Według legendy późniejszy król Polski Władysław Łokietek, uciekając przed wojskami króla Czech Wacława II, przez ponad miesiąc ukrywał się w jaskini. Życie ocalił mu pająk, który u wejścia do jaskini uprządł ogromną pajęczynę tak szybko że zmylił pościg, tworząc wrażenie że dawno nikt tu nie wchodził. By upamiętnić legendę, dziś wejścia do Jaskini Łokietka strzeże brama w kształcie pajęczyny. W tym filmie przyjrzymy się Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej stanowiącej fragment zachodniej części pasa Wyżyn Polskich. Ta malownicza kraina rozciąga się wąskim pasem między Krakowem a Częstochową. Wspomniane miasta nie leżą na terenie wyżyny. Ograniczając ją od południowego wschodu i północnego zachodu, dały jej tylko swoją nazwę. Rzeźba terenu jest tutaj bardzo urozmaicona. Tworzą ją wzniesienia o wysokości przekraczającej 300 m nad poziomem morza poprzecinane urokliwymi dolinami. Wszystko zaczęło się w czasach, gdy po Ziemi chodziły dinozaury, a obszar naszego kraju w większości pokrywało morze. Ten okres w dziejach Ziemi nazywamy Jurą i to dlatego Wyżynę Krakowsko-Częstochowską nazywa się też potocznie Jurą Krakowsko-Częstochowską. Krajobraz, o którym opowiadamy tworzą głównie wapienie. To mało odporne na działanie wody białe, żółtawe lub szare skały. Powstały one ze szczątków organizmów żyjących w wodach wspomnianego morza. Do dziś można w nich znaleźć liczne skamieniałości, czyli pozostałości tych morskich stworzeń lub ich ślady z tamtych czasów. Przez miliony lat woda deszczowa zawierająca wiele substancji, w tym pochodzący z powietrza dwutlenek węgla porywała i kruszyła odłamki skał oraz stopniowo rozpuszczała wapienne podłoże kształtując w ten sposób rzeźbę terenu. Dziś wyróżniają ją malownicze skały zwane ostańcami. Nazywamy je tak dlatego, że przez miliony lat ostały się w krajobrazie aż do dzisiejszych czasów. Dziś często przypominają one kształtem wytwory człowieka. Wiele ma nawet opisowe nazwy jak Maczuga Herkulesa Okiennik Wielki Igła Deotymy czy Rękawica. Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej nie znajdziesz dużej liczby rzek. Woda deszczowa nie zostaje tutaj na powierzchni, a wnika wzdłuż spękań i szczelin w głąb skał, rozpuszczając je. W ten sposób pod ziemią powstają korytarze i jaskinie. Woda nie tylko niszczy, ale też buduje. Rozpuszczając skały zabiera ze sobą substancje mineralne, które w innych miejscach mogą osadzać się tworząc różne fantazyjne formy naciekowe. Ściekając ze stropów jaskiń, tworzy stalaktyty przypominające kształtem lodowe sople. Skapują z nich i spadają na dno jaskini krople wody. W ten sposób z czasem powstają inne formy, wyrastające z dna jaskini stalagmity. Z połączenia stalaktytów i stalagmitów powstają stalagnaty, łączące strop jaskini z jej dnem, niczym kolumny. W niektórych miejscach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej woda wypływa spod skał wapiennych na powierzchnię. Takie miejsca nazywamy wywierzyskami. Właśnie z takich wywierzysk, położonych na terenie Zawiercia, swój początek bierze Warta - trzecia pod względem długości rzeka w Polsce. Jak wspomnieliśmy wcześniej, taki piękny i nietypowy krajobraz jest efektem działalności wody opadowej, która przez miliony lat kształtowała skalne podłoże. Proces polegający na rozpuszczaniu skał przez wodę, to krasowienie. Jego efektem jest omawiany przez nas krajobraz zwany krajobrazem krasowym. W Polsce spotkasz go między innymi właśnie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Krajobraz ten uznano za wart szczególnej ochrony, dlatego utworzono tu Ojcowski Park Narodowy. Ten najmniejszy z polskich parków narodowych obejmuje dolinę rzeki Prądnik. Wzdłuż jej doliny zachowały się najciekawsze elementy rzeźby krasowej. Tutejsza przyroda nieożywiona tworzy wyjątkowe miejsca do życia dla zwierząt i roślin. Na skałach trudno jest rosnąć drzewom. Niektóre zbocza pozostają nieosłonięte a na wygrzanych słońcem, wapiennych skałach panują idealne warunki do rozwoju roślin ciepłolubnych, takich jak: ostnica piórkowata, zwana też ostnicą Jana aster gawędka,macierzanka wczesna czy oman wąskolistny. Rzadkim drzewem, jakie można spotkać tylko na terenie parku, jest brzoza ojcowska o białej, niełuszczącej się korze. Jesienią jej liście wraz z liśćmi tutejszych buków, grabów i dębów tworzą piękną, kolorową mozaikę. Jaskinie tworzą idealne schronienie dla nietoperzy, których na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego występuje aż 17 gatunków. Nic dziwnego, że to właśnie nietoperz jest symbolem tego parku. Na wielu wzgórzach Jury Krakowsko-Częstochowskiej wznoszą się średniowieczne zamki górujące nad okolicą niczym gniazda orłów. To dlatego mówi się o nich Orle Gniazda. Wzniesiono je jako zamki obronne w czasach panowania Kazimierza Wielkiego z powszechnie tu przecież występujących białych skał wapiennych. Do dziś przetrwały jednak tylko ich ruiny. Łączy je Szlak Orlich Gniazd z najpopularniejszym na tym szlaku zamkiem w Ogrodzieńcu. Ten region jest prawdziwym rajem dla turystów którzy lubią aktywnie spędzać czas. Oprócz szlaków rowerowych i pieszych na stromych, niemal pionowych, wapiennych skałach wytyczono liczne drogi wspinaczkowe ściągające amatorów tego typu aktywności z całej Polski. Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej dominuje krajobraz krasowy. Występują tu liczne formy krasowe widoczne na planszy. Najcenniejszy fragment krajobrazu krasowego chroniony jest w Ojcowskim Parku Narodowym. Tutejsze jaskinie tworzą schronienie dla wielu gatunków nietoperzy. Jeśli odwiedzasz Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, to pewnie znajdziesz skamieniałości morskich organizmów sprzed milionów lat. Jeśli odwiedzisz pistacja.tv na pewno znajdziesz mnóstwo materiałów przydatnych w nauce. Zapraszamy!