Z tego filmu dowiesz się:

  • co to jest krajobraz,
  • czym się różni krajobraz naturalny od krajobrazu kulturowego,
  • jak wygląda ukształtowanie terenu w Polsce,
  • jakie pasy rzeźby terenu wyróżniamy w naszym kraju.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Jak wysoko leży Polska? Otóż średnia wysokość terenu nie jest zbyt imponująca - to 173 metry nad poziomem morza. Dla porównania, w Holandii czy Danii to poniżej 35 m nad poziomem morza za to w Szwajcarii aż 1350. Średnia to jednak kiepski wyznacznik niczym w dowcipie, w którym średnio my i psy mamy po trzy nogi. W tym filmie pokażemy Ci, że nasz kraj jest krajobrazowo niezwykle różnorodny. Strzeliste góry, piaszczyste plaże, malownicze skały, liczne jeziora, nadmorskie urwiska piaszczyste wydmy... W dzisiejszym filmie porozmawiamy o ukształtowaniu powierzchni Polski. Czy potrafisz wyjaśnić pojęcie "krajobraz"? Najprościej mówiąc to widok terenu, który cię otacza. Z geograficznego punktu widzenia w krajobrazie możemy wyróżnić wiele elementów: ukształtowanie powierzchni wody powierzchniowe świat roślin i zwierząt a także te elementy, które zbudował człowiek jak budynki, drogi, czy mosty. Krajobrazy, ze względu na ingerencję człowieka lub jej brak, możemy podzielić na dwa rodzaje. Te nie przekształcone przez człowieka to krajobrazy naturalne, inaczej - pierwotne. Gdy widzisz piaszczystą plażę na której załamują się morskie fale to patrzysz na krajobraz nadmorski. Kiedy z koleżankami i kolegami idziecie na wycieczkę w góry, to wznoszące się wokół was, porośnięte lasem albo trawą zbocza, ale też skaliste turnie i głębokie przepaście, tworzą krajobraz górski. A gdyby można było, niczym z drona popatrzeć na jeziora, otaczające je wzniesienia i kołyszące się przy brzegach trzciny, na ptaki krążące nad wodą, na której skrzy się słońce albo odbijają płynące górą chmury zobaczylibyśmy krajobraz pojezierny. Drugim typem są krajobrazy kulturowe inaczej - antropogeniczne, czyli przekształcone przez działalność człowieka. Krajobrazami kulturowymi są na przykład widziany w centrum Krakowa krajobraz miejski pola uprawne tworzące krajobraz wiejski czy kopalniane szyby i dymiące kominy fabryk składające się na krajobraz przemysłowy. Jakim krajobrazem są szczyty Tatr? Masz rację, to krajobraz naturalny. A centrum Warszawy? To krajobraz kulturowy, jasne. Krajobraz Polski jest bardzo zróżnicowany. Możemy w nim wyróżnić sześć charakterystycznych pasów rzeźby terenu. Omówimy je po kolei, zaczynając od północy. Pierwszym pasem, przylegającym bezpośrednio do morza, jest pas pobrzeży. Znajdziemy tu między innymi rozległe piaszczyste plaże, a także nizinne, faliste tereny. To tutaj, we wsi Marzęcino leży najniżej położony punkt w Polsce. Jego wysokość to 2,2 m poniżej poziomu morza. W tym pasie możemy wyróżnić Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie oraz Pobrzeże Gdańskie. Na krajobraz pasa pobrzeży największy wpływ ma ruch morskiej wody i wiatr, o czym więcej powiemy w innym filmie tej playlisty. Drugi z pasów to pas pojezierzy. Obszar tego pasa jest zaznaczony na mapie głównie kolorem zielonym. Wiesz już, że oznacza to tereny położone poniżej 300 m nad poziomem morza. Na tutejszy krajobraz składają się jednak liczne wzgórza i pagórki, a pomiędzy nimi dużo jezior. W końcu stąd nazwa "pas pojezierzy". Wyróżniamy tu Pojezierze Mazurskie Pojezierze Pomorskie oraz Pojezierze Wielkopolskie. Trzecim z omawianych przez nas pasów jest pas nizin środkowopolskich. Tworzą go rozległe równiny poprzecinane dolinami rzecznymi. Często tereny te wykorzystuje się rolniczo. Powstały tu też duże miasta jak Warszawa, Białystok i Łódź. Kolejny jest pas Wyżyn Polskich. Wyżyny Polskie to tereny oznaczone kolorem żółtym. Już wiesz, że to oznacza, iż położone są powyżej 300 m nad poziomem morza. Różnice wysokości terenu na ogół są tutaj jednak niewielkie. Wyżyny są bardzo różne, ale o tym dowiesz się z innych filmów tej playlisty. Wyróżniamy tu między innymi Wyżynę Krakowsko-Częstochowską Wyżynę Śląską i Wyżynę Lubelską. Kolejny pas jest niewielki obszarowo w porównaniu z innymi, które tu opisujemy. Stanowią go poprzecinane dolinami rzecznymi tereny otoczone obszarami położonymi wyżej. To pas kotlin podkarpackich, obejmujący większą Kotlinę Sandomierską i mniejszą Kotlinę Oświęcimską połączone Bramą Krakowską. Najbardziej wysunięty na południe jest pas gór. Znajdziesz tu tereny o najwyższej wysokości bezwzględnej. Są tu i grzbiety porośnięte łąkami i lasami i skaliste szczyty. To w tym pasie znajduje się najwyższy punkt w Polsce - Rysy. Ten szczyt ma 2499 m nad poziomem morza. Na ten pas składają się dwa łańcuchy górskie Karpaty oraz Sudety. Może udało ci się zauważyć, że mówiąc w uproszczeniu wysokość bezwzględna terenu rośnie w Polsce w kierunku południowym. Wyjdź przed szkołę. Zastanów się, jak wygląda krajobraz twojej okolicy. Widzisz wokół kwiaty, drzewa i zieleń czy teren bardziej zmieniony przez człowieka wyasfaltowany i wybetonowany? Podoba ci się to, co widzisz? A może masz pomysł, jak poprawić estetykę szkolnego otoczenia? Może zaproponujesz takie zmiany na przykład na lekcji wychowawczej? Wspólnie sprawicie że świat wokół was wypięknieje. Najprościej mówiąc krajobraz to widok terenu, który cię otacza. Elementami krajobrazu są: ukształtowanie powierzchni, skały, wody powierzchniowe świat roślin i zwierząt oraz konstrukcje stworzone przez człowieka. Rzeźbę terenu w Polsce możemy podzielić na sześć pasów: pas pobrzeży pas pojezierzy pas Nizin Środkowopolskich pas Wyżyn Polskich pas Kotlin Podkarpackich oraz pas gór. Każdy krajobraz naturalny może zostać przekształcony przez człowieka. O takim krajobrazie mówimy, że jest kulturowy czyli antropogeniczny. W Polsce znajdziesz różnorodne krajobrazy a na pistacja.tv - różnorodną wiedzę. Warto nas polubić i zasubskrybować.

Anonimowa ankieta

Ankieta

Odpowiedz na 3 pytania i pomóż nam dowiedzieć się, kim są nasi użytkownicy