Szkielet osiowy i szkielet kończyn
Playlista:Układ ruchu
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Z tego filmu dowiesz się:
- jak nazywają się poszczególne elementy szkieletu osiowego,
- jak nazywają się kości obręczy barkowej, biodrowej i kończyn,
- jak nazywają się kości czaszki,
- jak zbudowana jest klatka piersiowa,
- jak nazywamy poszczególne odcinki kręgosłupa.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Znasz pewnie ten dowcip:
Jasiu, czy wąż ma ogon?
Wyłącznie, proszę Pani.
Otóż nie.
Węże mają bardzo długi kręgosłup
a w nim większość
od 100 do 450
stanowią kręgi... hmmm
powiedzmy piersiowe
zwane poprawnie przedogonowymi
a tylko od 10 do 205 ogonowe.
Razem z żebrami i resztą
taki gad może mieć nawet 1600 kości.
Inne zwierzaki
wypadają na tym tle dość blado.
Nasz przyjaciel pies
ma mniej więcej zależnie od długości ogona
321 kości.
I nie zaliczamy tu tych
które z upodobaniem zakopuje.
Za to koty są nam bliższe liczbą kości.
Ich szkielet liczy sobie
od 240 do 245 kosteczek.
W tej lekcji dowiesz się
ile i jakie kości ma człowiek.
Człowiek jak budynek
musi mieć porządny szkielet.
Tak jak w budynku bez szkieletu
nie da się wznieść ścian
stropów czy dachu
zapewnić ocieplenia, czy odpowiednio
poukładać wszystkich instalacji
tak i ludzkie ciało nie mogłoby
prawidłowo funkcjonować
bez odpowiednio mocnej
a zarazem elastycznej
konstrukcji podporowej.
W przeciwieństwie do tego budowlanego
ludzki szkielet pełni jednak
znacznie więcej funkcji.
Nie tylko stanowi rusztowanie dla mięśni
i osłonę dla ważnych narządów
ale także umożliwia poruszanie się.
Domy tak nie potrafią.
Pogodzenie tego wszystkiego
w ważącej zaledwie
10 do 12 kilogramów strukturze
nie jest proste.
A poznanie szczegółów układu kostnego
potrafi dać w kość.
Psia kość!
Szkielet dorosłego człowieka to 206 kości
a rodzimy się ze sporo większą liczbą
około 270.
Na szczęście dla uczących się
gdy dorastamy
część kości łączy się ze sobą
i w końcowym rozrachunku
zostaje ich już tylko 206.
Niemało?
Mam nadzieję, że dzięki mojej pomocy
dasz radę zapamiętać nazwy części z nich
i żadna część szkieletu
nie stanie Ci kością w gardle.
Zaczynamy.
Zacznijmy od tej części
którą nazywamy szkieletem osiowym.
Źródło nazwy jest proste.
Kości wchodzące w skład szkieletu osiowego
tworzą...
Jasne! Oś.
Czyli linię od głowy do...
powiedzmy, że do miejsca
gdzie plecy tracą swą szlachetną nazwę.
Szkielet ten zaczyna się od góry czaszką.
Tworzy ją 28 kości
z czego 8 chroni mózg
a 14 wchodzi w skład twarzoczaszki
tworząc między innymi rusztowanie dla oczu
nosa czy zębów.
Zestaw uzupełnia 6 kosteczek słuchowych.
Po 3 w każdym uchu.
Młoteczek, kowadełko i strzemiączko
to najmniejsze kości człowieka.
Strzemiączko ma długość
ledwie 3 milimetrów.
Z omiu kości mózgoczaszki
dwie są parzyste.
To kość skroniowa i ciemieniowa.
Uzupełniają je od przodu kość czołowa
od tyłu potyliczna
a pośrodku leżą klinowa i sitowa.
Jedyną ruchomą kością czaszki
poza słuchowymi jest żuchwa
zwana popularnie
chodź niepoprawnie dolną szczęką.
Jej górny odpowiednik
jest całkowicie nieruchomy.
Podobnie jak reszta kości
wchodzących w skład twarzoczaszki.
Ich nazwy:
kości nosowe, jarzmowe
podniebienne, łzowe i położenie
widzisz na diagramie.
Zupełnie osobną
choć zaliczaną do twarzoczaszki
jest luźno zawieszona w mięśniach szyi
podkowo-kształtna kość gnykowa.
Możesz ją wyczuć a nawet poruszyć
byle ostrożnie
z prawa na lewą
i odwrotnie
kładąc palce po obu stronach szyi
tuż pod żuchwą.
Osiowy szkielet
uzupełniają kręgosłup
oraz klatka piersiowa.
Kręgosłup składa się z 34 kręgów.
7 przypada na kręgosłup szyjny.
Co ciekawe, nawet żyrafa ma ich tyle samo.
Pierwszy z nich dźwigacz
dźwiga naszą głowę.
Podobnie jak mityczny Atlas
dźwigał na swoich barkach świat.
Leżący tuż poniżej obrotnik
umożliwia rozglądanie się na boki
pozwala bowiem kręcić głową.
12 kręgów leżących poniżej szyi
tworzy odcinek piersiowy.
To do nich przyczepiają się
chroniące narządy
klatki piersiowej i brzucha, żebra.
7 górnych par jest od przodu
złączonych płaską podłużną kością
zwaną mostkiem.
Kolejne trzy pary łączą się z mostkiem
łukiem chrzęstnym
poprzez żebra pary siódmej.
Nazywamy je żebrami rzekomymi.
A ostatnie dwie pary, numer 11 i 12
w ogóle nie dochodzą do mostka.
Są połączone tylko z kręgosłupem.
Mówimy na nie wolne żebra.
5 kolejnych kręgów to kręgi lędźwiowe
bardziej masywne niż piersiowe.
A 5 leżących jeszcze niżej
zrasta się tworząc jedną kość–krzyżową.
Końcówkę kręgosłupa
tworzy zestaw trzech–czterech
zrośniętych ze sobą kręgów
tworzących kość guziczną.
To pozostałość
po naszych ogoniastych przodkach.
No dobrze.
Oś już mamy.
Ale mając tylko ją
moglibyśmy być co najwyżej wężem.
Kręgosłup owszem jest ruchomy i elastyczny
ale dopiero ręce i nogi
dają nam prawdziwą swobodę ruchów.
Szkielet kończyn
to druga część naszej kostnej układanki.
W każdej z czterech kończyn
mamy po 30 kości.
W sumie 120.
Do tego dochodzą obręcze
biodrowa i barkowa.
Pierwsza to inaczej miednica
czyli para zrośniętych ze sobą
trójek kości:
biodrowej, łonowej i kulszowej.
Od tyłu sztywno związanych
z kością krzyżową kręgosłupa.
Miejscem połączenia tych trzech kości
jest staw biodrowy.
W nim umocowana jest kość udowa
najdłuższa kość szkieletu
i ważny element konstrukcyjny
kończyny dolnej.
Byśmy mogli stać, chodzić i biegać
w każdej nodze
potrzebna jest jeszcze rzepka
kość piszczelowa i strzałkowa
wspierające łydkę.
7 kości stępu
5 kości śródstopia i 14 kości palców stóp.
Są to tak zwane paliczki.
W każdym z palców stopy jest ich po 3.
Wyjątkiem jest paluch
który choć największy
tworzą tylko 2.
Możesz to zresztą osobiście sprawdzić.
Obręcz barkową
tworzą dwa obojczyki i dwie łopatki.
Z przodu obojczyki łączą się z mostkiem.
To w zasadzie jedyne
w miarę sztywne umocowanie tej obręczy.
Łopatki są luźno zawieszone
w mięśniach pleców
i łączą się z obojczykami
w ich oddalonej od kręgosłupa części
tworząc stawy barkowe.
To w nich kotwiczą kości ramienne
najmasywniejsze kości kończyny górnej.
Pozostałą część szkieletu tej kończyny
tworzą kość łokciowa i promieniowa
8 kości nadgarstka
5 kości śródręcza i 14 kości palców.
Ufff.
Wiemy już, jak wygląda szkielet
i jakie kości doń należą.
Ale co one robią?
Lista zasług kości jest tak długa
że opowiem Ci o nich w innym filmie.
Zadanie dla Ciebie to odrobina matematyki.
Ale spokojnie.
Taka na poziomie dodawania do 20.
Popatrz na swoje palce.
Po ile paliczków masz w palcach
od małego do wskazującego?
A ile w kciuku?
Odpowiedź napisz w komentatrzu.
Mam nadzieję, że masz ją w małym palcu.
Szkielet dorosłego człowieka
tworzy 206 kości.
Czaszka, kręgosłup i żebra
to szkielet osiowy.
Pozostałe kości tworzą
szkielet kończyn górnych i dolnych
wraz z obręczami barkową i miedniczną.
Nasz główny bohater
źle znosił stres związany z nagraniem.
Cały film strasznie się czerwienił.
Doceń jego starania
i koniecznie polub ten film.
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
