Z tego filmu dowiesz się:

  • jakie są sposoby rozdzielania mieszanin,
  • jak rozdzielić substancje stałe, ciekłe i gazowe od siebie,
  • jak dobrać metody rozdzielania substancji w zależności od stanu skupienia czy rozpuszczalności,
  • czym jest sączenie, dekantacja, destylacja, sedymentacja.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Pamiętasz bajkę o Kopciuszku? Zła macocha kazała jej oddzielać groch od popiołu. W tym trudnym zadaniu pomogły jej gołębie. Ale gdyby to tobie przyszło wykonać to zadanie, jak myślisz, co trzeba by zrobić, nie mając przyjaciół gołębi? Ziarenka grochu są dużo większe niż drobiny popiołu. Jeśli wykorzystamy sitko o odpowiednio dużych okach, groch zostanie na nim, a popiół przeleci. Nauczymy się dzisiaj, jak rozdzielać różne mieszaniny. Groch od popiołu można oddzielić na sitku ponieważ różnią się wielkością ziaren. A co gdyby składniki mieszaniny miały podobną wielkość? Trzeba by znaleźć między nimi inną różnicę. Jak można rozdzielić mieszaninę żelaznych opiłków z siarką? Wystarczy magnes – przyciągnie opiłki, a siarka zostanie. Wcześniej rozdzielaliśmy stałe składniki różnych mieszanin. A co, gdyby jednym ze składników była ciecz? Weźmy wodę z piaskiem. Piasek nie rozpuszcza się w wodzie. Jego ziarna jako cięższe opadną na dno, wystarczy poczekać. Ten proces nazywamy sedymentacją, a zlewanie wody znad piasku dekantacją. Jeśli chcesz przyspieszyć rozdzielanie, użyj filtra. Na przykład takiego jak w ekspresie przelewowym do kawy. Ten sposób rozdzielania substancji nazywamy sączeniem, a filtr jest rodzajem sączka. Dla wody sączek nie stanowi przeszkody, ale piasek się na nim zatrzyma. A co gdybyśmy zamiast piasku użyli cukru lub soli? Czy uda nam się je oddzielić od wody za pomocą sedymentacji lub sączenia? Pewnie domyślasz się, że nie. Dlaczego? Ponieważ cukier i sól rozpuszczają się w wodzie. Do rozdzielenia tego typu mieszanin wykorzystuje się odparowanie wody lub krystalizację cukru czy soli. Spróbujmy teraz sprawdzić, jak oddzielić od siebie dwie ciecze. Łatwiej, jeśli jedna nie rozpuszcza się w drugiej, tak jak olej w wodzie. Wtedy wystarczy strzykawka, którą odciągniemy jeden ze składników, na przykład olej znad wody. Jeśli jedna ciecz rozpuszcza się w drugiej, możemy je rozdzielić wykorzystując różnice w ich temperaturach wrzenia. Podgrzewając mieszaninę zauważymy, że jeden ze składników zaczyna parować szybciej. Schładzając to, co paruje, czyli skraplając możemy zebrać ten składnik w oddzielnym naczyniu. Proces ten nazywamy destylacją. Możemy zrobić to samo w otwartym naczyniu, ale wtedy stracimy szybciej parujący składnik. W tej lekcji pojawiło się kilka nowych pojęć. Dobierzmy do nich skojarzenia i grafiki tak, aby łatwiej było ci je zapamiętać. Pierwsze pojęcie to sedymentacja. Możesz ją skojarzyć ze słowem mętne. Sedymentacja to opadanie mętów na dno. Pamiętaj, że chodzi tylko o skojarzenie, które ma ułatwić zapamiętanie, a nie o poprawność ortograficzną! Drugie pojęcie to dekantacja. Wewnątrz słowa dekantacja znajdziemy słowo kant, a raczej przelewanie przez kant, czyli zlewanie cieczy znad osadu przez kant. Wiem, że to trochę naciągane skojarzenie, ale najważniejsze, że działa. Kolejne pojęcie to sączenie. Tu obędziemy się bez skojarzeń. Ostatnie to destylacja. Jeżeli słowo destylat kojarzy ci się z alkoholem, to bardzo dobrze. Poprzez destylację można przecież oddzielić alkohol od wody, choć nie w stu procentach. Metody rozdziału mieszanin opierają się na znalezieniu różnicy między właściwościami rozdzielanych substancji. Te substancje mogą się różnić na przykład stanem skupienia, rozpuszczalnością w wodzie albo zdolnością przyciągania przez magnes. Myślę, że to był bardzo ciekawy film i zasłużył na polubienie. No i nie zapomnij o subskrypcji naszego kanału. Na stronie pistacja.tv czeka na Ciebie wiele innych filmów, które pomogą Ci opanować chemię.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Agnieszka Opalińska

Materiały: Agnieszka Opalińska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Agnieszka Opalińska, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

AnnaliseArt (Licencja Pixabay)
Rabbixel (Licencja Pixabay)
Tim1965 (CC BY-SA)
freepik (CC BY)
Pixel perfect (CC BY)
BMK Wikimedia (CC BY-SA)
Sanjay Acharya (CC BY-SA)
Tim Pierce (CC BY)
Asoult (CC BY)
Jlahorn (CC BY-SA)
Serpens (CC BY-SA)
Asoult (CC BY)
eLearn.Punjab (CC BY-SA)
PPD (CC0)
Neda Gilsovic (CC BY-SA)
Victor Blacus (CC BY-SA)
A_Different_Perspective (Licencja Pixabay)
janjf93 (Licencja Pixabay)
OpenClipart-Vectors (Licencja Pixabay)
Slashme (Domena publiczna)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg