fbpx

Z tego filmu dowiesz się:

  • że w Polsce miejsca szczególnie cenne, warte ochrony są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO,
  • czym jest UNESCO, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Edukacji, Nauki i Kultury i jakie są jej cele,
  • ile mamy w Polsce obiektów na liście UNESCO i gdzie się one znajdują.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Wiesz, że największy średniowieczny zamek na świecie leży w Polsce? Jest nim zamek w Malborku a jego powierzchnia liczy tyle co 30 boisk piłkarskich. W 1997 roku zamek został wpisany na prestiżową listę UNESCO o której dowiesz się więcej z tego filmu. Każdy kraj ma miejsca, które uważa za szczególnie cenne, warte ochrony a zarazem chce się nimi pochwalić. Żeby chronić najcenniejsze dobra światowej kultury i przyrody, powołano do życia UNESCO czyli Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Edukacji, Nauki i Kultury. Jednym z celów jej działalności jest ochrona różnorodności kulturowej i przyrodniczej na świecie. Aby to osiągnąć, stworzono listę światowego dziedzictwa, nazywaną potocznie listą UNESCO. Trafiają na nią obiekty, które należy objąć opieką, ponieważ stanowią najwyższą powszechną wartość dla społeczeństwa. Figuruje na niej ponad 1200 obiektów z prawie 170 państw świata. Wow! Obiekty wpisane na tę listę można podzielić na dwie kategorie: obiekty kulturowe i obiekty przyrodnicze. W Polsce mamy 17 obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa. Dwa z nich to obiekty przyrodnicze a15 - kulturowe. Jeśli ciekawi cię pełna lista tych obiektów to wyświetlają się one teraz na planszy. Zatrzymaj film i przyjrzyj się im. Nie możemy opowiedzieć Ci tu o wszystkich ale po orzeszku przybliżymy niektóre z nich. Wśród wpisanych na listę światowego dziedzictwa 15 polskich obiektów kulturowych jest Stare Miasto w Krakowie. To miasto było naszą stolicą i siedzibą królów Polski aż do końca XVIII wieku. Na liście znalazło się centrum miasta z największym w Europie średniowiecznym rynkiem, zabytkowymi kamieniczkami kościołami i monumentalnym zamkiem królewskim na Wawelu a także dawna żydowska dzielnica Krakowa - Kazimierz, znana między innymi z zabytkowych synagog czyli żydowskich domów modlitwy. Wpisano tam też zabytkowe starówki Zamościa i Warszawy oraz składający się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego zespół miejski w Toruniu. Może już znasz je z innych naszych filmów? Jednak to stare miasto w Krakowie może pochwalić się tym, że zostało wpisane na listę UNESCO już w 1978 roku, jako jeden z pierwszych dwunastu obiektów na świecie. Na tej krótkiej liście znalazła się wówczas również, czynna od średniowiecza aż do końca XX wieku, kopalnia soli w Wieliczce. Po latach rozszerzono ten wpis i obecnie kompleks widnieje na liście jako Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni. Doceniono tutaj ogrom przedsięwzięcia jakim była eksploatacja soli kamiennej na tak wielką skalę. Wydobycie soli prowadzono aż na dziewięciu poziomach korytarzy ciągnących się łącznie na setki kilometrów. W soli wyrzeźbiono tam posągi, ołtarze, kaplice i inne obiekty kultu religijnego, który był bardzo ważny dla pracujących pod ziemią w ryzykownych warunkach górników. Następny obiekt również wyróżniono ze względu na ogrom. Tym razem, niestety, ogrom okrucieństwa. To Auschwitz-Birkenau czyli obóz koncentracyjny w Oświęcimiu. Niemiecki, nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady widnieje na liście UNESCO jako przykład miejsca okrucieństwa o niewyobrażalnej skali jakiego dopuszczano się w trakcie II wojny światowej na terenie Polski i innych krajów podbitych przez III Rzeszę Niemiecką. W dwóch oddziałach tego obozu, w Oświęcimiu i pobliskiej Brzezince, hitlerowcy głodzili torturowali i mordowali ludzi na masową skalę. Okrutną śmiercią zginęło tu ponad milion osób głównie Żydów, ale także Polaków i Romów. Z południa Polski Przenieśmy się na północ. Tu wznosi się wspomniany na początku filmu Zamek Krzyżacki w Malborku. Budowany i przebudowywany już od XIII wieku zamek z pięknej czerwonej cegły był stolicą Państwa Zakonnego i siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego, aż do jego wykupienia przez Polaków w połowie XV wieku. Kolejni właściciele też go rozbudowywali i upiększali, a po zniszczeniach odbudowywali. Ostatnią dużą odbudowę przeprowadzono po zniszczeniach w II wojnie światowej. W uznaniu efektów tej odbudowy, pod koniec XX wieku zamek wciągnięto na listę UNESCO. Obiekty przyrodnicze mamy na liście UNESCO tylko dwa, ale za to jakie! Na szczególne wyróżnienie zasługuje położona po obu stronach granicy polsko-białoruskiej Puszcza Białowieska. Bardzo cenny przyrodniczo, pierwotny las. Pierwotny, czyli taki, który pozostał wolny od jakichkolwiek działań człowieka. Nie wycina się tam drzew nie usuwa tych, które same padły. To jedyna pozostałość po dawnych puszczach powszechnie występujących w Europie. Jest to siedlisko największej na świecie populacji żubra europejskiego największego ssaka lądowego w Europie. Żyje on tu na wolności, ale w celu ochrony gatunku, hodowany jest również w miejscowej zagrodzie pokazowej żubrów w Białowieży. Puszcza Białowieska jest tak cenna że to właśnie na jej obszarze już w roku 1932 utworzono drugi najstarszy park narodowy w Polsce - Białowieski Park Narodowy. Drugim obiektem przyrodniczym jest znajdujący się w granicach Bieszczadzkiego Parku Narodowego fragment pradawnych i pierwotnych lasów bukowych Karpat obejmujący 94 lasy w osiemnastu krajach. To największych zachowany w Europie w stanie nienaruszonym kompleks lasów bukowych. Jeśli nas uważnie oglądasz bez trudu wymienisz cztery stare miasta które zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To stare miasta w Krakowie, Warszawie Toruniu i Zamościu. Lista Światowego Dziedzictwa zwana potocznie listą UNESCO, gromadzi obiekty wyróżniające się wyjątkową wartością dla ludzkości. Na tej liście widnieje 17 obiektów z Polski. 15 z nich to obiekty kulturowe. Między innymi Stare Miasto w Krakowie Kopalnie soli w Wieliczce i Bochni Zamek Krzyżacki w Malborku obóz koncentracyjny w Oświęcimiu. Dwa z nich to obiekty przyrodnicze w tym Puszcza Białowieska. Lista UNESCO to wskazówka jakie miejsca warto zwiedzić A pistacja.tv to lista filmów które bezwzględnie warto obejrzeć. Kliknij, polub, zasubskrybuj.

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Jakub Buras

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Marta Grochowska-Piróg

Grafika podsumowania: Sumi Dynowska

Materiały: Jakub Buras, Sumi Dynowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Jakub Buras, Sumi Dynowska

Animacja: Sumi Dynowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Freepik (Licencja Flaticon)
Mouagip (Domena publiczna)
NordNordWest (Licencja CC BY-SA 3.0)
Freepik (Licencja Flaticon)
macrovector (Licencja Freepik)
Freepik (Licencja Flaticon)
Christoph Hartknoch (Domena publiczna)
Domun (Licencja CC BY 3.0)
BlackBoxGuild (Liecncja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Paweł Marynowski (Licencja CC BY 3.0)
Killerowski (Domena publiczna)
Dnalor 01 (Licencja CC BY 3.0)
Mouagip (Domena publiczna)
Dariusz Kołakowski (Licencja CC BY 4.0)
ErwinMeier (Licencja CC BY 4.0)
Kj (Licencja CC BY 4.0)
Kj (Licencja CC BY 4.0)
Marco Almbauer (Licencja CC BY 4.0)
Danutar (Licencja CC BY 3.0)
Autor nieznany (Domena publiczna)
Lilly M (Licencja CC BY 3.0)
Frank Vassen (Licencja CC BY 2.0)
Ralf Lotys (Sicherlich) (Licencja CC BY 3.0)
Caroig (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Kasa Fue (Licencja CC BY 4.0)
Paweł Sawicki (Licencja CC BY 4.0)
Silar (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Nelson Pérez (Licencja CC BY 3.0)
Kasa Fue (Licencja CC BY 4.0)
Jakub Hałun (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
RaNo (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
Benh LIEU SONG (Licencja CC BY 3.0)
Autor nieznany (Domena publiczna)
Bert Kaufmann (Licencja CC BY 2.0)
Autor nieznany (Domena publiczna)
Jakub Hałun (Licencja Wolnej Dokumentacji GNU)
SKopp (Domena publiczna)
Jkan997 (Licencja CC BY 4.0)
A.Savin (Licencja CC BY 3.0)
Elcobbola (Domena publiczna)
Arild Vågen (Licencja CC BY 3.0)
Carsten Steger (Licencja CC BY 4.0)