Obojętny może być ktoś, kto nie okazuje uczuć. "Obojętne" mówisz, gdy nie zależy ci na czymś konkretnym. Kiedy na co dzień jesteśmy bombardowani złymi wiadomościami, na przykład o tym że w Afryce mamy klęskę głodu albo plagę szarańczy, możemy niestety na takie informacje zobojętnieć i nie wzbudzają one już u nas takich emocji, jak na początku. Okazuje się, że pojęcie obojętności jest też świetnie znane chemikom. O chemicznej obojętności i zobojętnianiu opowiem Ci właśnie w tej lekcji. Znasz już dwie grupy związków: kwasy i wodorotlenki. Wiesz, że kwasy mają odczyn kwaśny czyli pH poniżej 7, a rozpuszczalne w wodzie wodorotlenki odczyn zasadowy z pH od 7 wzwyż. Dla mnie zawsze te dwie grupy były odpowiednikami matematycznych plusów i minusów. Co się stanie, jeśli dodamy do siebie plusy i minusy? Jeśli będzie ich po tyle samo to wyjdzie nam piękne, okrągłe zero. Zobaczmy, czy chemiczne odpowiedniki matematycznych plusów i minusów zachowają się podobnie. Najlepiej to sprawdzić przeprowadzając eksperyment. W probówce znajduje się wodorotlenek sodu. Ma on odczyn zasadowy dlatego po dodaniu fenoloftaleiny roztwór zabarwia się na kolor malinowy. Kiedy do probówki zaczniemy wlewać po kropli kwas chlorowodorowy, należący do przeciwnej chemicznej drużyny, kolor zacznie znikać. W pewnej chwili dodanie kolejnej kropli sprawi że roztwór zupełnie się odbarwi. To znaczy, że nie ma już odczynu zasadowego. Nie ma też kwasowego, bo dodaliśmy tylko tyle kwasu, ile potrzeba do zrównoważenia zasadowych jonów OH minus. Mówimy o nim, że jest obojętny podobnie, jak czysta woda. Dwie agresywne żrące substancje zneutralizowany się nawzajem. Z chemicznych plusów i minusów powstał chemiczny odpowiednik zera. Zaszła reakcja między cząsteczkami NaOH i HCl. W wyniku wymiany podwójnej powstała woda i chlorek sodu. Taki związek nazywamy solą. Każda sól składa się z metalu pochodzącego z wodorotlenku i z reszty kwasowej kwasu. Chlorek sodu to jednak tylko przedstawiciel całej grupy związków. Wróćmy do naszej reakcji. To, co przed chwilą pokazaliśmy to jej cząsteczkowy zapis. Wiesz jednak, że kwasy i rozpuszczalne wodorotlenki dysocjują. W probówkach nie było więc cząsteczek HCl i NaOH, a odpowiednie jony: Na plus OH minus H plus i Cl minus. Kiedy kationy wodoru spotykają w roztworze aniony OH minus, łączą się w cząsteczki wody. Jony sodu i chloru pływają sobie beztrosko w roztworze zarówno przed, jak i po reakcji ponieważ tworzą rozpuszczalną w wodzie sól czyli tak naprawdę jej roztwór, a nie znane Ci kryształki soli kuchennej z solniczki. Można więc powiedzieć że nie biorą one udziału w tej reakcji. Jeśli je wykreślimy, otrzymamy kwintesencję reakcji zobojętniania czyli powstanie cząsteczki wody. Reakcja zapisana w formie jonów tworzy tak zwany zapis jonowy reakcji który po skróceniu nazywamy... zgadnij? Jonowym skróconym. A co z naszą solą? Pozostaje ona rozpuszczona w wodzie ale gdybyśmy zaczęli tę wodę odparowywać to sól wykrystalizuje w znane nam, białe kryształki. Skoro już wiemy, czym jest reakcja zobojętniania i umiemy ją zapisać zastanówmy się, do czego takie reakcje się przydają i gdzie możemy się z nimi spotkać. Pierwszy z brzegu przykład? Kiedy myjesz zęby, zasadowy odczyn pasty neutralizuje kwasy wytwarzane przez bakterie w twoich ustach, chroniąc szkliwo. W podobny sposób neutralizuje się zbyt kwaśne gleby. Tu zastosowanie ma odpowiednio rozcieńczony wodorotlenek wapnia. Ten wodorotlenek wykorzystuje się też do neutralizowania kwasów, które na przykład wyciekły z wiozącej je cysterny w wyniku wypadku. Szybka neutralizacja może w takiej sytuacji ograniczyć w otoczeniu szkody wywołane rozlaniem żrącej substancji o silnie kwasowym odczynie. A teraz zadanie dla Ciebie: Spróbuj samodzielnie napisać reakcję zobojętniania, która zajdzie między kwasem azotowym 5 a zasadą potasową. Następnie wznów film i sprawdź, czy wyszło Ci tak samo, jak mnie. Reakcja zobojętniania przebiega między kwasami i wodorotlenkami. W efekcie powstaje sól i woda. Mam nadzieję, że po tym filmie nie dopadło Cię zobojętnienie i możemy liczyć na lajka.