Ośrodkowy układ nerwowy
Playlista:Regulacja nerwowo-hormonalna
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Z tego filmu dowiesz się:
- jak zbudowany jest ośrodkowy (centralny) układ nerwowy,
- jakie części tworzą mózgowie,
- jakie funkcje pełnią: mózg, rdzeń kręgowy i pień mózgu.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Na pewno nieraz przechodzisz
co dzień obok lustra.
Czasem zerkniesz w nie
by sprawdzić czy dobrze wyglądasz
idąc do szkoły, czy na imprezę.
Nic Cię jednak nie niepokoi
nawet jeśli to Halloween party
a ty masz na sobie kostium wilkołaka.
W końcu wiesz, ty to ty.
Ze zwierzętami jest inaczej
co pewnie rozbawiło każdego
kto obserwował kiedyś małego kotka
albo szczeniaka doskakującego do lustra
by przegonić rezydującego tam obcego
albo próbującego takie lustro obejść
i dziwiącego się
że ten po drugiej stronie
na niego nie czeka.
Tak zwany test lustra
czyli umiejętność rozpoznania
że ten w lustrze to ja sam
przechodzi tylko kilka gatunków zwierząt.
Są wśród nich małpy człekokształtne
delfiny, orki i słonie indyjskie
ale też co dość zaskakujące
sroki i mrówki.
Choć z pewnością nie są
najliczniejszą grupą zwierząt
ani nawet kręgowców
bez ich 5000 gatunków
nasz świat byłby dużo uboższy.
Ssaki wypełniają praktycznie
wszystkie środowiska.
Można je spotkać od lodów Arktyki
i Antarktyki po tropikalne dżungle
i podzwrotnikowe pustynie.
I od morskich głębin po najwyższe szczyty.
Często swoją obecnością
modyfikują środowisko.
Na przykład stadne ssaki kopytne
gnu, jelenie czy renifery
pasąc się, zmieniają szatę roślinną
na terenach, na których występują.
Rozsiewają też w odchodach nasiona
ułatwiając rozprzestrzenianie się
wielu gatunków roślin.
Drapieżniki zwiększają zdrowotność
populacji swoich ofiar
bo zwykle polują na osobniki bardzo młode
albo osłabione lub chore.
Ssakami odgrywającymi niezwykle
istotną rolę w środowisku są nietoperze
które roznoszą nasiona i zapylają kwiaty.
A te mięsożerne trzymają pod kontrolą
populację owadów
takich jak komary, muchy i inne szkodniki.
Dzięki czemu my ludzie
nie musimy tak bardzo
opryskiwać pól pestycydami.
Są ssaki, które intensywnie modyfikują
swoje otoczenie jak bobry
które budując tamy
tworzą bagna i rozlewiska.
Ta grupa zwierząt jest też niezwykle
istotna dla nas, ludzi.
Wiele gatunków jest źródłem pożywienia
i ubrań.
By zapewnić sobie stały dostęp do mięsa
mleka, wełny i skór
ludzie udomowili niektóre gatunki ssaków
jak krowy, świnie, owce czy kozy
robiąc z nich zwierzęta hodowlane.
Gdy już nabraliśmy wprawy w udomowieniu
wymyśliliśmy zresztą i inne sposoby
wykorzystywania ssaków.
Przez stulecia konie, muły, osły czy woły
były środkiem transportu
i pomagały w pracach polowych
ciągnąc pługi, brony
pracując w kieratach młócących zboże
lub wydobywających wodę
do nawadniania upraw.
Udomowione wilki stały się
najlepszym przyjacielem człowieka
strzegąc jego stad i siedlisk
a koty chroniły plony przed gryzoniami.
Od bardzo dawna trzymano też ssaki
dla samej przyjemności obcowania z nimi.
I dziś, wielu z was jest pewnie
dumnym opiekunem psa, kota, chomika
kawii domowej, czyli dawnej
świnki morskiej czy fretki.
Obcowanie ze zwierzęciem daje zresztą
całkiem wymierne korzyści zdrowotne.
Nie tylko poprawia nastrój
ale i obniża ciśnienie krwi
poprawia kondycję serca
a nawet może chronić
przed alergiami i chorobami.
Opieka nad zwierzętami udomowionymi
zarówno hodowlanymi jak i domowymi
dała początek całej dużej gałęzi wiedzy.
Medycynie weterynaryjnej.
Są gatunki zwierząt jak myszy, szczury
kawie czy króliki
które wykorzystuje się w badaniach
nad chorobami ludzi
od próchnicy po nowotwory.
Dzięki nim powstają nowe leki
i urządzenia diagnostyczne
opracowuje się schematy rehabilitacji
po urazach i metody przeszczepów narządów.
Ale to tylko jedna strona medalu.
Ssaki są bowiem
jako nasi najbliżsi krewni
w świecie zwierząt
także rezerwuarem
groźnych dla ludzi chorób.
Dżuma, żółta febra, wścieklizna, borelioza
włośnica, owsiki czy ebola
to tylko przykłady zakażeń
które przenoszą zwierzęta.
Szczury, myszy, koty, psy, krowy, świnie.
Omawiamy je dokładniej
w innych naszych playlistach.
Istnieją gatunki, które stanowią dla nas
konkurencje pokarmową niszcząc plony
jak gryzonie, zającowate
albo stada kopytnych
czy też uszczuplając
nasze zasoby hodowlane
jak drapieżniki, wilki, kojoty
czy wielkie koty.
Trzeba jednak podkreślić
że we współczesnym świecie to człowiek
stanowi zagrożenie dla innych ssaków
a nie one dla niego.
Naukowcy szacują, że z powodu niszczenia
przez ludzi środowisk życia
a także bezpośredniego tępienia ssaków
aż 1/4 wszystkich gatunków
tej gromady zwierząt jest dziś
w mniejszym lub większym stopniu
zagrożona wyginięciem.
Stosunkowo nowym ogromnym zagrożeniem
dla naszych mniejszych braci
jest też ocieplanie się klimatu
które zagraża ich siedliskom.
Jeśli uważnie oglądasz ten film
na pewno umiesz wymienić
3 ważne środowiskowe role
jakie pełnią nietoperze.
Zapylają kwiaty, roznoszą nasiona
i zjadają całe mnóstwo owadów.
To może jeszcze jedno pytanie.
Umiesz podać przynajmniej
3 gatunki ssaków
które udomowiliśmy dla wełny?
To owce, kozy i króliki.
W innych miejscach świata wełnę dają też
wielbłądy, wikunie, alpaki i guanako.
Ssaki zamieszkują
wszystkie kontynenty i środowiska.
Roślinożerne zmieniają szatę roślinną
a drapieżne regulują liczebność
innych zwierząt.
Gryzonie niszczą plony
nietoperze zapylają kwiaty
i zjadają chmary owadów.
Zwierzęta domowe są towarzyszami
i przyjaciółmi człowieka
a hodowlane dają nam żywność i ubrania.
Zwierzęta bywają roznosicielami
chorób zakaźnych
ale są też wykorzystywane
do badań nad chorobami i lekami.
Na dzisiaj to już wszystko.
Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty
a po więcej materiałów zajrzyj
na naszą stronę pi-stacja.tv
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
