fbpx

Z tego filmu dowiesz się:

  • jakie znaczenie ma obecnie przemysł w polskiej gospodarce,
  • jak wyglądała gospodarka Polski przed II wojną światową,
  • jakie gałęzie przemysłu rozwijano po II wojnie światowej,
  • co oznacza pojęcie gospodarki centralnie sterowanej i czym się różni taka gospodarka od gospodarki wolnorynkowej,
  • jak przebiegała restrukturyzacja przemysłu po 1989 roku i które gałęzie przemysłu dominują dziś w Polsce.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Ten film zacznijmy od zagadki. Przypatrz się zdjęciom i zgadnij do czego służą sprzęty, które na nich widzisz. Nie wiesz, co to? Nic dziwnego. Te sprzęty powstały ponad 50 lat temu i w tamtych czasach były nowinkami technologicznymi. Od tego czasu wytwory przemysłu bardzo się zmieniły. Tak jak zmienił się sam przemysł, o czym opowiemy Ci w tym filmie. Być może przeglądając internet zdarzyło Ci się trafić na informacje o sukcesach polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej. Jeśli nie, zajrzyj do innego naszego filmu z tej playlisty. Tam szczegółowo o tym opowiadamy. Ale i Polska jest atrakcyjnym miejscem do lokowania działalności gospodarczej dla międzynarodowych koncernów. Z kilku powodów. Centralne położenie w Europie umożliwia łatwiejsze zaopatrzenie fabryk w surowce i szybszą realizację dostaw wytworzonych dóbr do krajów europejskich. Z Chin jest o wiele dalej i dłużej. W porównaniu do wielu innych państw europejskich, w Polsce koszty pracy wciąż są dość niskie, a pracownicy wydajni i kompetentni, co przekłada się na wysoką jakość wytworzonych wyrobów. Nasz kraj jest europejskim liderem w produkcji sprzętu gospodarstwa domowego, czyli AGD. Duże zakłady w tej branży funkcjonują dziś czyli w 2024 roku, kiedy tworzymy ten film między innymi we Wronkach w województwie wielkoopolskim, w Łodzi Wrocławiu i pobliskim Żarowie. Od lat w Polsce Rozwija się także przemysł motoryzacyjny, w którym produkcja samochodów i innych środków transportu silników i części do nich, a w ostatnich latach także akumulatorów zasilających pojazdy elektryczne i hybrydowe. Samochody osobowe i dostawcze powstają w zakładach w Tychach, Gliwicach, Poznaniu i leżącej w tym samym województwie Wrześni. Autobusy produkujemy między innymi w Słupsku, Bolechowie koło Poznania i w Sanoku, a zakłady w Mielcu i Świdniku są znane z wytwarzania śmigłowców. Na znaczeniu zyskuje sektor zbrojeniowy. Nie tylko z powodu wojny w Ukrainie ale i strategicznej lokalizacji Polski w Europie. Choć na tle Europy polski przemysł nie jest szczególnie innowacyjny, to coraz śmielej wkraczają do niego nowoczesne technologie. Farmacja, biotechnologia, elektrotechnika przetwórstwo spożywcze, produkcja kosmetyków, materiałów budowlanych i pojazdów szynowych, to wszystko branże które intensywnie się rozwijają zapewniając pracę wielu ludziom. Brzmi dobrze, prawda? Ale nie zawsze tak było. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. a przed wybuchem II wojny światowej ponad połowa ludności Polski mieszkała na wsi i próbowała utrzymać się z rolnictwa. Sytuacja zmieniła się diametralnie po 1945 roku kiedy to zaczęto dążyć nie tylko do odbudowy gospodarki ze zniszczeń wojennych ale i do uprzemysłowienia kraju. Początkowo był to przemysł tradycyjny - ciężki. O rodzajach przemysłu opowiadamy w innym filmie. Rozwijano górnictwo, hutnictwo i energetykę a także włókiennictwo czyli wytwarzanie wyrobów tekstylnych. Większość zakładów przemysłowych a z dużych w zasadzie wszystkie należała do państwa. Władze partyjne wyznaczały nie tylko co trzeba wytwarzać, ale nawet wielkość produkcji w poszczególnych zakładach ustalając ceny surowców i gotowych wyrobów. Taki rodzaj gospodarki nazywamy gospodarką centralnie sterowaną. Niestety, taka gospodarka nie była efektywna a przestarzałe technologie, wymagające dużo energii, surowców i pracy ludzkiej sprawiały, że wytwarzane produkty z reguły nie były konkurencyjne i trudno je było sprzedać za granicą po satysfakcjonujących cenach. Wymiana towarowa funkcjonowała głównie w ramach tak zwanego Bloku Wschodniego czyli krajów będących w strefie wpływów ZSRR. Po 1989 r. i upadku systemu komunistycznego wprowadzono gospodarkę wolnorynkową. Ceny wyrobów zaczęły zależeć od tego jakie było na nie zapotrzebowanie i ile ludzie skłonni byli za nie zapłacić. Okazało się wtedy, że w wielu zakładach koszty produkcji przewyższały przychody ze sprzedaży. Do tego polskie fabryki produkowały rzeczy które nie znajdowały nabywców, bo albo były kiepskiej jakości, albo nie spełniały potrzeb potencjalnych odbiorców. Szybko rósł przy tym import konkurencyjnych produktów z zagranicy szczególnie z krajów azjatyckich. Brak możliwości zbytu czyli sprzedaży produktów po cenach gwarantujących opłacalność sprawił że wiele tradycyjnych zakładów zwłaszcza tak zwanego przemysłu ciężkiego zbankrutowało i zostało zamkniętych. Należące do nich hale i magazyny wyprzedawano za bezcen inwestorom krajowym i zagranicznym. W to miejsce szybko powstawały jednak nowe głównie małe i średnie przedsiębiorstwa prywatne, które szybko przystosowywały się do zmian na rynku. Nowi, prywatni właściciele fabryk chcąc zarobić musieli zadbać o to żeby produkcja była opłacalna. Dzięki modernizacji i niskim kosztom pracy chętnie zaczęły inwestować u nas zagraniczne firmy, zwłaszcza w utworzonych przez państwo specjalnych strefach ekonomicznych. Zupełnie nowy rozdział otworzył się dla przemysłu po przyjęciu Polski do Unii Europejskiej. Otwarcie ogromnych rynków zbytu ale i nowe możliwości inwestowania sprawiły że restrukturyzacja przemysłu czyli serie zmian, które go unowocześniły znacznie przyspieszyła. Zaczęły się rozwijać takie gałęzie jak przemysł elektromaszynowy spożywczy, czy chemiczny. Produkty wytwarzane w Polsce stały się częścią globalnych marek i są coraz chętniej kupowane za granicą, przynosząc wytwórcom niemałe zyski. Jeśli uważnie oglądasz, bez trudu powiesz które z pokazanych działów przemysłu były rozwijane w czasach gospodarki centralnie sterowanej, a które teraz gdy mamy gospodarkę wolnorynkową? Jeśli do pierwszej grupy zaliczasz górnictwo i hutnictwo, a pozostałe do grupy drugiej Brawo! Po II wojnie światowej przemysł w Polsce funkcjonował w ramach gospodarki centralnie sterowanej. Większość przedsiębiorstw było wtedy w rękach państwa, które decydowało o ich funkcjonowaniu. Od 1989 r. działa w gospodarce wolnorynkowej a zakłady przemysłowe w większości są w prywatnych rękach. Właściciele dbają o opłacalność produkcji a wytwory polskiego przemysłu są coraz bardziej doceniane w kraju i za granicą. Pi-stacja jest jak polski przemysł. Stale się rozwija i wprowadza innowacje. Sprawdź nas, wchodząc na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Marta Grochowska-Piróg

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Małgorzata Załoga

Grafika podsumowania: Anna Bednarek

Materiały: Anna Bednarek

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Anna Bednarek

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Artur Andrzej (Licencja CC BY-SA 3.0)
Karol Karolus (Licencja CC BY-SA 3.0)
wavebreakmedia_micro (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Berthold Werner (Licencja CC-BY-SA 3.0)
Evan-Amos (Licencja CC BY-SA 3.0)
MichalK97 (Licencja CC-BY-SA 4.0)
freepik (Licencja Freepik)
VectorFusionArt (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Dan Talson (Licencja Freepik)
Eleven video (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Google Fonts (Licencja CC BY 4.0)
VectorFusionArt (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
nicartoon (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Patramanskyi (Licencja Freepik)
Monkey Business Images (Licencja Freepik)
StockSeller (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
P-szat (Domena publiczna)
The Yuri Arcurs Collection (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Lsgeeks (Licencja CC BY-SA 3.0)
Zureks (Licencja CC BY-SA 3.0)
Luigi Chiesa (Licencja CC BY 3.0)
Pit1233 (Licencja CC0)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
SkelDry (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
jcomp (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Radomil talk (Licencja CC BY-SA 3.0)
Neoplanovsky (Licencja CC BY-SA 4.0)
MAx 92 (Licencja CC BY-SA 3.0)
Comet Photo AG / Zürich (Licencja CC BY-SA 4.0)
Ministry of Information Photo Division Photographer (Domena publiczna)
Rjendrzejewski (Licencja CC0)
freepik (Licencja Freepik)
"Tygodnik Illustrowany" Nr 46 / 1918 (Domena publiczna)
Piotrus (Licencja CC BY-SA 3.0)
Jean-Pol Grandmont (Licencja CC BY-SA 2.5)
Ralf Roletschek (Licencja CC BY-SA 2.5)
StockSeller (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Daniel_R (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Wavebreak Media (Licencja Freepik)
UserGoldsztajn (Domena publiczna)
Wavebreak Media (Licencja Freepik)
The Yuri Arcurs Collection (Licencja Freepik)
Ananas96 (Licencja CC BY-SA 4.0)
Nardavar (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Yanek / fotopolska.eu (Licencja CC BY-SA 3.0)
Marian Naworski (Licencja CC BY 3.0)
Zygmunt Put (Licencja CC BY-SA 4.0)
I, Piom (Licencja CC BY-SA 3.0)
Michaelus (Licencja CC BY 3.0)
The Yuri Arcurs Collection (Licencja Freepik)
Slawojar (Licencja CC BY-SA 4.0)
Marian Naworski (Licencja CC BY 3.0)
Towfiqu Barbhuiya (Licenja Freepik)
Platforma Obywatelska RP (Licencja CC BY-SA 2.0)
T3ldv (Licencja CC-BY-SA-3.0)
Radomil talk (Licencja CC BY-SA 3.0)
Radosław Drożdżewski - Zwiadowca21 (Licencja CC BY-SA 3.0)
Rjendrzejewski (Domena publiczna CC0)
Comet Photo AG / Zürich (Licencja CC BY-SA 4.0)
Rjendrzejewski (Domena publiczna CC0)
freepik (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Ministerstwo Obrony Narodowej (Licencja MON)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
fabrikasimf (Licencja Freepik)
Google Fonts (Licencja CC BY 4.0)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Ryj (Domena publiczna)
Tony Harrison (Licencja CC BY-SA 2.0)
Corvettec6r (Domena publiczna)
BarnCas (Licencja CC BY-SA 4.0)
Alexander-93 (Licencja CC BY-SA 4.0)
starush (Licencja Freepik)
nathalyabramova (Licencja Freepik)
Crusier (Licencja CC BY-SA 3.0)
A.fiedler (Licencja CC BY-SA 3.0)