Z tego filmu dowiesz się:

  • co to jest drewno i jakie ma właściwości,
  • jakie są rodzaje drewna i z czego wynika podział,
  • jakie elementy wyróżniamy w pniu drzewa,
  • jakie są etapy produkcji drewna,
  • czym są sęki, pęknięcia, zgnilizny i przebarwienia i jaki mają wpływ na drewno,
  • w jakich dziedzinach życia drewno znajduje zastosowanie.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Na świecie jest ponad 23000 gatunków drzew. Niektóre, jak Hippomane mancinella są niezwykle niebezpieczne. Praktycznie wszystkie części drzewa wydzielają trujący sok, który parzy skórę, wyżera płuca a gdy zatrzesz nim oko, może wywołać ślepotę. Aby móc wykorzystać drewno miejscowi stolarze biorą drzewo ogniem. Dopiero gdy padnie i wyschnie, można bezpiecznie wytwarzać z niego piękne meble. Wyobraź sobie, że żyjesz dawno, dawno temu. Nikt nawet nie słyszał o prądzie gazie, czy bieżącej wodzie. Z czego budujesz schronienie przed deszczem? Z tego, co masz pod ręką a pod ręką zwykle jest...? Drewno! A gdy już zmajstrujesz sobie szałas z liści i gałęzi, dobrze byłoby coś upolować na kolację więc przydałaby się jakaś broń choćby maczuga z gałęzi. Drewno jest więc surowcem używanym przez nas od kiedy po ziemi stąpa człowiek. Drewno to wszechstronny surowiec. Łatwo dostępny i stosunkowo lekki. Nadaje się do różnych celów. Ma różnorodne kolory i strukturę co pozwala dostosować je do potrzeb. Wyroby z drewna są nie tylko funkcjonalne ale i estetyczne, a także ekologiczne bo drewno to odnawialny surowiec. Przyjrzyjmy się mu z bliska. Najważniejszą technologicznie częścią drzewa jest pień. Pień jest pokryty korą. Gdy go przepiłujemy w poprzek zobaczymy dwa wyraźne kręgi: jasny to biel, ciemny - twardziel. Oba otaczają rdzeń drzewa. I w bieli, i w twardzieli są zaznaczone wąskie kręgi zwane słojami. Drzewu przybywa jeden taki słój na rok więc licząc słoje możemy określić wiek drzewa. Są drzewa, jak brzoza czy buk które nie posiadają twardzieli. Ich drewno ma jednolitą, jasną barwę. Co się dzieje po ścięciu drzewa? Drewno najpierw jest oczyszczane z gałęzi w lesie i przewożone do tartaku. Tam odbywa się dalsza obróbka: usuwanie kory oraz przecieranie pnia na maszynach zwanych trakami, dzięki którym otrzymujemy tarcicę: deski, bale, belki, łaty, krawędziaki,... Świeżo pocięte drewno należy wysuszyć inaczej będzie się odkształcać podczas użytkowania. Można to robić na powietrzu, ale częściej bo szybciej - w suszarniach. Przed dalszą obróbką drewno bywa jeszcze pokrywane lub nasączane substancjami uodparniającymi je na działanie słońca, wilgoci szkodników, albo... zmniejszającymi palność. Do tych substancji zaliczamy impregnaty lakiery, oleje, woski, bejce, lazury... Takie wykończenie można wykonać także już na gotowym przedmiocie: na przykład możesz sobie polakierować huśtawkę albo nawoskować podłogę. Wiemy już, jak powstają belki i deski ale deska desce nierówna, a to do czego zostanie wykorzystana zależy od tego, z jakiego drzewa powstała. Drewno możemy podzielić na gatunki miękkie i twarde. Najczęściej drewno miękkie jest z drzew iglastych, a twarde z liściastych jednak na przykład topola czy lipa to drewno miękkie. Przyjrzyjmy się kilku gatunkom drewna z naszych rodzimych drzew. Bardzo popularna w Polsce jest sosna. To miękkie, łatwe w obróbce drewno. Stosunkowo tani i dostępny materiał. Można z niego robić konstrukcje dachowe produkować boazerię, czy meble. Sosnowe podłogi wymagają utwardzenia powierzchni na przykład specjalnymi lakierami. W przeciwnym wypadku łatwo je zarysować i wgniatać. Podobne właściwości i zastosowanie ma świerk. Jest nieco lżejszy od sosny i do tego elastyczny. Ta właściwość sprawia, że wykorzystuje się go do budowy instrumentów muzycznych. Wśród gatunków liściastych wyróżnia się drewno dębowe. Dębina to drewno bardzo wytrzymałe i twarde a do tego ładnie wygląda. Dębowy stół, czy podłoga posłużą dziesiątki, a nawet setki lat. Nic dziwnego, że ceny dębowych mebli i podłóg są wysokie. Odporność na wodę sprawia, że dębinę stosuje się także do budowy mostów, czy statków. Podobne właściwości ma buk, choć jest mniej odporny na wodę. Jego drewno jest równie piękne, choć jaśniejsze niż dąb. Idealnie się sprawdza do produkcji mebli, czy parkietów. Z technologicznego punktu widzenia różne naturalne zmiany występujące w drewnie, stają się wadami. Taką wadą są sęki - pozostałości po gałęziach drzewa. Taki sęk osłabia wytrzymałość drewna i ogranicza jego użyteczność. Inne wady to pęknięcia i zgnilizny. Pęknięcie możemy ominąć dzieląc deskę na dwie węższe. A czym jest zgnilizna? To ślad po zakażeniu grzybiczym drzewa. W miejscu porażenia drewno jest miękkie i gąbczaste lub włókniste. Nie nadaje się do użytku. Za wadę uznaje się też przebarwienia drewna ale tu dużo zależy od upodobań, bo często takie drewno jest poszukiwanym surowcem do wyrobu oryginalnych mebli. Jeśli nas uważnie oglądasz, bez trudu powiesz po czym poznajemy wiek drzewa? Po liczbie słojów. Jasne! To może jeszcze jedna zagadka? Czym jest sęk? To pozostałość po uschniętej albo odciętej gałęzi. Super! Drewno to łatwo dostępny i odnawialny surowiec. Możemy je podzielić na gatunki twarde i miękkie. Miękkie najczęściej pochodzi z drzew iglastych, a twarde z liściastych. Drewno ma szerokie zastosowanie w budownictwie, meblarstwie i innych dziedzinach życia. Wiadomości nie zawsze od razu wchodzą do głowy; w tym sęk, ale na pistacji umiemy sprawić, by twoja wiedza była mocna jak pień drzewa. Wystarczy nas regularnie odwiedzać na pistacja.tv a jeszcze lepiej zasubskrybować.

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Dobrawa Szlachcikowska

Lektor: Małgorzata Załoga

Konsultacja: Beata Duda, Jolanta Szewczyk

Grafika podsumowania: Anna Bednarek

Materiały: Anna Bednarek

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Anna Bednarek

Animacja: Anna Bednarek

Opracowanie dźwięku: Dawid Mateja

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Syahmir (Licencja CC BY 2.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
brgfx (Licencja Freepik)
brgfx (Licencja Freepik)
pch.vector (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Tartakizbica (Licencja CC BY-SA 3.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
StockSeller (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Nardavar (Licencja Freepik)
Patramanskyi (Licencja Freepik)
nganhaycuoi733 (Licencja Freepik)
wirestock (Licencja Freepik)
brgfx (Licencja Freepik)
dana.grytsku (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
F.A. Brockhaus (Domena publiczna)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Stockbusters (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
StockSeller (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Kindel Media (Licencja Pexels)
Shayea_Kim (Licencja Pixabay)
Relaxing_Guru (Licenja Pixabay)
Matthias_Groeneveld (Licencja Pixabay)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Kurt Kaiser (Licencja CC0 1.)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
julia-buz (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Patramanskyi (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
pbombaert (Licencja Freepik)
roncobain2021 (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
nndanko (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Freepik (Licencja Flaticon)
Pancrat (Licencja CC BY-SA-3.0)
Hans Hillewaert (Licencja CC BY-SA 4.0)
Jason Hollinger (Licencja CC BY-2.0)
mica (Licencja CC BY-3.0)
Arn (Licencja CC BY-SA-4.0)
Autor nieznany (Domena publiczna)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)