Czy wiesz, że okrążając nasz glob wzdłuż równika trzeba by przebyć 40 076 km a z bieguna północnego na południowy i z powrotem, tylko 40008 km? Z tego wynika, że Ziemia nie jest idealną kulą. Wirując wokół własnej osi troszkę się spłaszczyła na biegunach. Różnica jest jednak zbyt mała, by było ją widać na globusie, który odwzorowuje nasz glob w małej skali. Może wiesz już z lekcji przyrody, że Ziemia wędruje dookoła Słońca i zarazem obraca się wokół własnej osi, niczym bączek-zabawka. Ta oś, nazywana osią ziemską, to umowna linia prosta przechodząca przez środek Ziemi i łącząca ze sobą dwa jej skrajne punkty czyli biegun północny i położony naprzeciwko biegun południowy. Wskutek wirowania nasz glob ulega spłaszczeniu na biegunach o czym mówimy na samym początku filmu. Powierzchnia Ziemi, jak dobrze wiesz nie jest idealnie płaska. Znajdziesz na niej wysokie góry i wyżyny ale i miejsca położone poniżej poziomu morza - depresje. Choć dla człowieka te różnice wysokości są bardzo duże, w porównaniu z rozmiarami naszej planety są w zasadzie niczym. W uproszczeniu możemy więc powiedzieć że Ziemia jest kulą. Dlatego jej model - globus - też jest kulą tyle że niedużą, wykonaną w skali. Przyjrzyj się uważnie globusowi. Są na nim linie. Często opisane liczbami. To południki i równoleżniki. Wszystkie razem tworzą siatkę geograficzną. Te linie są umowne, to znaczy że nie znajdziesz ich w rzeczywistości. Ludzie umówili się ze sobą na ich istnienie. Południki to linie w kształcie półokręgu łączące ze sobą bieguny kuli ziemskiej. Wszystkie mają taką samą długość i biegną w kierunku północ-południe. Równoleżniki to okręgi różnej długości biegnące w kierunku wschód-zachód. Im bardziej zbliżamy się do biegunów tym równoleżniki stają się krótsze. Najdłuższy z nich, mierzący nieco ponad 400000 km i leżący dokładnie w połowie odległości między biegunami nazywamy równikiem. Równik dzieli kulę ziemską na dwie półkule północną i południową. Oprócz niego na globusie wyznaczono jeszcze cztery charakterystyczne równoleżniki. To zwrotniki Raka i Koziorożca oraz koła podbiegunowe: północne i południowe. O znaczeniu tych linii dowiesz się w innych filmach z geografii. Na globusie można jednak wyznaczyć nieskończenie wiele równoleżników i południków. Dzięki nim możemy dokładnie określić położenie obiektów na Ziemi. Zwróć uwagę na południk oznaczony jako 0°. To południk początkowy. Razem z południkiem końcowym położonym naprzeciwko niego i oznaczonym jako 180 stopni, dzieli on kulę ziemską na półkulę wschodnią i zachodnią. Cechą charakterystyczną siatki geograficznej jest to, że równoleżniki i południki przecinają się ze sobą pod kątem prostym. Wiesz już,czym jest globus i siatka geograficzna jednak na co dzień, chcąc dojechać na piknik albo na wakacje, raczej nie bierzesz ze sobą globusa, tylko mapę. Taka mapa może obejmować Polskę, Europę a nawet cały świat. Jak to się udaje, skoro Ziemia płaska nie jest? Spójrz na balonik. Narysowałam na nim południki i równoleżniki. Przecinają się one pod kątem prostym zupełnie jak te w siatce geograficznej. Kiedy rozetniemy balonik i spróbujemy go rozciągnąć, otrzymamy coś na kształt mapy, tylko z gumy. Widzisz jednak, że po naciągnięciu gumy narysowane linie i kształty prezentują się nieco inaczej niż wcześniej gdy balonik był napompowaną kulką. Podobnie sytuacja wygląda na mapach. Żeby przenieść powierzchnię globusa na kartkę, trzeba tę powierzchnię miejscami nieco rozciągnąć, a linie tworzące siatkę geograficzną stają się powyginane i nie zawsze są do siebie pod kątem prostym. Taką siatkę nazywamy siatką kartograficzną. Jeśli uważnie oglądasz, bez trudu dopasujesz opisy do poznanych pojęć. Miejsce, w którym oś ziemska przecina powierzchnię półkuli północnej... Najdłuższy równoleżnik, który dzieli Ziemię na półkulę północną i południową... Razem z południkiem 180° dzieli Ziemię na półkulę wschodnią i zachodnią... Zwrotnik położony na półkuli południowej... Masz tak, jak my? Gratulujemy! Pamiętasz? Mówiliśmy, że południki i równoleżniki to linie, które w rzeczywistości nie istnieją. Są jednak miejsca, w których symbolicznie zaznaczono te najbardziej znane. I tak w Londynie jest linia wyznaczająca południk zero. W Ekwadorze znajdziesz pomnik równika. W Australii pomnik zwrotnika Koziorożca a w Finlandii linię wyznaczająca fragment koła podbiegunowego północnego. Globus to model Ziemi wykonany w skali. Poprowadzono na nim siatkę geograficzną złożoną z południków i równoleżników. Południki to półokręgi równej długości biegnące od jednego bieguna do drugiego. Równoleżniki to okręgi różnej długości biegnące w kierunku wschód-zachód. Południki i równoleżniki przecinają się pod kątem prostym i pomagają nam określić położenie obiektów na Ziemi. Wszystkie południki zbiegają się na biegunach a cała szkolna wiedza zbiega się w naszym serwisie. Weź więc dobry namiar i prostą drogą podążaj na pistacja.tv