Wiesz, że ponad połowa mieszkańców naszej planety nie potrafi pływać? Szkoda, bo utonięcia są co roku przyczyną śmierci około 240 000 ludzi a w samej Polsce ponad 500 osób. Dlatego warto opanować tę pożyteczną i przyjemną umiejętność, choć nasz gatunek nie jest przystosowany do życia w wodnym środowisku. Jakie warunki tam panują i jakich przystosowań wymagają, opowiemy Ci w tym filmie. Znasz powiedzenie "czuć się jak ryba w wodzie"? Oznacza ono, że ktoś czuje się doskonale w miejscu, w którym jest. Ale dlaczego w wodzie ryba czuje się komfortowo, a już na lądzie niekoniecznie? I czy każda ryba w każdej wodzie czuje się "jak ryba w wodzie"? Na początek zastanów się co Tobie jest niezbędne do życia? Może powiesz, że powietrze? Blisko ale tak naprawdę potrzebne ci do życia jest nie całe powietrze, ale jeden z tworzących je gazów - tlen. Organizmom żyjącym w wodzie też jest on niezbędny do życia, ale... No właśnie. Stworzenia lądowe nie umieją pobierać tlenu z wody. Po prostu się w niej duszą i topią. I odwrotnie: te, które mieszkają w wodzie, giną wyciągnięte z niej na powietrze chociaż z doświadczenia wiesz że tlenu w nim nie brakuje. O tym, dlaczego tak jest, dowiesz się na lekcjach biologii. Tu powiem Ci tylko, że organizmy wodne mają przystosowania służące im do pobierania tlenu rozpuszczonego w wodzie. Są to skrzela lub inne struktury, które muszą być bardzo wydajne, bo tlenu w wodzie jest o wiele mniej niż w powietrzu atmosferycznym. Czego jeszcze potrzeba istotom żywym? Światła i ciepła. Kiedy latem leżysz plackiem na zalanej słońcem plaży, wchodzisz do wody, żeby się ochłodzić i z pewnością jest to przyjemne. Ale bywa i tak, zwłaszcza rankiem, że ledwie zamoczysz stopy, a już chcesz wyjść bo woda jest zimna, choć na plaży ciepło. Woda powoli się nagrzewa i powoli traci ciepło. Więcej o jej właściwościach mówimy w naszych filmach z fizyki i chemii. Tu zapamiętaj, że ta cecha wody sprawia iż nie ma w niej takich wahań temperatury jak na suchym lądzie. W efekcie organizmy wodne nie muszą jakoś specjalnie martwić się tym, że będzie im za zimno albo za ciepło. Nawet zimą, gdy powierzchnię ścina lód przy dnie jest 4 stopnie Celsjusza i tam przenosi się wodne życie. Tylko bardzo płytkie zbiorniki mogą zamarzać w całości. Jeśli oglądasz filmy przyrodnicze o podwodnym życiu, albo może nurkujesz zapewne wiesz, że im głębiej, tym ciemniej. W polskich jeziorach latem już na głębokości 40 metrów jest zupełnie ciemno. W czystych morzach można coś zobaczyć jeszcze na 100 metrach, ale poniżej panują ciemności egipskie. Co z tego wynika? Głębiej w zasadzie nie ma roślin. Płycej wśród samej roślinności widać zróżnicowanie jeśli chodzi o rozmiary i kolory. Zielony barwnik znany Ci z liści czy trawy jest zastępowany przez brązowy u brunatnic czy czerwony u krasnorostów. Jak myślisz, dlaczego? Otóż im niżej, tym dłuższe fale światła tam w głębiny docierają i zielony barwnik już ich nie wyłapie. O tym, dlaczego to takie ważne, by rośliny łapały fale światła, opowiadamy w filmie o odżywianiu się organizmów. Często projektując auta, czy łodzie mówi się o opływowym kształcie. Jak się zapewne domyślasz, kształt ten umożliwia w miarę gładkie przemieszczanie się w środowisku, ograniczając do minimum opory otoczenia. Kiedy machasz sobie nogą na lądzie, a potem wejdziesz do wody i próbujesz tak samo szybko pomachać nią w wodzie, to... No właśnie, ruchy są w slow motion. Dlaczego? Otóż woda ma większą gęstość i dlatego stawia większy opór wszystkiemu co próbuje się w niej poruszać. Hmmm... To jak w takim razie suną w niej ryby czy morskie ssaki? Mają one szereg przystosowań, które sprawiają że poruszanie w gęstym środowisku jest dla nich łatwe. Na pewno opływowy kształt,zbliżony do cygara oraz kończyny: płetwy napędowe czy sterowe w przypadku ryb, czy płetwiaste kończyny u ssaków wodnych. Znaczenie ma również pokrycie ciała. Dachówkowato ułożone łuski i pokrywający ciało śluz. Z drugiej strony duża gęstość wody sprawia że wiele organizmów biernie unosi się w toni i zupełnie im to wystarcza. Zwróć uwagę na rośliny wodne. Nie mają grubych pni ani gałęzi lecz wiotkie tkanki, pływające liście oraz inne struktury, które unoszą się na powierzchni lub falują wraz z nurtem. Podobnie jak wśród zwierząt i w tej grupie sporą część stanowią drobne jedno- czy kilkukomórkowe roślinki będące ważną częścią planktonu. Teraz zadanie dla Ciebie. Pomyśl i wymień trzy czynniki, które odróżniają warunki życia w wodzie, od tych na lądzie. Jeśli wśród twoich propozycji są: niewielkie wahania temperatury mniejsza zawartość tlenu, większa gęstość wody w porównaniu z powietrzem gorszy dostęp do światła, to brawo! W środowisku wodnym warunki życia różnią się od tych panujących na lądzie. Jest tu mniej tlenu i mniej światła słonecznego ale za to temperatura jest bardziej stabilna a większa gęstość wody sprawia że wiele organizmów może się w niej unosić biernie, bez wysiłku. Mam nadzieję, że po obejrzeniu naszych filmów w zagadnieniach przyrodniczych czujesz się już jak ryba w wodzie. Proponujemy: nie trać kontaktu z naszym środowiskiem. Zasubskrybuj nasz kanał.