Z tego filmu dowiesz się:

  • jakie cechy ma krajobraz nadmorski,
  • co to jest pas pobrzeży i gdzie leży Wybrzeże Słowińskie,
  • jak działalność morza zmienia wybrzeże Polski,
  • jak wygląda flora i fauna pasa pobrzeży.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Morze kształtuje linię brzegową niczym genialny rzeźbiarz. Czasem tworzy nowe plaże a czasem zabiera fragmenty lądu. Przykładem niszczycielskiej działalności morza jest kościół Świętego Mikołaja w Trzęsaczu. Zbudowana w XV wieku około 2 km od brzegu w centrum wsi świątynia, niegdyś jedna z najokazalszych na Pomorzu dziś jest jedynie wspomnieniem. Zostały z niej tylko fragmenty ściany. Resztę pochłonął Bałtyk, który przez 500 lat stopniowo podmywał klif na którym kościół postawiono. Dziś poznamy Wybrzeże Słowińskie. Część Pobrzeża Koszalińskiego. Krainę w pasie pobrzeży, zwanym również pasem nizin nadmorskich. Najważniejszymi czynnikami kształtującymi krajobraz wybrzeży są wiatr i woda morska. Na początku filmu mówiliśmy że może niszczy brzeg. Może go też budować. Na Wybrzeżu Słowińskim działa w obu tych branżach. Spotkamy tu zarówno wybrzeża wysokie inaczej klifowe, jak i niskie - mierzejowo-zalewowe. Te pierwsze powstają na skutek niszczycielskiej działalności morza najczęściej wiosną i jesienią, w czasie sztormów. Fale morskie uderzając prostopadle do brzegu tworzą wcięcie u podstawy skarpy. Podcięty stok z czasem osuwa się do morza brzeg się cofa, a morze wkracza głębiej w ląd. Ten proces nazywamy abrazją. Prądy przybrzeżne przenoszą część osuniętego materiału skalnego w inne miejsca. Woda wyrzuca jego drobiny - piasek - na brzeg, tworząc plaże. Buduje tym samym inny, niski typ wybrzeża - mierzejowo-zalewowy. Jego cechą charakterystyczną są naturalne szerokie, piaszczyste plaże. Przyjrzyjmy się bliżej prądom przybrzeżnym. Można powiedzieć, że są to strumienie wody w wodzie, szybko płynące wzdłuż brzegu. Tam, gdzie w linii brzegowej występują zatoki naniesiony przez prąd przybrzeżny drobny materiał skalny gromadzi się na dnie. Z czasem zbiera się go wystarczająco dużo by taka piaszczysta łacha zaczęła wystawać ponad powierzchnię wody. Proces ten nazywamy akumulacją. Z czasem na piasku zaczyna pojawiać się roślinność, która dodatkowo umacnia nowopowstały ląd. Taki wąski fragment lądu wysunięty w morze i częściowo oddzielający od niego zatokę to mierzeja. Mierzeja powoli się wydłuża, aż w końcu zupełnie odcina zatokę od morza. Powstaje jezioro przybrzeżne. Na Wybrzeżu Słowińskim jeziorami tego typu są między innymi Łebsko, Gardno i Jamno. Jeziora przybrzeżne mają sporą powierzchnię ale małą głębokość. Drugim ważnym czynnikiem tworzącym krajobraz Wybrzeża Słowińskiego jest wiatr. Przesypuje on ziarenka piasku z miejsca na miejsce, tworząc piaszczyste wzniesienia zwane ruchomymi wydmami. Najwyższe ruchome wydmy w Polsce znajdują się w Słowińskim Parku Narodowym. Ich wysokość sięga 40 metrów. Stanowią one najważniejszą atrakcję turystyczną regionu. Podlegają ochronie podobnie jak inne elementy krajobrazu sama mierzeja i jeziora przybrzeżne. Jest to bardzo zmienny krajobraz raz niszczony, raz budowany. Niesamowita jest też flora i fauna Parku. Na wydmach występuje wydmuchrzyca piaskowa mikołajek nadmorski i piaskownica zwyczajna. Zaliczają się one do roślin pionierskich czyli takich, które jako pierwsze pojawiają się na obszarach jeszcze nie zasiedlonych przez inne rośliny. Oprócz nich na tutejszych mokradłach spotkasz owadożerną rosiczkę okrągłolistną i ciekawe storczyki, a w wodach przybrzeżnych jezior - poryblin jeziorny. Nieco dalej od brzegu, na ubogich glebach rosną mało wymagające drzewa iglaste głównie sosny. Tworzą bory sosnowe. Rezydują tu łosie, rysie i wilki, ale najwięcej jest ptaków, w tym wędrownych, jak żurawie. Regularnie zalatują tu mewy srebrzyste i rybołowy. Znajdują tu one bogatą stołówkę. W przybrzeżnych wodach można łowić szproty śledzie, dorsze oraz flądry. Uzupełnieniem diety są owady których na tutejszych terenach rezyduje prawie 500 gatunków. Oprócz ptaków i ludzi bałtyckimi rybami żywią się też coraz częściej spotykane na wybrzeżu foki i skryci kuzyni delfinów - morświny. Z fok najczęściej można zobaczyć wylegujące się na plaży foki szare. W Bałtyku żyją jeszcze o wiele mniej liczne foki obrączkowane i - będące wbrew nazwie zupełną rzadkością - foki pospolite. Wszystkie bałtyckie foki są pod ochroną. Dawniej tereny Wybrzeża Słowińskiego zamieszkiwali Słowińcy, zajmujący się połowem ryb oraz uprawą ziemi. Aby poznać ich kulturę, warto odwiedzić Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach. Dziś coraz bardziej znaczącym źródłem dochodu mieszkańców Wybrzeża Słowińskiego staje się turystyka. Wraz z rozwojem tej branży krajobraz Wybrzeża Słowińskiego zmienia się. Powstają liczne hotele i pensjonaty parki rozrywki i restauracje smażalnie ryb i kioski z pamiątkami. Wciąż znajdziemy tu też porty rybackie z których rybacy wyruszają na połów a także niewielkie stocznie, w których buduje się i naprawia rybackie łodzie. Turystyka na wybrzeżu bałtyckim jest wybitnie sezonowa. Duża liczba wakacyjnych gości przysparza regionowi nie tylko dochodów ale i śmieci, i zanieczyszczeń, a także hałasu. Ludzie płoszą też foki, które wychodzą na plażę, aby odpocząć. Jeśli uważnie oglądasz, na pewno wiesz jak nazywają się dwa procesy w jakich morze kształtuje wybrzeże Bałtyku? To abrazja i akumulacja. Brawo! Na krajobraz Wybrzeża Słowińskiego największy wpływ ma działalność morza i wiatru. Jej efektem są wysokie klify i niskie wybrzeża z szerokimi, piaszczystymi plażami. Proces podcinania wysokich klifów przez fale morskie nazywamy abrazją a tworzenie mierzei i jezior przybrzeżnych przez nanoszenie piasku - akumulacją. Największą atrakcją turystyczną Wybrzeża Słowińskiego są ruchome wydmy w Słowińskim Parku Narodowym. Brzeg morza kształtują głównie fale i wiatr za to z pistacją możesz ukształtować swoją wiedzę wszechstronnie. Nie tylko z geografii. Zapraszamy na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Jakub Buras

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Marta Grochowska-Piróg

Grafika podsumowania: Anna Bednarek

Materiały: Anna Bednarek, Jakub Buras

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Zdjęcia: Jakub Buras

Montaż: Anna Bednarek

Opracowanie dźwięku: Dawid Mateja

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
7alaskan (Licencja CC BY-SA 3.0)
Remigiusz Józefowicz (Licencja CC BY-SA 2.5)
autor nieznany (Domena publiczna)
autor nieznany (Domena publiczna)
autor nieznany (Domena publiczna)
Julius Simonsen (Domena publiczna)
Julius Simonsen (Domena publiczna)
JoshuaWoroniecki (Licencja Pixabay)
Mixxkit (Licencja Mixkit)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
AVampireTear (Licencja CC BY-SA 3.0)
NOAA Seal Survey (Domena publiczna)
Andreas Trepte (Licencja CC BY-SA 2.5)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Mateusz Włodarczyk (Licencja CC BY-SA 4.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
T.D. (Licencja CC BY-SA 2.5)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Wladyslaw Golinski (Licencja CC BY 3.0)
Wydra666 (Domena publiczna)
jakkapan21 (Licencja Freepik)
Peppigue (Domena publiczna CC0)
Henryk Bielamowicz (Licencja CC BY-SA 4.0)
starline (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Olek Remesz (Licencja CC BY-SA 3.0)
Rlelusz (Domena publiczna)
macrovector (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
pch.vector (Licencja Freepik)
Krzysztof Ziarnek, Kenraiz (Licencja CC BY-SA 4.0)
Krzysztof Ziarnek, Kenraiz (Licencja CC BY-SA 4.0)
Krzysztof Ziarnek, Kenraiz (Licencja CC BY-SA 4.0)
James Lindsey (Licencja CC BY-SA 3.0)
Bernd Haynold (Licencja CC BY 2.5)
I, Beentree (Licencja CC BY-SA 3.0)
Daria Inozemtseva (Licencja CC BY-SA 4.0)
Agnieszka Kwiecień / Nova (Licencja CC BY-SA 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
shivainc (Licencja Pixabay)
Kaffeesüchtig (Licencja Pixabay)
adege (Licencja Pixabay)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Piotr Czerwiński (Licencja CC BY 3.0)
Bogusław Chyła (Licencja CC BY-SA 3.0 PL)
H. W. Elliott & Capt. J. W. Collins / NOAA Photo Library (Domena publiczna)
Hans Hillewaert (Licencja CC BY-SA 4.0)
William MacGillivray (Domena publiczna)
Pieni Tietosanakirja (Domena publiczna)
juicy_fish (Licencja Freepik)
macrovector (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Piotr Czerwiński (Licencja CC BY 3.0)
Macb3t (Licencja Pixabay)
Wofl~commonswiki (Licencja CC BY-SA 2.0 de)
Eume (Licencja CC BY-SA 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
www.slupczewski.pl, Michał Słupczewski - Fotografia Lotnicza (Użycie dozwolone pod warunkiem atrybucji)
Generalitat de Catalunya (Użycie dozwolone pod warunkiem atrybucji)
zaraszow (Licencja CC BY-SA 3.0)

Anonimowa ankieta

Ankieta

Odpowiedz na 3 pytania i pomóż nam dowiedzieć się, kim są nasi użytkownicy