Odległy ląd nazywany w języku angielskim "Down Under", czyli "na dole", "pod spodem" to obszar jedyny w swoim rodzaju. Kontynent, gdzie wszystko jest na opak? Nie! Ludzie nie chodzą tutaj do góry nogami ale kiedy u nas panuje zima tutaj praży upalne letnie słońce a kiedy Ty idziesz do szkoły, tutaj uczniowie już wracają z niej do domu. Na tym kontynencie który jest jednocześnie państwem wszyscy ludzie patrzą na świat inaczej. Zobaczmy, czemu jest taki niesamowity. Australia, bo o niej mowa, to najmniejszy spośród siedmiu kontynentów Ziemi, w całości położony na półkuli południowej i wschodniej. Przez jej środek przebiega Zwrotnik Koziorożca. Bardzo często mówi się, że Australia leży na antypodach, czyli po przeciwnej stronie kuli ziemskiej niż Europa. Na południu i zachodzie oblewają ją wody Oceanu Indyjskiego, a na północy i wschodzie - Oceanu Spokojnego. Chcąc przedostać się do Azji, musielibyśmy pokonać szereg mórz międzywyspowych między innymi morze Timor i morze Bonda. Linia brzegowa Australii jest słabo rozwinięta. Otacza ją tylko kilka wysp z których największą jest Tasmania oddzielona od kontynentu cieśniną Bassa. Na północy kontynentu znajdziemy zatokę Karpentaria, a po przeciwnej stronie Wielką Zatokę Australijską. Mimo że dużą część kontynentu zajmuje Wyżyna Zachodnioaustralijska a wschodnie wybrzeże zdominowane jest przez Wielkie Góry Wododziałowe średnia wysokość Australii to tylko 292 m nad poziomem morza. Najwyższym, liczącym 2228 m n.p.m. szczytem kontynentu jest Góra Kościuszki odkryta przez polskiego podróżnika Pawła Edmunda Strzeleckiego. Na większości obszaru Australii występują gorące, równikowe i zwrotnikowe typy klimatu. Kontynent leży na podobnej szerokości geograficznej, co Sahara. Klimat nie jest jednak jednolity na całym kontynencie. Wpływ na niego ma ukształtowanie terenu prądy morskie opływające wybrzeża oraz cyrkulacja monsunowa. Od północnego wschodu Australię obmywają dwa ciepłe prądy: Prąd Południoworównikowy i Prąd Wschodnioaustralijski. Zwiększają one wilgotność powietrza w tym rejonie. Dodatkowo, na północy kontynentu w okresie letnim, czyli na półkuli południowej od listopada do kwietnia wieje monsun zwiększając ilość opadów. Opady te jednak występują tylko na wybrzeżach, ponieważ przepływ wilgotnego powietrza w głąb lądu blokowany jest przez łańcuch Wielkich Gór Wododziałowych. Inaczej sytuacja wygląda po zachodniej stronie kontynentu. Tu wybrzeża opływa zimny Prąd Zachodnioaustralijski. Sprawia on, że powietrze jest stosunkowo suche co skutkuje małą ilością opadów w tym rejonie. To suche powietrze nie napotyka z tej strony Australii żadnych przeszkód terenowych, więc wnika swobodnie w głąb lądu. Gorący klimat zwrotnikowy i brak opadów to gotowa recepta na...? Pustynie! I nie inaczej wygląda centralna część kontynentu. Powstały tu: Wielka Pustynia Piaszczysta Pustynia Gibsona, czy Wielka Pustynia Wiktorii. A na północ od nich w klimacie podrównikowym suchym rozwinęła się formacja roślinna obfitująca w kolczaste zarośla z przewagą eukaliptusów i akacji. To tak zwany shrub/scrub. Południe Australii to klimat podzwrotnikowy wilgotny i wiecznie zielona formacja roślinna przypominająca tę, którą możesz spotkać na południu Europy. Spójrzmy jeszcze raz na mapę Australii ale tym razem przez pryzmat klimatogramów czyli wykresów. Widzisz na nich wyraźny podział kontynentu na trzy typy klimatu: podrównikowy suchy zwrotnikowy suchy i podzwrotnikowy morski. Nierównomierny rozkład opadów sprawia że w głębi kontynentu dominują pustynie i półpustynie, a na wybrzeżach różnorodna roślinność. W suchej i gorącej Australii zasoby wód są bardzo małe, sieć rzeczna jest nierównomierna i słabo rozwinięta. Jedyną dużą, stałą rzeką Australii jest Murray mająca źródła w Alpach Australijskich jednym z pasm Wielkich Gór Wododziałowych. Wraz z największym swym dopływem rzeką Darling, tworzy najważniejszy system rzeczny na tym kontynencie. Pozostałe rzeki są okresowe lub epizodyczne co znaczy, że przez dużą część roku ich koryta są suche. Dodatkowo wiele z tych rzek nie uchodzi do morza. Obszary bezodpływowe, czyli takie, z których woda nie spływa do żadnego morza bądź oceanu, zajmują tu aż 60% powierzchni. Cechą charakterystyczną Australii jest występowanie słonych jezior które także okresowo wysychają. Największym tego typu jeziorem i jednocześnie największym jeziorem Australii położonym w jej najniższym punkcie jest Eyre,które w okresie suchym zmniejsza swoją powierzchnię o blisko 40% Mimo że Australia jest kontynentem ubogim w wody powierzchniowe to w jej podłożu skalnym znajdują się ogromne zbiorniki wód podziemnych. Nieckowate ukształtowanie terenu powoduje że woda, która wcieka w warstwy skalne w strefach zasilenia, nie może ani odparować ani wniknąć głębiej. Zostaje tam uwięziona pod ciśnieniem tworząc tak zwane baseny artezyjskie. Gdy przewierci się górną, nieprzepuszczalną warstwę skalną, wypływa ona samoistnie na powierzchnię. Takie ujęcie wody nosi nazwę studni artezyjskiej. Woda uzyskana w ten sposób wykorzystywana jest przez mieszkańców kraju jako woda pitna oraz w rolnictwie. Szacuje się, że baseny artezyjskie zajmują 1/3 powierzchni Australii a najbardziej znanym jest Wielki Basen Artezyjski położony na wschodzie kontynentu. Sprawdźmy, czy masz dobrą pamięć. Które z tych zdań są prawdziwe? Australia jest kontynentem większym od Europy. Jedyną dużą, stałą rzeką Australii jest wypływająca z Alp Australijskich rzeka Murray. Wzdłuż wschodnich wybrzeży Australii płynie zimny prąd morski przyczyniający się do powstania pustyń. Najwyższy szczyt Australii, Góra Kościuszki zyskał swoją nazwę dzięki słynnemu polskiemu podróżnikowi. I jak Ci poszło? Zapamiętaj: Australia jest najmniejszym kontynentem na Ziemi. Na kontynencie przeważają klimaty gorące często bardzo suche, co wynika z położenia Australii wzdłuż zwrotnika Koziorożca przebiegu prądów morskich i rzeźby terenu. Australia jest najuboższym w powierzchniowe zasoby wodne kontynentem na Ziemi. Mieszkańcy kontynentu muszą czerpać wodę zmagazynowaną pod ziemią Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę: pistacja.tv