W czasie Operacji Pustynna Burza w Iraku na czele wojsk amerykańskich szły kury. Tak, tak. To nie żart. Kury bowiem są bardzo wrażliwe na różnego rodzaju szkodliwe środki na przykład broń chemiczną. Jeśli poddamy je działaniu szkodliwych chemikaliów to padną pierwsze zanim zaczną umierać ludzie. Złe samopoczucie tych ptaków jest dla armii pierwszym sygnałem że mogło dojść do skażenia a więc do użycia broni chemicznej. Możemy zatem powiedzieć że kury są najsłabszym ogniwem w armii USA a ich śmierć oznacza często ochronę życia ludzi. Ich rola w tej historii przypomina funkcję jaką pełnią bezpieczniki w instalacji elektrycznej. Na pewno wiesz, gdzie w twoim domu jest skrzynka z bezpiecznikami. To takie twoje domowe kury których zadaniem jest ochrona cennych sprzętów przed uszkodzeniem. W każdej instalacji elektrycznej musi istnieć takie najsłabsze ogniwo. Jest nim bezpiecznik przeciążeniowy. To on w razie awarii ma obwód przerwać nawet kosztem uszkodzenia samego siebie jak dzieje się w bezpiecznikach topikowych. Wszystko po to, by chronić sieci wpięte w niej urządzenia oraz życie i zdrowie ludzi bądź zwierząt. Jak wskazuje nazwa przeciążeniowy taki bezpiecznik chroni sieć przed skutkami pojawienia się w niej zbyt dużych prądów. Kiedy takie prądy mogą się pojawić? Przede wszystkim w czasie awarii. Najczęstszą przyczyną takich awarii jest uszkodzenie izolacji zarówno w sieci jak i w odbiornikach. W takich sytuacjach przy wadliwych bezpiecznikach często dochodzi do pożaru instalacji. Pamiętaj, że pożarów instalacji elektrycznej nie wolno gasić wodą a jedynie gaśnicą śniegową w której znajduje się CO2 lub proszkową. Tu środkiem gaśniczym są węglany lub fosforany sodu o których możesz się dowiedzieć na lekcjach chemii. Należy także jak najszybciej odciąć dopływ prądu. Widzisz więc, jak ważną rolę w sieci elektrycznej odgrywa dobry stan izolatorów a zatem materiałów zapewniających że mówiąc potocznie ładunek elektryczny nie wydostanie się z przewodnika lub z odbiornika w niekontrolowany sposób czyli nie dojdzie do przebicia lub zwarcia. Z przebiciem mamy do czynienia gdy pod wpływem natężenia pola elektrycznego izolator traci przynajmniej chwilowo swoje właściwości i dochodzi do nagłego przepływu prądu przez ten izolator. Może nas wtedy kopnąć na co dzień niewinna suszarka czy radio, a nawet ściana. Z kolei zwarcie to sytuacja gdy w skutek nieprawidłowego połączenia się przewodów obwodu lub uszkodzenia izolacji elektrycznej w wyniku jej przebicia dochodzi do nagłego zmniejszenia nawet do zera oporu obwodu elektrycznego. W wyniku zwarcia przez obwód3 chwilowo płynie bardzo duży prąd. Może on zniszczyć przewody spalić końcowe urządzenia a nawet wywołać pożar. Izolator jest jak koryto rzeki. Gdy koryto głębsze, woda nie grozi zalaniem naszego domu nawet kiedy płynie jej dużo. Podobnie im izolator lepszy tym lepiej chroni dom przed niekontrolowanym wydostaniem się prądu poza przewody. Właściwy stan izolacji elektrycznej w sieci to pierwszy warunek bezpiecznego korzystania z prądu. Sprawdzanie izolacji w budynku to zadanie dla fachowca zbrojonego w miernik indukcyjny. Ale i my możemy dbać o tę izolację kontrolując jej stan przynajmniej na tych kablach, które widać a które zasilają nasze laptopy telefony czy czajniki. Pamiętajmy by ich nie zginać i nie łamać a w razie pojawienia się pęknięć czy nadpaleń, dawać do wymiany. O wkładaniu gwoździa albo widelca w gniazdka nie warto chyba wspominać podobnie jak o tym, że nie wolno używać w wannie urządzeń podłączonych do domowej sieci na przykład suszyć włosów suszarką. Z obowiązku wspominam, żeby zawsze stosować się do zaleceń oraz instrukcji załączonych do urządzeń a mówiących o tym jak je bezpiecznie użytkować. Wiesz już czym grozi nadmiar prądu w instalacji. Pomyśl teraz, czym może się skończyć jego brak. Zanik energii to szeroki temat. My zajmiemy się tylko kilkoma typowymi sytuacjami. Masz w domu lodówkę bądź zamrażarkę najczęściej dwa w jednym. Przy dłuższym braku prądu zmagazynowane w niej pożywienie może się zepsuć. Na szczęście nowoczesne urządzenia tego typu nawet w upały mogą się obyć bez dostaw energii elektrycznej przez kilka, a nawet kilkanaście godzin. Inaczej rzecz się ma w przypadku komputerów. W nich nieoczekiwane pozbawienie zasilania może przekreślić efekt kilku godzin pracy albo sprawić, że nie uda Ci się dokończyć kolejnego poziomu gry. Nowoczesne stanowiska pracy na komputerach wyposaża się w zasilacze awaryjne UPS. Pozwalają one na bezpieczne wyłączenie sprzętu i zapisanie wszystkich otwartych dokumentów i aplikacji. Najnowsze urządzenia UPS dają na wyjście z systemu nawet 20 minut. Pomyślmy jednak, czym może grozić brak prądu na szerszą, nie domową skalę. Jeśli w więzieniu zamki drzwi cel w których siedzą przestępcy są na prąd to trudno sobie wyobrazić, że nagle może tego prądu zabraknąć. Albo w szpitalu na sali operacyjnej nie może zrobić się nagle ciemno gdy chirurg wycina wyrostek. Podobnie, urządzenia podtrzymujące życie pacjenta muszą przecież działać nieprzerwanie. Ciężko też wyobrazić sobie bank w którym z powodu awarii zasilania padają serwery na których zapisany jest stan kont setek tysięcy klientów. To dlatego budynki w których są urządzenia o wyjątkowym znaczeniu dla naszego życia zdrowia, bezpieczeństwa czy pieniędzy są podłączone z reguły do dwóch odrębnych sieci, a nierzadko dysponują jeszcze własnymi agregatami prądotwórczymi i systemami baterii lub akumulatorów. We wszystkich budynkach użyteczności publicznej, szpitalach bankach, salach kinowych, urzędach sklepach, komisariatach kluczowymi urządzeniami są światła wskazujące wyjścia ewakuacyjne oraz oświetlenie dróg awaryjnych. Zgodnie z przepisami światła awaryjne drogi ewakuacyjnej i piktogramy wyjść ewakuacyjnych muszą działać minimalnie przez godzinę po odcięciu zasilania sieciowego. Dlatego każda lampa awaryjna posiada własny akumulator. Prąd nie ma zapachu ani koloru. Jest cichy i niewidoczny. Jeśli obchodzimy się z nim niewłaściwe stanowi zagrożenie. Przepływając przez organizm człowieka może wywołać niebezpieczne poparzenia a nawet śmierć. Dlatego użytkując urządzenia elektryczne pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa. Wiesz już jak bezpiecznie korzystać z energii elektrycznej. Więcej informacji o prądzie i innych fizycznych zagadnieniach znajdziesz na stronie pi-stacja.tv