Z tego filmu dowiesz się:

  • z jakich żywych i nieożywionych elementów składa się ekosystem,
  • jakie zależności łączą elementy ekosystemu,
  • czym jest biotop, a czym biocenoza,
  • jakie typy ekosystemów się wyróżnia.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Ekologiczna skóra, torba eko rolnictwo ekologiczne, kury z eko hodowli ekogroszek opałowy. Oj długo można by wymieniać rzeczy z przedrostkiem "eko". Mają się one kojarzyć z ochroną środowiska dobrostanem zwierząt, recyklingiem odnawialnością i tym podobne. Ale czy te konotacje są właściwe? No właśnie. Nie dość, że ekoprodukty to czasem zwykła ekościema czyli z angielska greenwashing to do tego nie wpisują się w definicję ekologii właśnie. Otóż ekologia to po grecku nauka - logos o... domu - oikos. Jednym zdaniem, dziedzina biologii zajmująca się badaniem zależności między organizmami, a ich naturalnym środowiskiem życia. Jest to zatem nauka dość teoretyczna. Co innego sozologia. Ta dziedzina to zgodnie z definicją nauka o czynnej ochronie środowiska naturalnego zajmująca się problemami środowiska. Jeśli więc bierzesz na zakupy torbę materiałową rezygnujesz z jedzenia mięsa czy jedziesz do szkoły rowerem zamiast autem, uprawiasz sozologię. My w dzisiejszej lekcji zajmiemy się jednak ekologią. Do dzieła! Zastanów się, co przychodzi Ci na myśl gdy myślisz o domu. Podłoga, sufit, ściany, pokoje a w nich meble, sprzęty i dekoracje. Te wszystkie elementy umożliwiają nam w miarę komfortowe życie. Są pewnie też okna czy nawet balkon zapewniające odpowiednią porcję nasłonecznienia oraz dostęp mniej lub bardziej czystego powietrza. Wszystko to elementy nieożywione jednakowoż do życia niezbędne. To teraz wyjdźmy z domu i idźmy na łąkę. Zobaczmy mieszkanie zająca. Mebli i okien tu nie znajdziesz, ale jest ziemia na której mości sobie legowisko, woda słoneczko, przyjazne ukształtowanie terenu. Wszystko co zającowi niezbędne. To jego biotop, czyli miejsce do życia. Od greckich słów bios - życie i topos - miejsce. Biotop to wszystkie nieożywione inaczej abiotyczne elementy przyrody wśród których żyje jakiś organizm. Pełen zestaw obejmuje podłoże, światło, wodę temperaturę, wysokość nad poziomem morza zawartość tlenu i ditlenku węgla oraz innych gazów, zasolenie wody i gleby. Czy biotop to wszystko, co potrzebne do życia? Oczywiście, że nie. Większość organizmów oprócz czynników nieożywionych potrzebuje też innego życia. Na przykład zając potrzebuje roślin które są dla niego źródłem pokarmu. By się rozmnożyć, konieczne mu są inne zające które mogą być też przyjaznymi towarzyszami bądź konkurentami o miejsce. Inne zwierzęta, drapieżniki mogą mu zagrażać. Że nie wspomnę o bogatej rzeszy mikroorganizmów które wchodzą z naszym zajączkiem w różnorakie interakcje, na przykład pomagając mu trawić roślinną celulozę. Komplet wszystkich ożywionych elementów przyrody wchodzących w interakcje z badanym organizmem nazywamy biocenozą. W jej skład wchodzą pożywające się na nim i w nim pasożyty, atakujące go drapieżniki dostępny pokarm, drobnoustroje tworzące mikroklimat i tym podobne. Podobnie jak wśród ludzi, jeden woli domek z ogródkiem, a inny apartament na najwyższym piętrze wieżowca. Tak i różne organizmy mają inne wymagania wobec środowiska. Zresztą pomyśl. Łąka, las, górskie szczyty czy toń jeziora, to przecież zupełnie różne środowiska. Dany gatunek zasiedla tylko taki teren na którym może zaspokajać swoje potrzeby. Skład biocenozy i warunki biotopowe zmieniają się wraz z szerokością geograficzną czy wysokością nad poziomem morza. Na ostateczny wygląd ekosystemu ma wpływ między innymi układ pór roku średnia temperatura roczna wilgotność gleby, nasłonecznienie siła wiatrów. Podróżując przez kontynenty możemy zresztą zauważyć, że na przykład las lasowi nierówny. Syberyjska tajga kompletnie nie przypomina tropikalnej dżungli amazońskiej, a Puszcza Białowieska to nie mangrowe zarośla Azji. Ekosystem to zatem fragment przyrody wraz z jej ożywionymi i nieożywionymi elementami które wzajemnie na siebie oddziałują. Ekosystemy możemy podzielić na lądowe jak pole, łąka czy las oraz wodne jak morza, jeziora, rzeki czy oceany. Ale to nie jedyny sposób klasyfikacji. Możemy je też porządkować przyjmując za kryterium podziału sposób powstania. Otrzymujemy w takim przypadku z grubsza dwie grupy ekosystemów. Ukształtowane naturalnie jak Amazońska Puszcza oraz stworzone przez człowieka, czyli sztuczne jak pole uprawne czy staw hodowlany. Czym zatem zajmuje się ekologia? Prawdziwi ekolodzy, czyli naukowcy zajmujący się tą dziedziną wiedzy mogą przyglądać się pojedynczym populacjom i miejscu ich bytowania czyli tak zwanemu siedlisku. Mogą też badać całe społeczności organizmów jak stada, skupiska czy ławice a nawet zespoły różnych gatunków zamieszkujących określony teren i zależności między nimi. Obszarem zainteresowań ekologów mogą być również wymagania środowiskowe jakie ma dany gatunek. Bo każdy gatunek ma pewien zakres tolerancji na czynniki występujące w otoczeniu w którym żyje i poza tym zakresem nie potrafi żyć. Ale o tym dowiesz się z innej wideolekcji. Teraz zadanie dla Ciebie. Podziel podane czynniki ekologiczne na abiotyczne i biotyczne. Masz tak samo jak ja? Brawo! Ekosystem to zbiór elementów ożywionych i nieożywionych, które wzajemnie na siebie wpływają. Ekosystemy możemy podzielić na sztuczne i naturalne lub na lądowe i wodne. Do abiotycznych, czyli nieożywionych czynników ekologicznych należą między innymi woda, gleba i nasłonecznienie. Organizmy żywe to biotyczne czynniki ekologiczne. Mam nadzieję, że twój biotop czyli pokój z komputerem, pozwolił Ci komfortowo obejrzeć ten film. Teraz by wzbogacić środowisko pistacji daj nam łapkę w górę i do zobaczenia na Pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Angelika Apanowicz

