Wiesz jakie zwierzę jest symbolem Tatrzańskiego Parku Narodowego? Kozica! Te nieduże ssaki świetnie przystosowały się do życia w wysokich górach. Potrafią umykać drapieżnikom po stromych zboczach z prędkością jadącego ulicami miasta auta i przeskakują szczeliny szerokie nawet na 6 m. Bez rozbiegu! Niestety przed człowiekiem ich to nie uchroniło. Dziś, choć od ponad 100 lat są pod ścisłą ochroną, w całych Tatrach jest ich ledwie nieco ponad 1000. Jak może wiesz, góry to tereny o wysokościach bezwzględnych powyżej 500 metrów nad poziomem morza. W tym filmie poznasz niewielki w naszym kraju pod względem powierzchni, ale za to bardzo zróżnicowany, krajobraz wysokogórski. Można go zobaczyć tylko w jednym miejscu w naszym kraju - w Tatrach. To pasmo górskie, które należy do Karpat jednego z dwóch łańcuchów górskich leżących na południu Polski. W Polsce znajduje się niespełna 1/4 ich powierzchni. Pozostała część leży poza granicami naszego kraju. Wybierz się z nami na wirtualną wycieczkę w Tatry, aby poznać charakterystyczne cechy ich krajobrazu. Tatry polskie dzielimy na Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie. Różnią się one typem skał, które je budują cechami rzeźby terenu i roślinnością. Zacznijmy od Zachodnich. Tutejszy krajobraz przypomina trochę ten znany Ci już może z naszego filmu o Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Dominują tu skały mało odporne na działanie wody i mrozu - wapienie. To dlatego szczyty, jak Czerwone Wierchy są kopulaste, porośnięte niską roślinnością i niższe niż w sąsiednich Tatrach Wysokich o których za chwilę. Woda wyrzeźbiła w skałach wiele jaskiń w tym Wielką Jaskinię Śnieżną najdłuższą i najgłębszą jaskinię w Polsce. W Tatrach Zachodnich znajdziesz też szerokie doliny, jak Dolina Chochołowska - popularna zwłaszcza wiosną, gdy zakwitają tam miliony krokusów, i Dolina Kościeliska słynąca z malowniczych skalnych wąwozów. Jednym z najbardziej znanych szczytów w tej części Tatr jest Kasprowy Wierch. Na ten liczący sobie 1987 metrów nad poziomem morza szczyt prowadzi wygodna kolejka linowa. Wjeżdżając możemy podziwiać zmieniające się piętra tatrzańskiej roślinności. Ich zmienność wynika z tego że wraz ze wzrostem wysokości bezwzględnej spada temperatura powietrza. Rośliny musiały się więc przystosować do coraz bardziej surowych warunków. Dochodząc do dolnej stacji kolejki zostawiamy za sobą pola uprawne i pastwiska. To piętro pogórza. Ciągnie się do ok. 700 m nad poziomem morza. Wsiadamy do wagonika, a wokół widać lasy liściaste i mieszane, tworzące regiel dolny. To piętro ciągnie się do 1250 metrów nad poziomem morza. Dominują tu buki oraz świerki. Wjeżdżając wyżej widzimy jak drzewa liściaste stopniowo ustępują miejsca świerkom i typowym dla Tatr sosnom limbom. To piętro roślinności, porastające tereny do 1550 m nad poziomem morza nazywamy reglem górnym. Jeszcze wyżej przez okna wagonika widać coraz mniej wysokich drzew. Nie mogą tu rosnąć ze względu na silne wiatry i częste lawiny śnieżne. Do 1800 m nad poziomem morza zbocza porasta głównie karłowaty gatunek sosny zwany kosodrzewiną przystosowany do takich warunków. To piętro roślinności nazywamy piętrem kosodrzewiny. Dojeżdżając do szczytu nasz wzrok napotyka już tylko porośnięte skąpą trawą zbocza. Panujące warunki są tu tak surowe że nie napotkasz tu ani drzew, ani krzewów. To piętro, ciągnące się do 2300 metrów nad poziomem morza, nazywamy halami. Wysiadasz na Kasprowym Wierchu. Rozglądając się widzisz piętrzące się wokół szare, skaliste szczyty Tatr Wysokich zbudowane głównie z granitu. To skała twarda i bardzo odporna na niszczące działanie mrozu, wiatru i wody, dlatego mimo upływu czasu nadal pozostają wysokie. To położone wyżej niż hale piętro turni. Teraz zadanie dla Ciebie. Policz z nami piętra roślinności w Tatrach. pogórze regiel dolny regiel górny kosodrzewina hale i turnie. Też ci wyszło 6? Brawo! Piętro turni to prawdziwie wysokogórski krajobraz. Możesz go bliżej poznać idąc jednym z biegnących z Kasprowego Wierchu szlaków turystycznych. Spotkasz tu wąskie grzbiety górskie o stromych zboczach, czyli granie i ostre skaliste szczyty - turnie. Na krótkim odcinku trzeba tu pokonywać duże różnice wysokości. Idąc trzeba bardzo uważać, żeby po śliskich skałach i luźnych odłamkach skalnych nie ześlizgnąć się do żlebu - zagłębienia trochę przypominającego rynnę w stromym zboczu góry. U stóp żlebu gromadzą się spadające z grani odłamki skał tworząc tak zwane stożki piargowe. Taka rzeźba to głównie efekt działania wody i mrozu. Idąc szlakiem warto rozglądać się na boki. Niżej rozciągają się malownicze doliny o stromych zboczach i zaokrąglonym dnie przypominającym literę U. Przy ładnej pogodzie wzrok przyciągają leżące w nich, skrzące się w słońcu zwierciadła wody. To charakterystyczne dla krajobrazu Tatr Wysokich jeziora górskie, zwane stawami. Najbardziej znane są te w Dolinie Pięciu Stawów Polskich oraz największe jezioro w polskich Tatrach Morskie Oko. Z tego ostatniego świetnie widać Rysy najwyższy polski szczyt o wysokości 2499 m nad poziomem morza. Tak wspaniały, malowniczy i zróżnicowany krajobraz warto chronić. W tym celu powołano do życia Tatrzański Park Narodowy. Jego głównym celem jest ochrona piętrowego układu tatrzańskiej roślinności o którym mówiliśmy na początku filmu w tym unikalnych gatunków, jak sosna limba. Park chroni też wiele gatunków zwierząt takich jak kozice, świstaki, niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie i gronostaje. Co roku park odwiedzają miliony turystów. To niestety oznacza, że na wielu szlakach zwłaszcza w sezonie, panuje tłok i hałas. Ludzie, którzy nie trzymają się szlaku zadeptują cenne przyrodniczo tereny płoszą zwierzęta i zostawiają po sobie śmieci które trzeba sprzątać, między innymi w ramach akcji "Czyste Tatry". Po wycieczce w wysokie góry warto odpocząć w jednym z rozrzuconych po szlakach tatrzańskich schronisk, albo zejść na przykład do Zakopanego, gdzie na zatłoczonych Krupówkach - głównej ulicy miasta - można kupić pamiątki nawiązujące do kultury regionu: kierpce, czyli buty szyte z jednego kawałka skóry, wyroby z owczej wełny, a także skosztować owczych serów: oscypka, bundzu albo bryndzy. Hodowla owiec to tradycyjne zajęcie miejscowej ludności - górali podhalańskich. Co roku wiosną stada są przepędzane wysoko w góry, na hale, gdzie pasą się aż do jesieni. Tatry to najwyższe góry w Polsce. Jedyne o wysokogórskim krajobrazie. Roślinność układa się tu w 6 charakterystycznych pięter: pogórze, regiel dolny, regiel górny kosodrzewina, hale i turnie. Ten wyjątkowy krajobraz chroniony jest przez Tatrzański Park Narodowy którego symbolem jest kozica. Tatrzańskie szczyty są najwyższe w Polsce a pistacja zapewnia najwyższą jakość wiedzy. Dlatego dobrze jest regularnie odwiedzać naszą stronę: pistacja.tv