszym klimacie zabierając naszemu żółwiowi środowisko życia i pożywienie. Mogą też rozprzestrzeniać groźne dla niego choroby. Po orzeszku opowiem Ci więcej o tym co wszystkie żółwie łączy. Jaka jest najbardziej charakterystyczna cecha żółwia? No jasne, pancerz. W rzeczywistości, te gady mają szkielet wewnętrzny jak wszystkie kręgowce. Tyle, że został on przekształcony tak że widać go na zewnątrz. Jego spodnia warstwa to kości a wierzchnia, keratyna. Ta sama, która tworzy nasze włosy i paznokcie. Ten pancerz jest ciężki i ogranicza ruchy ale pomyśl o zaletach. Po co żółwie miałyby się spieszyć? Bardziej opłaca im się polegać na twardości i odporności pancerza który chroni przed drapieżnikami niż na szybkości swoich łap. Chociaż żółw kojarzy nam się z powolnością jak na przykład olbrzymy z Galapagos pokonujące w godzinę ledwie 500 metrów są i takie jak spotykane w Afryce, Azji i Ameryce Północnej żółwiaki które chodzą tak szybko, jak my. Około pięciu kilometrów na godzinę. Zaś największe morskie żółwie skórzaste osiągają podczas ucieczki w wodzie ponad 30 kilometrów na godzinę. Jest jedna rzecz którą wszystkie poza jednym gatunkiem żółwie niezależnie od środowiska w którym żyją na co dzień muszą robić na lądzie. Składanie jaj. W tym celu samice wypełzają na piaszczyste plaże otoczone skórzastą osłonką jaja polegają na ciepłe ze słońca. Wylęgające się z nich maleńkie żółwiki są mikrokopiami dorosłych. Niestety są też przysmakiem wielu zwierząt a pancerz ich nie chroni jest bowiem jeszcze zbyt miękki. Co ciekawe, płeć żółwi określa temperatura. Ciepełko produkuje samiczki w chłodniejszych warunkach tworzą się samczyki. Wśród żółwi ziemnowodnych samice często opiekują się gniazdem kontrolując jego temperaturę a potem młodymi. A dlaczego tylko kontrolują temperaturę? Bo jak wszystkie gady są zmiennocieplne. Nie potrafią ogrzać jaj swoim ciałem. W przypadku żółwi byłoby to zresztą niemożliwe także z powodu twardego pancerza. Trudno sobie wyobrazić jak taka żółwiowa mama miałaby ogrzać jaja. Przez skorupę? Zmiennocieplność sprawia że żółwie preferują środowisko o w miarę wysokiej temperaturze 25-35 stopni Celsjusza. Chętnie wygrzewają się w słońcu gdy jest chłodno, a chowają w cieniu gdy na dworze upał. W zimnie ich zdolność do poruszania się, maleje. Często miesiącami hibernują. Jak na przykład żółwik malowany czy nasz żółw błotny. Ten pierwszy ma zaiste imponujące zdolności przetrwania. Potrafi przetrwać nawet 100 dni gdy woda i muł mają ledwie 3-4 stopnie Celsjusza powyżej zera. Nie je wtedy i prawie nie oddycha. Zmiennocieplność ma zresztą i swoje zalety. Gdy organizm nie musi poświęcać energii na utrzymanie stałej temperatury ciała może mniej zjeść albo jeść rzadko. Żółwie są ważnym elementem środowisk w których żyją. Jako padlinożercy, uprzątają otoczenie z padłych zwierząt, utrzymując czystość wody i ograniczając rozprzestrzenianie się wielu chorób. Drapieżne kontrolują liczebność meduz, owadów i ślimaków. Roślinożerne ograniczają rozrost glonów i wodorostów, tworząc miejsca do życia dla innych gatunków. Jak ryby i ptaki oraz pomagają rozsiewać nasiona. Co ciekawe, wiele gatunków przekonuje się do wegetarianizmu z wiekiem. O ile młode żółwiki niemal w 100 % żerują na rybach, ślimakach, owadach i wodnych żyjątkach, to w diecie dorosłych roślinność może być jedynym źródłem kalorii. Wiele gatunków żółwi stanowi też źródło pożywienia zarówno dla innych zwierząt jak i dla ludzi, którzy uważają ich jaja i mięso za przysmak. Skorupy służą jako naczynia, gadżety a kiedyś także materiał do dekoracji mebli wyrobu grzebieni albo opraw okularów. Niestety taka eksploatacja sprawia że liczba tych gadów drastycznie maleje. Wymień trzy cechy charakterystyczne dla żółwi. Twarda skorupa, zmiennocieplność i konieczność rozwoju jaj na lądzie. To powiedz jeszcze, na którym kontynencie żadnych żółwi nie spotkamy? Antarktyda to jedyny bezżółwiowy ląd. Jest tam po prostu dla nich za zimno. Żółwie są zmiennocieplne to znaczy że temperatura ich ciała zależy od temperatury otoczenia. Mogą ją regulować przez odpowiednie zachowanie na przykład wygrzewanie się w słońcu. Ich tułów pokrywa pancerz powstały z przekształconego szkieletu wewnętrznego. Większość żółwi lądowych i ziemnowodnych potrafi cała chować się do skorupy. Wszystkie żółwie składają jaja na lądzie a płeć młodych określa temperatura. W chłodniejszych warunkach tworzą się samce, w cieplejszych samice. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj nasze pozostałe filmy z playlisty o gadach, a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę pi-stacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Zdjęcia: Patrycja Ostrowska, Angelika Apanowicz

Napisy: Klaudia Abdeltawab, Анна Альохіна

Montaż: Patrycja Ostrowska

Animacja: Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności