Z tego filmu dowiesz się:

  • do czego potrzebna jest nam energia i jakie są jej rodzaje,
  • jakie są źródła energii i jak można ją z nich pozyskiwać,
  • jak na pozyskiwanie energii wpływają warunki naturalne, na przykładzie 5 krajów Europy: Polski, Islandii, Danii, Norwegii i Francji,
  • czym różni się struktura energetyczna tych krajów,
  • dlaczego warto stawiać na odnawialne źródła energii.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Słońce to ogromna i w przewidywalnej przyszłości niewyczerpalna elektrownia. W ciągu minuty dociera z niego do powierzchni Ziemi tyle energii, że wystarczyłoby jej do zaspokojenia potrzeb energetycznych całej ludzkości przez rok. W tym filmie opowiemy Ci, skąd jeszcze poza Słońcem, można pozyskiwać energię i jak to robią w różnych europejskich krajach. Energia jest nam potrzebna w zasadzie w każdej chwili naszego życia. To zarówno prąd, który zasila większość domowych urządzeń, w tym i telefon albo laptop, na którym nas oglądasz, jak i gaz którego używamy do ogrzewania i gotowania a także ciepła woda w kaloryferach zimą. Ale skąd brać tę energię? Generalnie można powiedzieć, że energia pochodzi z dwóch głównych rodzajów źródeł: odnawialnych i nieodnawialnych. Odnawialne źródła energii to te które naturalnie się odnawiają i są praktycznie niewyczerpalne. Należą do nich: Słońce, którego energię można przekształcać w ciepło lub prąd wiatr, czyli poziomy ruch powietrza woda, a w zasadzie ruch wody w rzekach lub ruch morskich fal, a także ciepło z wnętrza Ziemi, z którego można uzyskać energię geotermalną oraz materiały pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które można spalić dla pozyskania prądu lub ciepła, czyli biomasa. Nieodnawialne źródła energii, to te które występują w ograniczonych ilościach i z czasem się wyczerpują. Należą do nich: węgiel ropa naftowa i gaz ziemny. To paliwa kopalne, które powstawały przez miliony lat ze szczątków prehistorycznych roślin. Trochę osobną kategorię stanowią pierwiastki promieniotwórcze z których pozyskuje się energię jądrową ale o tym dowiesz się na lekcjach chemii i fizyki. Są takie elektrownie, które działają niezależnie od pogody i innych warunków środowiska. To znaczy, że produkcja energii może trwać nieprzerwanie, w dzień i w nocy, o każdej porze roku i praktycznie w każdym miejscu na Ziemi. Które elektrownie spełniają ten warunek? To między innymi elektrownie na węgiel ropę i gaz. Są one jednak źródłem gazów w tym dwutlenku węgla, które przyczyniają się do ocieplania klimatu. Podobnie niezależne są elektrownie jądrowe elektrownie na biomasę i biogazownie. Co prawda podczas spalania biomasy też powstaje dwutlenek węgla, jednak rośliny z których się ją produkuje, szybko odrastają pochłaniając go tyle samo w procesie fotosyntezy. Produkcja energii w innych typach elektrowni zależy od pogody czy innych warunków środowiska. Na przykład elektrownie wiatrowe zależą od wiatru słoneczne - od dostępu światła słonecznego elektrownie wodne - od dostępu szybko płynącej wody a geotermalne od podziemnych źródeł ciepła. Jeśli kraj chce produkować energię ekonomicznie, a zarazem dbać o klimat i dobro planety, powinien dopasować sposób pozyskiwania energii do warunków naturalnych. Przyjrzyjmy się, jak te warunki wpłynęły na sposób pozyskiwania energii w takich krajach, jak Polska, Islandia Dania, Norwegia i Francja. Polska od dawna opiera swoją energetykę na węglu, ponieważ ma duże złoża tego surowca, zwłaszcza na Śląsku i w okolicach Bełchatowa. W naszym kraju wciąż ponad połowę energii elektrycznej wytwarza się z węgla. Ma to negatywny wpływ na środowisko. Spalanie węgla powoduje emisję dużych ilości dwutlenku węgla, pyłów i innych szkodliwych związków, które przyczyniają się do ocieplania klimatu, szkodzą zdrowiu ludzi i przyrodzie. Polska zaczyna stawiać na odnawialne źródła energii, przyjaźniejsze dla klimatu, ale nie jest to proste, ze względu na uwarunkowania o których dowiesz się w kolejnych latach nauki. Islandia leży w rejonie, gdzie dochodzi do rozsuwania się płyt tektonicznych. To sprawia, że gorąca magma zbliża się tu do powierzchni i ogrzewa wody podziemne które często w postaci gorących źródeł wydostają się na zewnątrz. To pozwala na szerokie wykorzystanie energii geotermalnej, czyli ciepła z wnętrza Ziemi zarówno do ogrzewania budynków jak i do produkcji prądu. Ten kraj ma też wiele wodospadów i rzek o bystrym nurcie, co pozwala na rozwój hydroenergetyki, czyli pozyskiwanie energii z ruchu wody. Ogółem źródła odnawialne dostarczają Islandii niemal 100% energii elektrycznej, co sprawia że jest to jeden z najbardziej ekologicznych systemów energetycznych na świecie. Dania nie ma dużych złóż węgla ani ropy ale z powodzeniem wykorzystuje dostępny tam niemal wszędzie silny wiatr. Położenie Danii na Półwyspie Jutlandzkim otoczonym z trzech stron morzami sprawia że wiatraki mogą tam działać bardzo efektywnie. Od lat 80 XX wieku ten kraj inwestuje w energetykę wiatrową i dziś farmy wiatrowe na lądzie i na morzu dostarczają już ponad połowę zużywanego w Danii prądu. Norwegia, podobnie jak Islandia korzysta głównie z energii wodnej. Liczne, krótkie lecz rwące rzeki i wiele wodospadów rozmieszczonych na górzystym terenie sprawia, że kraj ten jest liderem w produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Czerpie z nich 98,4%. Francja to kraj w większości nizinny bez dużych geotermalnych źródeł i górskich rzek. Od lat 70. XX wieku postawiła na energetykę jądrową. Dzięki budowie wielu elektrowni jądrowych dziś ponad 70% energii elektrycznej we Francji pochodzi z atomu. Ta energia jest niezawodna i tania. Choć sama budowa elektrowni jądrowej to ogromny wydatek, jej eksploatacja jest praktycznie bezkosztowa, pozwala na produkcję dużej ilości energii bez emisji dwutlenku węgla, co pomaga ograniczać zmiany klimatyczne. W wielu krajach Europy dynamicznie rozwija się pozyskiwanie energii ze Słońca. Chodzi zarówno o bezpośrednią zamianę tej energii na ciepło w tak zwanych kolektorach słonecznych, jak i o wytwarzanie prądu elektrycznego głównie w panelach fotowoltaicznych. Jednak nawet w takich pełnych słońca krajach jak Grecja, czy Hiszpania, udział Słońca w produkcji energii nie przekracza 8%. Energię można wytwarzać z dwóch głównych rodzajów źródeł: odnawialnych i nieodnawialnych. Każdy kraj wybiera źródła energii jakie najlepiej odpowiadają jego warunkom naturalnym. To pokazuje, jak bardzo środowisko wpływa na rozwój energetyki. Energię można pozyskiwać z różnych źródeł ale wiedzę najlepiej pozyskiwać z Pistacji. Bezkosztowo. Zapraszamy na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Marta Grochowska-Piróg

Grafika podsumowania: Magdalena Adamska

Materiały: Magdalena Adamska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Magdalena Adamska

Animacja: Magdalena Adamska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Google Fonts (Licencja CC BY 4.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Towfiqu Barbhuiya (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Nardavar (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Rick Ray (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Rick Ray (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Motionflow (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Autor nieznany (Licencja CC BY-SA 2.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Gromar (Licencja CC BY-SA 3.0)
Freepik (Licencja Flaticon)
monkik (Licencja Flaticon)
Smashicons (Licencja Flaticon)
Maan Icons (Licencja Flaticon)
ultimatearm (Licencja Flaticon)
GOWI (Licencja Flaticon)
Maxim Basinski Premium (Licencja Flaticon)
AmethystDesign (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Uniconlabs (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
iconixar (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Stan Zurek (Licencja CC BY-SA 3.0)
xb100 (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Placid casual / Flickr (Licencja CC BY-SA 2.0)
Anna Uciechowska (Licencja CC BY-SA 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Rick Ray (Licencja Freepik)
Rick Ray (Licencja Freepik)
Ásgeir Eggertsson (Licencja CC BY-SA 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Yelkrokoyade (Licencja CC BY-SA 3.0)
Jack ma (Licencja CC BY-SA 3.0)
Anna Regelsberger (Licencja CC BY-SA 3.0)
Andrei Armiagov (Licencja Freepik)
Ember, Energy Institute - Statistical Review of World Energy /2024/ (Licencja CC BY 4.0)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
IconMarketPK (Licencja Flaticon)
logisstudio (Licencja Flaticon)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Dan Talson (Licencja Freepik)