fbpx

Z tego filmu dowiesz się:

  • gdzie leży Europa,
  • jak przebiegają granice kontynentu europejskiego,
  • jak wygląda linia brzegowa Europy,
  • jakie jest ukształtowanie powierzchni naszego kontynentu.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Europa to jeden z najmniejszych na świecie kontynentów, ale niemal 1/3 jej powierzchni stanowią wyspy i półwyspy. W efekcie zachwyca długością swojej linii brzegowej. Gdyby tę linię wyprostować mogłaby niemal opasać Ziemię dookoła rywalizując z równikiem. I właśnie o linii brzegowej, położeniu i granicach Europy będzie ten film. Pewnie wiesz, że największe obszary lądowe świata nazywamy kontynentami. Spośród siedmiu, jakie znamy Europa jest prawie najmniejszym. Tworzy z Azją jeden wielki blok kontynentalny często nazywany Eurazją. Zaraz, zaraz... To dlaczego jest uznawana za odrębny kontynent? Przecież z kosmosu wygląda jak część jednego, wielkiego lądu. Cóż, można by powiedzieć, że to siła tradycji wywodząca się jeszcze ze Starożytności. Otóż starożytni Grecy i Rzymianie widzieli w Europie i Azji dwa odrębne światy. Europa rozwijała się też w odmienny niż Azja sposób i - można powiedzieć - ma swoją unikalną tożsamość. I to właśnie ze względu na tradycję uznajemy ją za oddzielny kontynent. Europa w całości położona jest na półkuli północnej. Tylko jej niewielki fragment leży na półkuli zachodniej. O, tu, na lewo od południka zero. Większość naszego kontynentu leży na półkuli wschodniej. Właśnie od wschodu nasz kontynent przyklejony jest do Azji i tu granica między kontynentami jest absolutnie umowna. Czyli jaka? Cóż, nie wszyscy umawiają się tak samo. My prześledzimy ją wspólnie na mapie w najpopularniejszym wariancie. Swoją podróż zaczniemy na północnym krańcu Morza Egejskiego. O, tu. Przesuwając się na północny wschód wzdłuż cieśniny Dardanele przepływamy przez Morze Marmara. Dalej, przez cieśninę Bosfor do Morza Czarnego. Kolejną cieśniną - Cieśniną Kerczeńską - wpływamy na Morze Azowskie. Należy ono do Europy, bo granica biegnie po jego wschodniej stronie. Dalej, aż do Morza Kaspijskiego granica biegnie na północ od Kaukazu zatem ten łańcuch górski należy do...? Masz rację, do Azji. Największe jezioro świata, czyli Morze Kaspijskie też zostaje w Azji. Płyniemy na północ rzeką Embą i rzeką Ural i spotykamy na swojej drodze góry o tej samej nazwie. Granica między kontynentami biegnie wschodnimi podnóżami gór Ural przyłączając je tym samym do Europy. My wraz z nią wędrujemy aż do ujścia rzeki Bajdaraty do morza Karskiego by swoją długą wędrówkę zakończyć na Nowej Ziemi - europejskiej wyspie położonej za kołem podbiegunowym północnym. Uff, męcząca to była podróż. Nawet po mapie. Na szczęście pozostałe granice kontynentalnej Europy wyznaczają morza i oceany. Od północy Ocean Arktyczny. Od zachodu Ocean Atlantycki a od południa wody Morza Śródziemnego. Granice mamy z głowy. Patrząc na Europę z kosmosu możesz zauważyć jeszcze jedną ciekawą cechę naszego kontynentu - jego dość skomplikowany kształt z bardzo długą i urozmaiconą linią brzegową czyli granicą między lądem a wodą. Jak wspomnieliśmy na samym początku tu mamy się czym pochwalić. Europa ma dłuższą linię brzegową niż większe od niej: Afryka Ameryka Południowa, czy Antarktyda. Linia brzegowa naszego kontynentu jest bardzo rozbudowana z dużą liczbą półwyspów i licznymi zatokami. Największym półwyspem naszego kontynentu jest leżący na północy Półwysep Skandynawski. Kolejne miejsca na podium zajmują leżące na południu: Półwysep Iberyjski i Półwysep Bałkański - - miejsca wakacyjnych wypraw. Między nimi znajdziesz Półwysep Apeniński o charakterystycznym kształcie kojarzącym się z butem z długą cholewą. Największą zatoką jest położona na północ od Półwyspu Iberyjskiego Zatoka Biskajska. Kolejna, już prawie o połowę mniejsza należy do Morza Bałtyckiego. To Zatoka Botnicka. Do Europy należy też wiele wysp. Największą jest Wielka Brytania. Dalej w kolejności są Islandia oraz Irlandia. Jeśli kojarzysz te nazwy z państwami to świetnie. Łatwiej ci będzie je zapamiętać. Wiele wysp znajdziesz na Morzu Śródziemnym. Największe z nich to Sycylia, Sardynia, Korsyka i Kreta. Opisaliśmy położenie, granice i linię brzegową naszego kontynentu. Kolej na Ciebie. Wskaż, które z wymienionych na planszy obiektów geograficznych tworzą granicę między Europą a Azją. Masz tak samo, jak ja? Brawo! Znamy już nasz kontynent można by rzec, w poziomie. Czas poznać jego ukształtowanie powierzchni. Zacznijmy od nizin, bo tworzą one trzy czwarte obszaru Europy. Największą jest Nizina Wschodnioeuropejska środkiem której płynie najdłuższa rzeka kontynentu - Wołga. Uchodzi ona do Morza Kaspijskiego na Nizinie Nadkaspijskiej, gdzie leży także najniższy punkt Europy. Na zachód od nich ciągnie się rozległy pas nizin, który tworzą: Nizina Francuska i Nizina Środkowoeuropejska. Na tej ostatniej leży większość naszego kraju. Góry spotkasz głównie na południu kontynentu. Tu znajdziesz Pireneje, Apeniny i Góry Dynarskie. Na północ od nich wznoszą się Alpy z najwyższym szczytem Europy - Mont Blanc a także Karpaty - drugie pod względem zajmowanej na kontynencie powierzchni. Na północy kontynentu na Półwyspie Skandynawskim spotkasz stare niezbyt wysokie góry o tej samej nazwie co półwysep. Jedyne wyżyny Europy to Wyżyna Środkoworosyjska i Wyżyna Nadwołżańska oraz położona na północ od Alp Wyżyna Bawarska. Ucząc się geografii Europy, warto zwrócić też uwagę na pojezierny krajobraz Europy Północnej. Za sprawą zlodowaceń, które objęły ten teren znajdziesz tu malownicze wzniesienia i liczne jeziora, wśród których są największe jeziora Europy: Ładoga i Onega. Europa to szósty co do wielkości kontynent położony w całości na półkuli północnej Wspólnie z Azją tworzy jeden ogromny ląd nazywany Eurazją. Granica między Europą a Azją jest umowna. Jej elementy pokazujemy Ci na planszy. Możesz ją wydrukować i poszukać ich w atlasie geograficznym. Większą część Europy zajmują niziny. Najwyższe łańcuchy górskie występują na południu kontynentu. Granica między Europą a Azją jest umowna ale filmy pistacji dają ci zweryfikowaną wiedzę. Sprawdź nas wchodząc na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Marta Grochowska-Piróg

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Andrzej Pieńkowski, Jakub Buras

Grafika podsumowania: Magdalena Adamska

Materiały: Jakub Buras, Magdalena Adamska, Marta Grochowska-Piróg

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Magdalena Adamska

Animacja: Magdalena Adamska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education