Z tego filmu dowiesz się:

  • co to są materiały drewnopochodne,
  • jak powstają płyty pilśniowe i jakie mają właściwości,
  • jak powstają płyty wiórowe i jakie mają właściwości,
  • jak powstaje sklejka i jakie ma właściwości,
  • w jakich dziedzinach życia znajdują zastosowanie materiały drewnopochodne.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Czy wiesz, czym jest fornir? To bardzo cienkie, najwyżej kilkumilimetrowej grubości płaty drewna. Można je wytwarzać podobnie jak deski czyli odpiłowując z pnia kolejne poprzeczne warstwy albo tak, jak się obiera jabłko czyli skrawając kłodę dookoła. A do czego służy fornir? W pewnym sensie do oszukiwania. Gdy taką cieniutką warstwę nałoży się na brzydką płytę wiórową, będzie wyglądać jak szlachetne drewno. W tej lekcji dowiesz się o materiałach powstających z drewna i o tym, jak go nie marnować. Może zastanowiło cię, co się dzieje z tymi fragmentami drewna, które odpadają w kolejnych etapach jego przetwarzania. Kora, obcięte gałęzie, trociny powstające przy przerzynaniu pnia, wióry pozostałe po obrobieniu desek, czy belek, to wszystko nie powinno się przecież marnować. I nie marnuje się. W najprostszym wariancie takie drzewne resztki stają się paliwem które na przykład ogrzewa tartaczne suszarnie w których drewno schnie przed dalszą obróbką. Z drzewnych odpadów wytwarza się jednak również materiały, które mogą zastąpić drewno w wielu zastosowaniach. Nazywamy je drewnopochodnymi. Z rozdrobnionych trocin drewna iglastego sprasowanych z dodatkiem olejów lub syntetycznych żywic, a często także włókien roślin takich, jak len i konopie produkuje się płyty pilśniowe. W zależności od stopnia sprasowania mają one różną wytrzymałość. Miękkie wykorzystuje się głównie jako izolację cieplną i akustyczną. Twardsze służą do wyrobu mebli i paneli podłogowych, które sprawdzają się zamiast drewnianych parkietów. Większe fragmenty drewna zrębki, trociny, czy zrzynki tartaczne po sprasowaniu w podwyższonej temperaturze z klejem, tworzą płyty wiórowe. Można z nich budować ekrany meble, blaty kuchenne... Trzeba tylko dobrać odpowiedni rodzaj cechujący się właściwą odpornością na wilgoć podgrzewanie, czy oddziaływanie pleśni. Na przykład płyty z wiórów spajanych cementem są praktycznie niepalne odporne na mróz i niejadalne dla owadów. Można z nich budować ścianki działowe i stropy domów. Płyty, i pilśniowe, i wiórowe, są na ogół lżejsze od drewna o podobnej wytrzymałości. Wykorzystuje się je zamiast drewna tam gdzie chcemy, by konstrukcja albo przedmiot były lekkie. Warto wiedzieć, że pilśniowe płyty są bardziej odporne na wilgoć od wiórowych bardziej giętkie i łatwiej je obrabiać. Do materiałów drewnopochodnych zaliczamy też drewno klejone warstwowo i sklejkę, czyli płyty ze sprasowanych cieniutkich arkuszy drewna. Liczba arkuszy najczęściej jest nieparzysta a ułożenie włókien w sąsiednich warstwach jest prostopadłe. Dzięki temu sklejka jest bardziej odporna na pękanie i skręcanie niż drewno a także na działanie wilgoci. Można ją stosować na przykład w łazienkach. Sklejkę łatwiej też ciąć niż drewno, formować i wyginać w pożądane kształty tworząc na przykład oryginalne meble albo elementy wykończenia wnętrz. W porównaniu z drewnem materiały drewnopochodne są o wiele tańsze ale mają i inne zalety. Można je produkować w najrozmaitszych wymiarach. Są łatwe w obróbce. Często są odporne na wilgoć, mróz i ogień a także na działanie grzybów i owadów. Nie mają sęków i innych wad drewna zmniejszających wytrzymałość. Z drugiej strony trzeba pamiętać że do ich produkcji wykorzystuje się rozmaite chemiczne substancje: kleje, żywice i rozpuszczalniki które na przykład w razie pożaru mogą być szkodliwe dla zdrowia. Dlatego też elementów wykonanych z materiałów drewnopochodnych pod żadnym pozorem nie wolno na przykład spalać w piecach, czy kominkach. Wiesz już sporo o materiałach drewnopochodnych więc bez problemu wymienisz trzy rodzaje płyt wyrabianych z drzewnych odpadów. Płyta wiórowa Płyta pilśniowa I sklejka, inaczej dykta Brawo! Materiały drewnopochodne powstają z odpadów przy obróbce drewna, na przykład: kory obciętych gałęzi, trocin, czy wiórów. Zaliczamy do nich płytę wiórową i pilśniową oraz sklejkę. Do ich wytwarzania wykorzystuje się oleje kleje i żywice, dlatego pod żadnym pozorem nie wolno ich spalać w piecach, czy kominkach. Zamienniki bywają w niektórych sytuacjach lepsze od drewna, ale żaden zamiennik nie jest lepszy od pi-stacji. Zachęcamy: polub nas i zasubskrybuj oryginał.

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Małgorzata Załoga

Konsultacja: Beata Duda, Jolanta Szewczyk

Grafika podsumowania: Anna Bednarek

Materiały: Anna Bednarek

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Montaż: Anna Bednarek

Opracowanie dźwięku: Dawid Mateja

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Google Fonts (Domena publiczna)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
Dominicus Johannes Bergsma (Licencja CC BY-SA 4.0)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Addictive Stock (Licencja Freepik)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Bystander (Licencja CC BY-SA 3.0)
Rotor DB (Licencja CC BY-SA 3.0)
Downtowngal (Licencja CC BY-SA 4.0)
freepik (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Flaticon)
BlackBoxGuild (Licencja Freepik)
Андрей Перцев 1967 (Licencja CC0)
Milankov (Licencja Freepik)
Szlomo Lejb (Licencja CC BY-SA 4.0)
Ghislain118 (AD) (Licencja CC BY-SA 3.0)
H. Zell (Licencja CC BY-SA 3.0)
Tatesic (Licencja CC BY-SA 3.0)
CEphoto, Uwe Aranas (Licencja CC BY-SA 3.0)
Bystander (Licencja CC BY-SA 3.0)
CEphoto, Uwe Aranas (Licencja CC BY-SA 3.0)
Jckowal (Licencja CC BY-SA 3.0)
Jckowal (Licencja CC BY-SA 3.0)
WeSchKR (Licencja CC BY-SA 3.0)
Андрей Перцев 1967 (Licencja CC0)
Vaderluck (Licencja CC BY-SA 3.0)
Przykuta (Licenja CC BY-SA 3.0)
Maksim (Licencja CC BY-SA 3.0)
ViTTEN / 비튼디자인 (Licencja CC BY 3.0)
Surplace di Bruni Fulvio (Licencja CC BY 3.0)
OLO76 (Licencja CC BY 3.0)