Z tego filmu dowiesz się:

  • co to jest masa atomowa,
  • w jakich jednostkach wyrażone są masy atomowe pierwiastków chemicznych,
  • jak oblicza się masy cząsteczkowe związków chemicznych,
  • gdzie w układzie okresowym można znaleźć wartości mas atomowych pierwiastków.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Zdarzyło ci się wracać do domu z ciężką siatką pełną zakupów? Pewnie zastanawiało cię wtedy co w niej tyle waży? Możnaby oczywiście wyjmować z siatki po kolei każdą rzecz i ważyć ją, ale po co. Wystarczy zsumować, ile ważą poszczególne składniki zakupów które już znasz, bo kupowałeś określoną ilość na przykład kilogram jabłek, 2 kg ziemniaków pół kilo sera czy 20 deko szynki. Trochę podobnie jest z masami cząsteczek. Nie musimy ich ważyć, jeśli znamy masy atomów, z których się składają. Masa atomowa to uśredniona masa atomów danego pierwiastka wyrażona w atomowych jednostkach masy - unitach. Możemy ją odczytać z układu okresowego. W obliczeniach stosujemy masy zaokrąglone do całości. Na przykład masę tlenu przyjmujemy jako 16 unitów. Wyjątkiem jest chlor, którego masa najczęściej jest zaokrąglana do wartości trzydzieści pięć i pół unita. Skoro już wiemy, skąd wziąć masy poszczególnych atomów, obliczmy teraz masę jakiejś cząsteczki. Weźmy cząsteczkę wody. Jest niewielka. Składa się z 2 atomów wodoru o symbolu H i jednego atomu tlenu o symbolu O. Masa jednego atomu wodoru to jeden unit a tlenu: 16 unitów. Tak więc masa cząsteczkowa wody wynosi dwa razy jeden unit dodać 16 unitów co daje nam 18 unitów. Teraz czas na Ciebie. Oblicz samodzielnie masę cząsteczkową tlenku glinu. Potem wznów odtwarzanie i sprawdź czy mamy takie same wyniki. Cząsteczka tlenku glinu składa się z dwóch atomów glinu o masach 27 unitów i trzech atomów tlenu o masach 16 unitów. Zapiszmy to, rozpisując masy tworzących ją atomów. Masę cząsteczkową tlenku glinu obliczamy więc następująco: Dwa razy 27 unitów dodać 3 razy 16 unitów co daje nam 54 plus 48. W sumie 102 unity. Obliczając masy cząsteczkowe trzeba pamiętać o nawiasach. Weźmy wodorotlenek wapnia: Ca OH dwa razy wzięte. Jak myślisz, jaka jest jego masa cząsteczkowa? Dwójka za nawiasem oznacza że to co w nawiasie trzeba wymnożyć przez 2. Dlatego masa wodorotlenku wapnia wynosi 40 unitów dodać dwa razy w nawiasie 16 plus jeden co jest równe 40 plus 17 razy 2, czyli 34... Łącznie 74 unity. Kolejny przykład dla Ciebie to fosforan 5 wapnia. Jego wzór to Ca3 PO4 dwa razy wzięte. Zastanów się i podaj jego masę samodzielnie. Już? Sprawdźmy wspólnie. Mamy tu 3 atomy wapnia o masie 40. Do tego musimy dodać masę tego co jest w nawiasie, czyli jednego atomu fosforu o masie 31 unitów i czterech atomów tlenu o masach 16 unitów i pomnożyć nawias przez 2. Otrzymujemy: 120 unitów dodać 95 razy 2, czyli ostatecznie masa cząsteczkowa fosforanu 5 wapnia równa się 310 unitów. Czy Tobie wyszedł taki sam wynik? Jeśli tak, to gratulacje! Masa cząsteczkowa to suma mas atomów z których jest zbudowana dana cząsteczka. Masę cząsteczkową podajemy w unitach czyli międzynarodowych jednostkach masy. Umiesz już obliczać masy cząsteczkowe. Chemia ma jednak przed tobą jeszcze wiele do odkrycia. Zajrzyj na pistacja.tv. No i koniecznie polub ten film!

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Patrycja Ostrowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Małgorzata Załoga, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

macrovector (Licencja Freepik)
Juan Pablo Serrano Arenas (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Carlos Martinez (Licencja Pexels)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg