Z tego filmu dowiesz się:

  • z jakich elementów zbudowane jest jądro atomowe,
  • o czym mówi nam liczba atomowa Z,
  • jakie informacje zawiera liczba masowa A,
  • jak obliczamy liczbę neutronów w jądrze,
  • które cząstki decydują o masie pierwiastka,
  • jaki ładunek niosą cząstki budujące atom.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Pierwiastek chemiczny można porównać do kartonu pisaków. Pojedynczy pisak to odpowiednik atomu. Możemy nim rysować, podobnie jak rysowalibyśmy pęczkiem takich pisaków. Ale pojedynczy pisak też składa się z kilku elementów: rysika, rdzenia, obudowy, nakładki. Jeśli go jednak rozłożymy nie da się już nim niczego narysować. Podobnie atomy. Też są zbudowane z kilku elementów, ale dopiero w całości zyskują właściwości pierwiastka. Każdy atom składa się z jądra i otaczających go elektronów. W jądrze są dwa rodzaje cząstek: dodatnie protony i neutrony, które nie mają ładunku. Pierwszy pierwiastek w układzie okresowym czyli wodór, ma w jądrze tylko jeden proton. Drugi, hel, ma dwa. Każdy kolejny pierwiastek ma o 1 proton więcej od poprzednika. Liczbę protonów w jądrze pierwiastka możemy odczytać z układu okresowego. Określamy ją symbolem Z i nazywamy liczbą atomową. Jest to zarazem liczba porządkowa pierwiastka określająca jego miejsce w układzie. Teraz zatrzymaj lekcję i spróbuj odczytać z układu okresowego, ile protonów znajduje się w jądrze atomu węgla. Atom węgla jest szósty w układzie okresowym, a więc jego liczba atomowa wynosi 6, czyli ma 6 protonów w jądrze. A teraz odczytaj z układu okresowego nazwę i symbol pierwiastka, którego atomy mają w jądrze 8 protonów. 8 protonów w jądrze ma tlen. Jego symbol to O. Każde jądro atomu otaczają elektrony, czyli cząstki o ładunku ujemnym. Ponieważ atom jest elektrycznie obojętny, liczba ładunków dodatnich, czyli protonów musi być taka sama jak liczba ładunków ujemnych, czyli elektronów. Znając liczbę atomową, znamy zarówno liczbę protonów jak i elektronów. Masa elektronów jest tak mała, że praktycznie nie wpływa na masę pierwiastka. Dlatego ją pomijamy. Nie możemy jednak pominąć masy neutronów, które są obecne w jądrze pierwiastka. Masa pojedynczego neutronu jest zbliżona do masy pojedynczego protonu. Dlatego właśnie masę pierwiastka określamy sumą mas wszystkich cząstek obecnych w jądrze, czyli protonów i neutronów. Nazywamy ją liczbą masową i określamy symbolem A. Nie w każdym układzie jest ona zapisana, ale zwykle umieszcza się ją w górnej części symbolu pierwiastka po lewej stronie. Jak obliczyć liczbę neutronów w jądrze atomu danego pierwiastka? Skoro liczba masowa A to suma protonów i neutronów, a liczba atomowa Z jest liczbą protonów to wystarczy odjąć Z od A i otrzymamy liczbę neutronów. Liczba neutronów w jądrze atomu danego pierwiastka może być różna od liczby protonów. Odpowiedz samodzielnie: z jakich cząstek zbudowane jest jądro atomowe? Jądro atomowe składa się dodatnich protonów i neutronów, które nie mają ładunku. O czym mówi nam liczba Z? Liczba atomowa Z informuje o miejscu pierwiastka w układzie okresowym oraz jednocześnie o liczbie protonów w jądrze i liczbie elektronów. Jakie informacje podaje liczba A? Liczba masowa A podaje informacje o sumarycznej liczbie protonów i neutronów w jądrze. Jak obliczamy liczbę neutronów w jądrze? Aby obliczyć liczbę neutronów w jądrze należy od liczby masowej A odjąć liczbę atomową Z. Atom pierwiastka składa się z jądra i krążących wokół niego elektronów. Jądro atomu składa się z neutronów i protonów. Liczba atomowa Z określa liczbę protonów w jądrze atomu pierwiastka. Liczba ta jest równa liczbie elektronów. Liczba masowa A określa, ile w sumie protonów i neutronów jest w jądrze danego pierwiastka. Wiesz już sporo o budowie atomu i o jego miejscu w układzie okresowym ale to nie wszystko. Więcej dowiesz się odwiedzając stronę pistacja.tv A jeśli podobało ci się będzie mi niezmiernie miło jeśli polubisz ten film.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Zofia Borysiewicz

Materiały: Zofia Borysiewicz

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Agnieszka Opalińska, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

PIRO4D (Licencja Pixabay)
Miguel Á. Padriñán (Licencja Pexels)
Geralt (Licencja Pixabay)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg