Próbna matura z matematyki 2024: Pobierz arkusz

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Co to jest energia?

Energia mechaniczna

Co to jest energia? 07:26
Praca 09:02
Moc 09:30
Energia kinetyczna 12:45
Energia potencjalna grawitacji 10:01
Energia potencjalna sprężystości 06:52
Zasada zachowania energii w praktyce 09:50

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

co to jest energia,
czym jest stan równowagi układu,
jakie są przykłady różnych rodzajów energii,
jak brzmi zasada zachowania energii.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Starożytny grecki filozof, Heraklit z Efezu głosił, że żaden byt nie ginie i nie powstaje, jedynie się zmienia. Tak właśnie jest z energią. Możemy zamienić energię potencjalną sanek w kinetyczną, spychając je z górki a energię elektryczną dostarczaną do żelazka w energię wewnętrzną wody zamienianej w parę, którą wykorzystujemy podczas prasowania. Wszystkie zjawiska we wszechświecie zachodzą dzięki przemianom energii. Dziś opowiem Ci, czym jest energia i pokażę jej przykłady. Może byłeś kiedyś z rodzicami lub przyjaciółmi na wycieczce w górach. Naszła Cię w trakcie myśl że potrzebujesz odpocząć bo jesteś już tak zmęczony że nie masz energii do dalszej wędrówki? Zastanówmy się wspólnie czy pojęcie energii użyte w takim kontekście jest tym samym co pojęcie energii które występuje w fizyce. Czy rzeczywiście wypoczynek wystarczy by zyskać energię? I skąd niby miałaby się ona wziąć? Energia z greckiego oznacza działanie. Jest to jedna z podstawowych wielkości fizycznych, o jakich usłyszysz na lekcjach z tego przedmiotu. Przed chwilą powiedzieliśmy że energia w przyrodzie nie ginie a jedynie się zmienia. Mówimy, że charakteryzuje ona stan równowagi układu co oznacza mniej więcej tyle że dzięki energii możemy mierzyć zmiany ruchu ciała na przykład sanek które zjeżdżają z górki. Nasze ciało też nie mogłoby funkcjonować bez stałych dostaw energii. Dostarczamy jej z pożywieniem w formie energii wiązań chemicznych. Ciało w procesach metabolicznych zmienia tę energię w ATP czyli związek dostarczający energię wszystkim komórkom. A wracając do turysty: tak, wędrówka mogła uszczuplić jego zapasy energii. Ale nie, sam odpoczynek ich nie uzupełni choć potocznie tak sądzimy. Aby uzupełnić energię w sensie fizycznym turysta musiałby się posilić. Energia otacza nas z każdej strony. Jest uwalniana we wszystkich komórkach naszego organizmu. Niezbędna do wszelkich aktywności sportowych czy funkcjonowania naszego mózgu. Jest też w sprzętach domowych takich jak żelazko podłączone do prądu. Jak widzisz energia może przybierać różne formy a różnym rodzajom procesów fizycznych odpowiadają różne rodzaje energii. Powiedzmy sobie w takim razie jakie rodzaje energii możemy spotkać w przyrodzie. Przykładem energii chemicznej może być wybuch sztucznych ogni. Ciekawostką jest, że różne kolory fajerwerków obserwujemy dzięki temu że w ich składzie znajdują się różne metale na przykład sód daje kolor żółty miedź niebieski, a stront czerwony. Rozpalając na koloniach ognisko obserwujesz energię cieplną. Gdyby nie ona, nie mógłbyś upiec sobie przepysznych pianek czy kiełbasek. Energia jądrowa to energia przemian jąder atomowych. Kojarzymy ją głównie z elektrowniami atomowymi ale to nie jedyny przykład tego rodzaju energii. Nasze słońce też świeci dlatego, że w jego wnętrzu zachodzą reakcje jądrowe. Z energią elektryczną masz do czynienia praktycznie cały czas. Gdy ładujesz telefon, oglądasz telewizję grasz na komputerze czy oglądasz nasz film. Na początku tej lekcji wspomnieliśmy również o sankach które zjeżdżają z górki. Posiadają one energię mechaniczną. Gdy znajdują się na szczycie górki ma ona postać energii potencjalnej a gdy zjeżdżają na sam dół to ta energia zmienia się w energię kinetyczną. Suma tych energii to właśnie energia mechaniczna. Wspomniana przy sankach energia potencjalna to energia potencjalna grawitacji. Ma ją każde ciało, które znajduje się na jakiejś wysokości nad ziemią. Ale w życiu codziennym obserwujemy również inny przykład energii potencjalnej energię potencjalną sprężystości. Dzięki niej działają nakręcone ręcznie zegary, zabawki, a także łuki czy sprężynowe szczudła. Wymieniłam tu wszystkie podstawowe rodzaje energii o jakich trzeba wiedzieć na fizyce. W życiu często możesz się spotkać jeszcze z pojęciem energii odnawialnej. To nie jest osobny rodzaj energii. Chodzi głównie o sposób jej pozyskiwania. Jej źródłem może być słońce wiatr, ziemia, drzewa czy woda. Wykorzystując odnawialne zasoby natury nie zanieczyszczamy środowiska nie wyczerpujemy wolno odnawialnych zasobów takich jak węgiel czy ropa i globalnie spowalniamy ocieplanie się klimatu. A obecnie jest to bardzo, bardzo ważne. Każde ciało może mieć jednocześnie wiele rodzajów energii. To już wiesz. Suma tych wszystkich energii jest energią całkowitą ciała. O tym też już mówiliśmy. A Heraklit z Efezu już w VI w. p.n.e. mówił, że energia w przyrodzie nie ginie tylko zmienia formę. Ale dopiero w XVIII wieku jedna z najwybitniejszych kobiet swojego stulecia, matematyczka, fizyczka i pisarka Emilie du Châtelet zapisała się na kartach historii formułując zasadę zachowania energii. Mówi ona, że jeśli na ciało nie działają żadne siły zewnętrzne to energia układu nie zmienia się i jest stała. Oznacza to, że energia nie może być ani stworzona, ani zniszczona. Może tylko zmieniać swoją formę. Na przykad kolejka górska w wesołym miasteczku nieustannie zmienia energię potencjalną na kinetyczną i odwrotnie. Zapamiętaj jeszcze jedno. Energia nie ma kierunku ani zwrotu. Ma tylko wartość którą możemy opisać liczbą wyrażoną w jednostkach energii dżulach. W dzisiejszej lekcji dowiedzieliśmy się jakie są rodzaje energii czym właściwie jest sama energia i w jakich jednostkach ją wyrażamy. Poznaliśmy też zasadę zachowania energii. Prawo fizyki, które działa zawsze i wszędzie. Może i energia nie bierze się znikąd ale na pewno pełno jej w naszych filmach na stronie pistacja.tv. Zapraszamy.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Anna Soliwocka

Grafika podsumowania: Zofia Borysiewicz

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska, Zofia Borysiewicz

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Ewelina Łasa, Татьяна Кравец

Montaż: Dobrawa Szlachcikowska, Zofia Borysiewicz

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności