Naukowe odkrycia bywają dziełem przypadku ale ten przypadek musi trafić na otwarty umysł. W 1921 roku późniejszy noblista Aleksander Fleming, hodował w laboratorium rozmaite bakterie na szklanych tackach. Traf chciał, że dostał paskudnego kataru. Z nosa kapało mu bez przerwy i zdarzało się że taka kapka spadła też na tackę z bakteriami. Ku swemu zdziwieniu Fleming zaobserwował że na takich okichanych tackach niektóre bakterie przestawały rosnąć. Postanowił dokładniej zbadać tę kwestię i w ten sposób odkrył lizozym białko rozkładające komórki mikrobów. Wykazał, że lizozym występuje nie tylko w... smarkach, ale też we łzach, mleku czy białku jaja. W tej lekcji będę Cię zachęcać do eksperymentów. Przyda się uważność i otwarty umysł. Zaczynamy! W innym filmie pokazywaliśmy, jak można poznawać przyrodę dzięki obserwacjom. Weźmy prostą sytuację z codziennego życia. Widzisz że twój kolega ma kwaśną minę i wydaje ci się, że jest na ciebie zły. Zamiast już gotować się do kłótni, obserwuj. Patrz uważnie, bez zaczepiania. Pomyśl, może jest tylko zamyślony? Wspomnij sobie, może źle mu poszła klasówka? A może jednak się uśmiechnie, zagajony miło? Czasami sama obserwacja daje odpowiedź na wiele pytań. Nie trzeba dociekać, skąd, jak i dlaczego. Jest, jak jest. Często chcielibyśmy jednak zyskać większą pewność, że dobrze myślimy czy prawidłowo oceniamy sytuację. O sposobach zyskania takiej pewności - po orzeszku. Wstajesz i nie wiesz, jak się ubrać do szkoły. Zza szyby ciężko stwierdzić, czy piękne słońce to zapowiedź ciepełka, czy tylko pozory bo na zewnątrz trzaskający mróz albo porywisty wiatr. Jak to sprawdzić? Wystarczy wychylić się za okno i doświadczyć pogody na własnej skórze. Wiesz, że to sprawdzony sposób ale czy możemy go nazwać doświadczeniem? Nie do końca. Żeby móc nazwać jakieś działanie doświadczeniem, trzeba spełnić kilka wymogów. Najpierw formułujesz problem badawczy: Na zewnątrz jest zimno, czy ciepło? To pytanie prowadzi cię do postawienia hipotezy czyli założenia, jaka będzie odpowiedź. Stawiasz na przykład hipotezę że skoro świeci słońce, to jest ciepło. Czas na zaplanowane sprawdzenie. Otwierasz okno, a jeszcze lepiej - wychodzisz na balkon w takim odzieniu w jakim masz zamiar wyjść na dwór. Czy jest Ci ciepło? A może jednak musisz coś na siebie założyć żeby poczuć się komfortowo? Badasz sytuację, tworząc próbę badawczą. Zakładasz, że pogoda się nie zmieni zanim zdążysz wrócić, ale co by było gdyby słońce zaszło za chmury? Warto to sprawdzić próbą kontrolną. Jak? Najprościej znaleźć miejsce, które jest w pełnym cieniu i wychylić się byle bezpiecznie, w tym samym ubraniu. Czy nadal jest Ci ciepło? Analizujesz wyniki i wyciągasz wnioski. Gdy jest słonecznie, twoje ubranie jest odpowiednie, ale warto zabrać dodatkowy sweter na wypadek gdyby zrobiło się pochmurno. Jutro pewnie powtórzysz to doświadczenie bo pogoda jest zmienna. Wiesz, że to też element metody naukowej? Prawdziwe doświadczenie trzeba przeprowadzić kilkakrotnie żeby upewnić się, że wnioski są prawdziwe. Załóżmy teraz, że chcesz coś sprawdzić po raz pierwszy, a w każdym razie w zupełnie nowy sposób. Na przykład znaleźć taki kształt papierowego samolotu, który sprawi że zabawka poleci najdalej albo najdłużej utrzyma się w powietrzu. Można śmiało powiedzieć, że eksperymentujesz. Nie masz gotowej instrukcji. Samodzielnie wymyślasz sposób składania papieru w samolot. Dobierasz sztywność kartek, obciążasz dziób dodajesz ogon, puszczasz kolejne prototypy w powietrze, by wreszcie znaleźć ten latający najlepiej. Zawsze pamiętaj, żeby twoje eksperymentowanie było bezpieczne. Tak poznaliśmy trzy metody badania przyrody: obserwacje, czyli przyglądanie się przyrodzie bez zakłócania naturalnego biegu zdarzeń doświadczenia, czyli badanie otoczenia zmieniając je w sposób kontrolowany według znanego planu lub instrukcji i wreszcie eksperymentowanie czyli samodzielne planowanie i przeprowadzanie badania bez gotowej instrukcji. Zadanie dla Ciebie. Połącz pojęcia "próba badawcza" i "próba kontrolna" z ich właściwymi definicjami. Masz tak samo, jak ja? Brawo! Poznając przyrodę posługujemy się trzema podstawowymi metodami badawczymi: obserwacją, doświadczeniem i eksperymentem. Obserwacja, to działanie, które nie narusza środowiska obserwowanego obiektu. W doświadczeniu badanie wykonujemy według instrukcji, zmieniając w sposób kontrolowany jeden z warunków środowiska, a inne pozostawiamy bez zmian. Eksperyment to badanie wykonywane po raz pierwszy, albo w nowy sposób bez instrukcji. Nie wiemy jaki będzie jego wynik. Zanim pobiegniesz, by doświadczalnie sprawdzić, jak przyjemnie jest na dworze zaeksperymentuj. Podziel się tym linkiem z koleżankami i kolegami, i sprawdź czy też spodoba im się pistacja.tv