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Hania Beczek

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Andrzej Pieńkowski, Анна Альохіна

Montaż: Patrycja Ostrowska, Weronika Brzezińska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

AKuptsova (Licencja Pixabay)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
geralt (Licencja Pixabay)
Andrew Dreyer (Licencja Pexels)
Squirrel_photos (Licencja Pixabay)
Karolina Grabowska (Licencja Pexels)
RitaE (Licencja Pixabay)
Skitterphoto (Licencja Pixabay)
Priscilla Du Preez (Licencja Unsplash)
JUN HO LEE (Licencja Pexels)
Domianick (Licencja Pexels)
ArtHouse Studio (Licencja Pexels)
turek (Licencja Pexels)
James Frid (Licencja Pexels)
James Mirakian (Licencja Pexels)
Angie (Licencja Pexels)
Lum3n (Licencja Pexels)
Joyston Judah (Licencja Pexels)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Юра Горохов (Licencja Pexels)
Bart Lumber (Domena Publiczna)
JT C (CC BY 2.0)
Ruvim Miksanskiy (Licencja Pexels)
Ruvim Miksanskiy (Licencja Pexels)
Tim Mossholder (Licencja Pexels)
Kelly (Licencja Pexels)
Adrien JACTA (Licencja Pexels)
Anthony (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
I_Babina Photography Wildlife (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
James Owen (Licencja Pexels)
Luis Quintero (Licencja Pexels)
Rholdan Ortiz (Licencja Pexels)
WeStarMoney (Licencja Pexels)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
Steffi Wacker (Licencja Pexels)
Steffi Wacker (Licencja Pexels)
MabelAmber (Licencja Pixabay)
cottonbro (Licencja Pexels)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg