Co to jest energia?
Playlista:Energia mechaniczna
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Z tego filmu dowiesz się:
- co to jest energia,
- czym jest stan równowagi układu,
- jakie są przykłady różnych rodzajów energii,
- jak brzmi zasada zachowania energii.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Starożytny grecki filozof,
Heraklit z Efezu
głosił, że żaden byt nie ginie
i nie powstaje, jedynie się zmienia.
Tak właśnie jest z energią.
Możemy zamienić energię potencjalną sanek
w kinetyczną, spychając je z górki
a energię elektryczną dostarczaną
do żelazka w energię wewnętrzną wody
zamienianej w parę, którą wykorzystujemy
podczas prasowania.
Wszystkie zjawiska we wszechświecie
zachodzą dzięki przemianom energii.
Dziś opowiem Ci, czym jest energia
i pokażę jej przykłady.
Może byłeś kiedyś
z rodzicami lub przyjaciółmi
na wycieczce w górach.
Naszła Cię w trakcie myśl
że potrzebujesz odpocząć
bo jesteś już tak zmęczony
że nie masz energii do dalszej wędrówki?
Zastanówmy się wspólnie czy pojęcie
energii użyte w takim kontekście
jest tym samym co pojęcie energii
które występuje w fizyce.
Czy rzeczywiście wypoczynek wystarczy
by zyskać energię?
I skąd niby miałaby się ona wziąć?
Energia z greckiego oznacza działanie.
Jest to jedna z podstawowych
wielkości fizycznych, o jakich usłyszysz
na lekcjach z tego przedmiotu.
Przed chwilą powiedzieliśmy
że energia w przyrodzie nie ginie
a jedynie się zmienia.
Mówimy, że charakteryzuje ona
stan równowagi układu
co oznacza mniej więcej tyle
że dzięki energii
możemy mierzyć zmiany ruchu ciała
na przykład sanek
które zjeżdżają z górki.
Nasze ciało też nie mogłoby funkcjonować
bez stałych dostaw energii.
Dostarczamy jej z pożywieniem
w formie energii wiązań chemicznych.
Ciało w procesach metabolicznych
zmienia tę energię w ATP
czyli związek dostarczający energię
wszystkim komórkom.
A wracając do turysty:
tak, wędrówka mogła
uszczuplić jego zapasy energii.
Ale nie, sam odpoczynek ich nie uzupełni
choć potocznie tak sądzimy.
Aby uzupełnić energię w sensie fizycznym
turysta musiałby się posilić.
Energia otacza nas z każdej strony.
Jest uwalniana we wszystkich komórkach
naszego organizmu.
Niezbędna do wszelkich aktywności
sportowych czy funkcjonowania
naszego mózgu.
Jest też w sprzętach domowych
takich jak żelazko podłączone do prądu.
Jak widzisz
energia może przybierać różne formy
a różnym rodzajom procesów fizycznych
odpowiadają różne rodzaje energii.
Powiedzmy sobie w takim razie
jakie rodzaje energii
możemy spotkać w przyrodzie.
Przykładem energii chemicznej
może być wybuch sztucznych ogni.
Ciekawostką jest, że różne kolory
fajerwerków obserwujemy dzięki temu
że w ich składzie znajdują się różne
metale na przykład sód daje kolor żółty
miedź niebieski, a stront czerwony.
Rozpalając na koloniach ognisko
obserwujesz energię cieplną.
Gdyby nie ona, nie mógłbyś upiec sobie
przepysznych pianek czy kiełbasek.
Energia jądrowa
to energia przemian jąder atomowych.
Kojarzymy ją głównie
z elektrowniami atomowymi
ale to nie jedyny przykład
tego rodzaju energii.
Nasze słońce też świeci dlatego, że w jego
wnętrzu zachodzą reakcje jądrowe.
Z energią elektryczną masz do czynienia
praktycznie cały czas.
Gdy ładujesz telefon, oglądasz telewizję
grasz na komputerze czy
oglądasz nasz film.
Na początku tej lekcji
wspomnieliśmy również o sankach
które zjeżdżają z górki.
Posiadają one energię mechaniczną.
Gdy znajdują się na szczycie górki
ma ona postać energii potencjalnej
a gdy zjeżdżają na sam dół
to ta energia zmienia się
w energię kinetyczną.
Suma tych energii
to właśnie energia mechaniczna.
Wspomniana przy sankach energia
potencjalna to energia
potencjalna grawitacji.
Ma ją każde ciało, które znajduje się
na jakiejś wysokości nad ziemią.
Ale w życiu codziennym obserwujemy
również inny przykład energii potencjalnej
energię potencjalną sprężystości.
Dzięki niej działają nakręcone ręcznie
zegary, zabawki, a także łuki
czy sprężynowe szczudła.
Wymieniłam tu wszystkie
podstawowe rodzaje energii
o jakich trzeba wiedzieć na fizyce.
W życiu często możesz się spotkać
jeszcze z pojęciem energii odnawialnej.
To nie jest osobny rodzaj energii.
Chodzi głównie o sposób jej pozyskiwania.
Jej źródłem może być słońce
wiatr, ziemia, drzewa czy woda.
Wykorzystując odnawialne zasoby natury
nie zanieczyszczamy środowiska
nie wyczerpujemy wolno odnawialnych
zasobów takich jak węgiel czy ropa
i globalnie spowalniamy
ocieplanie się klimatu.
A obecnie jest to bardzo, bardzo ważne.
Każde ciało może mieć
jednocześnie wiele rodzajów energii.
To już wiesz.
Suma tych wszystkich energii
jest energią całkowitą ciała.
O tym też już mówiliśmy.
A Heraklit z Efezu już w VI w. p.n.e.
mówił, że energia w przyrodzie nie ginie
tylko zmienia formę.
Ale dopiero w XVIII wieku
jedna z najwybitniejszych kobiet
swojego stulecia, matematyczka, fizyczka
i pisarka Emilie du Châtelet
zapisała się na kartach historii
formułując zasadę zachowania energii.
Mówi ona, że jeśli na ciało nie działają
żadne siły zewnętrzne to energia układu
nie zmienia się i jest stała.
Oznacza to, że energia nie może być
ani stworzona, ani zniszczona.
Może tylko zmieniać swoją formę.
Na przykad kolejka górska w wesołym
miasteczku nieustannie zmienia energię
potencjalną na kinetyczną i odwrotnie.
Zapamiętaj jeszcze jedno.
Energia nie ma kierunku ani zwrotu.
Ma tylko wartość
którą możemy opisać liczbą
wyrażoną w jednostkach energii
dżulach.
W dzisiejszej lekcji dowiedzieliśmy się
jakie są rodzaje energii
czym właściwie jest sama energia
i w jakich jednostkach ją wyrażamy.
Poznaliśmy też zasadę zachowania energii.
Prawo fizyki, które działa zawsze
i wszędzie.
Może i energia nie bierze się znikąd
ale na pewno pełno jej w naszych filmach
na stronie pistacja.tv.
Zapraszamy.
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
_-002.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}