Wiesz,jaka jest najdłuższa nazwa miejscowości w Polsce? To Przedmieście Szczebrzeszyńskie niedaleko Zamościa. Nazwa ma 29 liter bez spacji. O jedną literę mniej mają Warmątowice Sienkiewiczowskie, leżące między Legnicą a Jaworem na Dolnym Śląsku. Wszystko to nic w porównaniu z najdłuższą nazwą miejscowości, liczącą 58 liter Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrob- -wllllantysiliogogogoch w Walii. Przekłada się ona na "kościół Najświętszej Maryi w kotlinie wśród oczarów, w pobliżu wodnego wiru i kościoła Świętego Tysilia z czerwonej jaskini. W tej lekcji opowiem Ci, skąd się biorą nazwy polskich miejscowości i jak szukać ich korzeni. Zastanawiało cię kiedyś, skąd pochodzi nazwa Twojej miejscowości? Nie, nie będziemy tu wyjaśniać każdej z osobna. Nie starczyłoby nam zresztą czasu bo samych miast jest w naszym kraju blisko tysiąc, a gdzie mniejsze miejscowości? Zamiast tego damy Ci trochę wskazówek dzięki którym samodzielnie dojdziesz do rozwiązania. Na początek zadanie dla Ciebie. Pomyśl chwilę i powiedz, czym ludzie się kierują nadając czemuś nazwę? Gdyby chodziło o zwierzątko, powiedzmy kota to co zdecydowałoby o jego imieniu? Może jakaś właściwość tego konkretnego egzemplarza? Długa, miękka sierść? Puszek! Futerko w ciapki? Łatek! Krótki ogonek? Kusy! Wierz mi lub nie, ale tak samo jest z nazwami wielu miejscowości. Sucha Psina była kiedyś Suchoppiną czyli miejscem, gdzie było mnóstwo suchych korzeni. Zielona Góra, bo leży na zboczu wzgórza które zawdzięcza zieleń płynącemu opodal strumieniowi. Gdańsk, bo zakładano go na terenach grząskich i podmokłych zwanych w dawnych czasach gdami lub kałami. Stąd też nazwa Kalisz. Na miejscach wypalonych zakładano zaś osady które później nosiły nazwy: Praga, Wypaleniska i Żary. Mamy też Skały, Zagórza, Chełmy, Międzyrzec i Brody oraz wszelkiego rodzaju Lasy, Poręby, Bory i Dąbrowy. A może chodzi bardziej o zachowanie albo specjalne umiejętności? Głośno mruczy? Mruczek! Świetnie poluje? Myszołap! Do tego typu nazw zaliczamy: Piekary - od piekarzy Złotoryję - od górników ryjących złoto Bartniki - od dawnej nazwy pszczelarzy Skotniki - od hodowców owiec Zduny - od budowniczych pieców czy... Piekło. Nazwa wsi pochodzi od słowa "pkieł", które oznaczało... smołę. Chodziło więc o miejsce w którym wytwarza się smołę. Swornegacie to z kolei zlepek dwóch kaszubskich słów: "swora", czyli warkocz pleciony z korzeni sosnowych i "gacić" czyli umacniać taką sworą brzegi. Wszystkie te nazwy określały czym w większości zajmowali się ich mieszkańcy. W tej kategorii znajdziesz też Mosty Środę i Piątek. Wiesz, skąd te nazwy? Dobrze kombinujesz. W Mostach były mosty. Środa i Piątek, a także Wtórek i Sobota zawdzięczają nazwę targom, które odbywały się w nich właśnie w ten konkretny dzień tygodnia. W Złym Mięsie zaś, już w XVI wieku stała ponoć karczma o tej samej nazwie i zapewne równie podłej reputacji. I od niej nazwę wzięła potem cała wieś. A gdyby nazwać kotka Zbyszek, Ania, Bunio? W przypadku miejscowości to chyba najbardziej popularna kategoria. Nazwy pochodzące od imienia właściciela lub założyciela, albo jego potomków. Tu warto wspomnieć że nazwy odzałożycielskie miały zazwyczaj końcówkę "-ów" albo "-owa" zaś te podarowane potomkom kończyły się na "-ice"/"-yce". Znajdziesz wśród nich nie tylko tak oczywiste jak Kazimierz Dolny, czy Bolesławiec zakładane przez królów: Kazimierza Sprawiedliwego i Bolesława Wysokiego ale także Poznań - gród Poznana Wrocław - gród Wrocława, a może Wrocisława czy Warszawę - gród Warsza lub Warcisława. Szukając źródła nazwy swojej miejscowości pamiętaj, że w dawnych czasach popularne były imiona, o jakich dziś już mało kto pamięta, jak Dalech, Żelech, Grzymosław, Pomian, Racław. W późniejszych czasach źródłem nazwy miejscowości mogło być nie imię a nazwisko właściciela, zwykle szlachcica. Można by oczywiście nazwać kota Mójkot Mądrykot albo... Miaukot. Na tej samej zasadzie wiele miejscowości ma w nazwie cząstkę "wieś", która po prostu określa osadę wydzieloną administracyjnie. Do takiej "wsi" dodaje się różne określenia jak "stara", "wielka", "czerwona". Nazwę Nowa Wieś nosi aż 113 miejscowości. Najwięcej w Polsce. Z kolei Wola, Wólka i Wolica jak choćby Żelazowa Wola miejsce urodzin Fryderyka Chopina to cząstka oznaczająca, że mieszkańcy byli zwolnieni ze świadczeń na rzecz właściciela. Na Śląsku to samo znaczenie ma słowo "ligota". Bardzo popularne są też złożenia nazw ze słowami "stary" i "nowy", które określały że jakaś miejscowość powstała wcześniej lub później. Stąd Stary i Nowy Sącz Nowa Huta czy Stare Babice. Ale raczej nie nazwiesz swojego kota "Starykot" choć "Nowykot" mogłoby mieć swoje uzasadnienie, gdybyś już jednego miał. Skoro już wiesz, jak tworzy się nazwy miejscowości, znajdź źródło takich nazw jak Racławice, Żabia Wola, Augustów. Prawdopodobne pochodzenie to: Racławice, czyli wieś Racława, syna założyciela. Żabia Wola - osada w miejscu pełnym żab podmokłym, wolna od danin. Augustów - miejscowość należąca do Augusta. Nazwy miejscowości pochodzą na przykład od zawodu uprawianego w przeszłości przez mieszkańców, dni targowych imienia lub nazwiska założyciela położenia geograficznego. Mam nadzieję, że nasz film zainspirował Cię nazewniczo, ale zanim zagłębisz się w internet żeby sprawdzić, gdzie leży Sucha Psina daj nam łapkę w górę i nie zapomnij nazwy "pistacja"!