fbpx

Z tego filmu dowiesz się:

  • gdzie leżą Stany Zjednoczone (USA),
  • jak wygląda gospodarka USA,
  • czego najwięcej produkują Stany Zjednoczone.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Co łączy Tadeusza Kościuszkę z Ameryką? Ten Polski bohater odegrał ważną rolę w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych w XVIII wieku. Po zakończeniu walk z Brytyjczykami podpisano Deklarację Niepodległości dając początek nowemu państwu. O tym państwie i jego potędze gospodarczej będzie ten film. Chyba ze świecą trzeba by szukać osoby która nie słyszała o Stanach Zjednoczonych. To jedna z największych gospodarek świata. Być może pamiętasz, że Produkt Krajowy Brutto, czyli PKB, jest miarą wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym kraju w ciągu roku. Na jego podstawie można ocenić wielkość gospodarek różnych krajów. Spójrz na diagram. Sześć największych gospodarek świata wytwarza razem połowę światowego PKB a same Stany Zjednoczone aż 15%. W czym tkwi tajemnica potęgi USA? Niewątpliwie wielkość ma znaczenie. Stany są czwartym pod względem wielkości powierzchni, a trzecim pod względem liczby ludności państwem na świecie. Dużą rolę odgrywa dogodne położenie i korzystne warunki naturalne. Terytorium państwa rozciąga się na szerokość całego kontynentu między dwoma oceanami Atlantyckim i Spokojnym. Nie brak tu żyznych gleb: czarnoziemów gleb kasztanowych i brunatnych. Rozwojowi rolnictwa sprzyja też klimat. Nic dziwnego, że prawie połowa powierzchni kraju przeznaczona jest na potrzeby produkcji żywności. Pod powierzchnią ziemi zlokalizowane są ogromne złoża surowców energetycznych ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla a także złoża rud metali. Płynąca przez kraj, największa na kontynencie rzeka Missisipi wraz ze swoimi dopływami umożliwia transportowanie wydobywanych surowców, produktów i płodów rolnych po całym kraju, stosunkowo tanim kosztem. Stany Zjednoczone są jednym z największych producentów i konsumentów żywności na świecie. W ogólnym rozrachunku więcej jednak jej sprzedają niż kupują. Tutejsze rolnictwo jest wysoko zmechanizowane co zwiększa jego efektywność a zarazem pozwala na zmniejszenie zatrudnienia w tym sektorze. Pracuje w nim tylko nieco ponad 1,5% ludności. Dominują wysokowyspecjalizowane wielkoobszarowe gospodarstwa rolne o charakterze towarowym, nazywane farmami. Są one własnością prywatną. Prowadzi się na nich zazwyczaj jeden rodzaj działalności rolniczej, a produkty tej działalności przeznacza się na sprzedaż. W USA wykształciły się wyraźne regiony specjalizacji rolniczej, dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczych. Inne rośliny uprawia się na północy kraju inne w jego środkowej części a jeszcze inne w południowej. Na planszy widzisz wykresy produkcji rolniczej. USA to lider w produkcji kukurydzy. Poza tym zajmują miejsce na podium jeśli chodzi o produkcję pozostałych zbóż produkcję soi czy produkcję bawełny. Obszary o mniej korzystnych warunkach przeznacza się pod łąki i pastwiska na których prowadzi się chów zwierząt. Tu też kraj ma się czym pochwalić. Jest największym producentem mięsa wołowego oraz drugim producentem drobiu i mleka na świecie. Do tych rolniczych sukcesów przyczynia się działalność wielkich, ponadnarodowych koncernów, takich jak Monsanto - - gigant chemiczny i biotechnologiczny produkujący między innymi środki ochrony roślin genetycznie modyfikowane ziarno i hormony wzrostu dla zwierząt hodowlanych albo znane ci na pewno: McDonald's - - producent słynnych burgerów czy kurczakowe imperium KFC. Jeśli oglądasz nas regularnie to może pamiętasz, jak w innych naszych filmach wyjaśnialiśmy że mechanizacja rolnictwa pozwala większej liczbie ludzi zatrudnić się w innych sektorach gospodarki. Tak stało się i w USA. Pierwsze kopalnie i huty powstawały w XIX wieku, w północno-wschodniej części kraju, w bliskości złóż surowców takich jak węgiel kamienny i rudy żelaza. Pracowali w nich ludzie, którzy przenieśli się tu z regionów rolniczych, ale też miliony imigrantów którzy przypływali statkami na przykład z Europy w poszukiwaniu lepszego życia. Na podróż przez ocean decydowały się głównie jednostki najbardziej prężne i przedsiębiorcze. Ich kapitałem były nie tylko silne ręce do pracy, ale i otwarte głowy. Przy ich udziale przemysł szybko zaczął się rozwijać. Dziś amerykańskie firmy to między innymi potentaci w branży motoryzacyjnej, jak Ford General Motors i John Deer lotniczej, jak Boeing i General Electric Aerospace wydobywczej, farmaceutycznej... Można by długo wymieniać. Duże znaczenie ma dla świata przemysł zbrojeniowy. Jego ogromne możliwości produkcyjne i zaawansowanie technologiczne sprawiają że USA jest dostawcą uzbrojenia dla wielu krajów, a przez to ma wpływ na przebieg licznych konfliktów zbrojnych. Drugim przemysłem o porównywalnym zasięgu, ale zdecydowanie innych konsekwencjach, jest przemysł filmowy. Hollywoodzkie superprodukcje oglądają miliony i miliony też płyną do kieszeni ich twórców. Z czasem amerykańskie firmy zaczęły budować fabryki w innych państwach. Także ze względu na niższe koszty. Doprowadziło to do wielu niekorzystnych zjawisk społecznych, takich jak bankructwa całych miast zbudowanych na tradycyjnym przemyśle, na przykład motoryzacyjnym. Gdy tworzymy ten film, czyli w 2024 roku dane statystyczne pokazują że Stany Zjednoczone wytwarzają i zużywają 15% całej energii elektrycznej na świecie. Są największym importerem i eksporterem towarów. To także niekwestionowany numer 1 w wydobyciu gazu ziemnego i ropy naftowej. Ponadto zajmują czołowe miejsca w wydobyciu wielu surowców mineralnych takich jak siarka, ołów i krzem oraz rudy miedzi. Pokazujemy je na planszy. Nie wszystkie surowce mineralne się jednak wydobywa. Część stanowi tak zwane rezerwy strategiczne które można wykorzystać w sytuacjach kryzysowych jak klęski żywiołowe. Taka polityka gospodarcza dodatkowo umacnia kraj na arenie międzynarodowej, czyniąc go godnym zaufania partnerem nie tylko dla Unii Europejskiej, ale też wielu innych krajów. Obecnie w Stanach Zjednoczonych coraz większą rolę odgrywa przemysł zaawansowanych technologii. Swoje siedziby mają tu informatyczni potentaci: Apple, Google, Microsoft, czy Nvidia. Taka nowoczesna gospodarka nie mogłaby istnieć bez sprawnie działającego sektora handlu i usług, w którym działa między innymi gigant handlu internetowego - - Amazon, czy największa pod względem bezpośredniej sprzedaży konsumentom sieć sklepów na świecie - Walmart. Najważniejszą rolę odgrywają usługi telekomunikacyjne, edukacyjne i finansowe. Istotny wpływ ma też transport. USA dysponują najdłuższą na świecie siecią linii kolejowych, dróg kołowych oraz rurociągów. Wynika to przede wszystkim z wielkości kraju. Z tych samych powodów ogromną rolę odgrywa tu też transport lotniczy szczególnie ten krajowy. W Stanach Zjednoczonych znajduje się też największe na świecie lotnisko międzynarodowe Hartsfield-Jackson w Atlancie. Stany Zjednoczone Ameryki, mimo że to państwo stosunkowo młode są największą potęgą gospodarczą we współczesnym świecie. Do ich sukcesu gospodarczego przyczyniają się: dogodne położenie korzystne warunki naturalne oraz bogate zasoby surowców mineralnych. Niemałe znaczenie ma też pracowitość mieszkańców, spośród których wielu jest potomkami imigrantów. Stany są czołowym producentem wielu artykułów rolniczych surowców mineralnych wyrobów przemysłowych i myśli technologicznej. Niektóre produkty rolnictwa i przemysłu USA pokazujemy na planszy. Stany Zjednoczone to potęga gospodarcza a pi-stacja to potęga informacji. Warto do nas zaglądać na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Marta Grochowska-Piróg

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Andrzej Pieńkowski

Grafika podsumowania: Magdalena Adamska

Materiały: Magdalena Adamska, Marta Grochowska-Piróg

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Magdalena Adamska

Animacja: Magdalena Adamska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

John Trumbull (Domena publiczna)
JJonahJackalope (Licencja CC BY-SA 4.0)
freepik (Licencja Freepik)
William Stone (Domena publiczna)
Animated Emoji (Licencja CC BY 4.0)
Google Earth Studio (Licencja Google Earth)
Natural Earth (Domena publiczna)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Joyce Cory (Licencja CC BY 2.0)
Greg Goebel (Licencja CC BY-SA 2.0)
Wavebreak Media (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Wydawnictwo Edukacyjne Wiking (Licencja CC BY 3.0)
StockSeller (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Sophia tkx (Licencja Flaticon)
Enes Gozcu (Licencja Flaticon)
kmg design (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
DinosoftLabs (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Maxim Basinski Premium (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Nikita Golubev (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Rick Ray (Licencja Freepik)
Autor nieznany (Domena publiczna)
Benson John (Domena publiczna)
Lewis Hine (Domena publiczna)
Q55354037 (Licencja CC0)
National Archives at College Park (Domena publiczna)
no body atoll (Licencja CC BY-SA 2.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Rob Lavinsky, iRocks.com (Licencja CC-BY-SA-3.0)
The Portable Antiquities Scheme (Licencja CC BY-SA 2.0)
Hi-Res Images of Chemical Elements (Licencja CC BY 3.0)
Brian Stansberry (Licencja CC BY 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
VectorFusionArt (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Craig Butz (Licencja CC BY-SA 3.0)
Arthur T. LaBar (Licencja CC BY 2.0)
Daniel_R (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
StockSeller (Licencja Freepik)
Wavebreak Media (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Rick Ray (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Guldhammer (Domena publiczna)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Forvision (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Petrunin World Studio (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Daniel Dash (Licencja Freepik)
VectorFusionArt (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Kapitel (Licencja CC BY-SA 4.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Ylivdesign (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Viktor Turchyn (Licencja Flaticon)
naturalearthdata.com (Domena publiczna CC0)