Z tego filmu dowiesz się:

  • co to jest prąd,
  • czym jest obwód elektryczny i z jakich elementów się składa,
  • jak oznaczamy na rysunkach najważniejsze elementy obwodu elektrycznego,
  • jakie są rodzaje obwodów elektrycznych.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Z cytryny można wycisnąć sok, ale czy wiesz że można z niej wycisnąć także trochę prądu? No, może niezupełnie wycisnąć, ale mając trochę kabla, elektrody i cytryny możemy zrobić własną baterię. Jak? Oglądaj nasz film a wszystkiego się dowiesz. Masz już wszystko gotowe do eksperymentu? Trzy cytryny? Są. Elektrody cynkowe i miedziane czyli kawałki blaszek z tych metali? Mamy. Dioda albo mała żaróweczka większej cytrynowa bateria nie rozpali. Przewody z zaciskami - krokodylkami. W naszym zestawie mamy jeszcze przewody z końcówkami pasującymi do diody. Wszystko gotowe? Więc zaczynamy. Do każdej cytryny wciśnij dwie elektrody. Z jednej strony miedzianą, z drugiej cynkową. Ułóż cytryny tak, by elektrody w każdej były w tej samej kolejności. Połącz elektrody kabelkami tak, jak ja. Teraz skrajne elektrody połącz z diodą. Elektroda miedziana musi łączyć się z dodatnim biegunem diody. Jeśli masz diodę bez obudowy, to miedzianą elektrodę łączysz z jej dłuższym drucikiem. Udało się. Dioda świeci, choć przy świetle prawie tego nie widać. Zróbmy ciemność aby efekt był lepiej widoczny. Zastanówmy się, dlaczego dioda świeci. Bo nasza cytrynowa bateria produkuje prąd odpowiesz. OK, ale czym w ogóle jest prąd? Wszędzie wokół nas są maleńkie cząstki posiadające ładunek elektryczny czyli maleńki kawałek prądu elektrycznego. Zwykle ruszają się dość chaotycznie jak ludzie z plecakami na dworcu. Trzymając się analogii dworca kiedy przez megafon ogłaszają że podjeżdża pociąg ludzie zaczynają przemieszczać się w jednym kierunku: z poczekalni na peron. Wędrujące w uporządkowany sposób, niczym ludzie do pociągu, ładunki, to właśnie prąd. To dzięki niemu świeci żarówka czy nagrzewa się żelazko. W naszym doświadczeniu z cytryną jedna z elektrod jest niczym poczekalnia a druga to peron. Jedna jest z miedzi, druga z cynku. Cynk jest jak poczekalnia. Chętnie się pozbywa swoich ładunków. Miedź-peron chętnie je przyjmuje jednak nie w nieskończonej ilości. I tu wkracza sok z cytryny, który niczym pociąg odbiera ładunki od miedzi która zyskuje miejsce na kolejne. Takie "podaj dalej" powoduje, że ładunki krążą przy okazji zaświecając diodę. Na tej zasadzie działają baterie i akumulatory choć tam sok z cytryny zamieniony jest na wydajniejszy odbieracz ładunków. Zamiast naszych cytryn weźmy tradycyjną baterię i podłączmy ją do żarówki. W ten sposób zbudowaliśmy prosty obwód elektryczny. W takim zamkniętym obwodzie bateria powoduje ruch ładunków elektrycznych czyli przepływ prądu który powoduje świecenie żarówki lub działanie innych urządzeń. Nasz obwód możemy wzbogacić o włącznik. Działa niczym bramka na peron. Dzięki niemu będziemy mogli odcinać drogę ładunkom, kiedy będziemy mieli ochotę. Gdybyśmy chcieli podłączyć do tego obwodu drugą żarówkę, możemy to zrobić na dwa sposoby: wpiąć ją w istniejący obwód lub zrobić rozwidlenie. Takie połączenie nazywamy szeregowym bo żarówki połączone są jedna za drugą jak w szeregu. To drugie, to połączenie równoległe. Możemy też zastosować połączenie mieszane. Wiemy już dużo o prądzie i obwodach. Został nam do omówienia jeszcze jeden ważny temat. Żaden elektryk projektujący obwody elektryczne, nie rysuje ich w taki sposób, jak je widzi. Używa symboli. Poznajmy najważniejsze z nich, rysując obwody które zbudowaliśmy przed chwilą, w taki profesjonalny sposób. Źródło prądu, w naszym przypadku baterię oznaczamy w taki sposób. Przewód to po prostu linia. Obwód rysujemy w kształcie prostokąta bo tak łatwiej to zrobić. Brakuje jeszcze żarówki i włącznika. Symbol żarówki to okrąg z krzyżykiem w środku. A tak wygląda symbol włącznika. Uff, schemat gotowy. Teraz Ty spróbuj samodzielnie narysować schemat, w którym włączasz żarówki w obwód najpierw szeregowo, a potem równolegle. Ja za chwilę pokażę Ci swoją wersję. Już? To spójrz, czy twoje schematy wyglądają podobnie jak moje. Prąd to uporządkowany ruch ładunków elektrycznych. Elementy obwodów elektrycznych możemy podłączyć szeregowo równolegle, albo na sposób mieszany. Nazwy i symbole najważniejszych elementów obwodu widzisz na planszy. Na pistacji zawsze możesz się pozytywnie naładować wiedzą. Zapraszamy!

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Dobrawa Szlachcikowska

Lektor: Beata Duda

Konsultacja: Jolanta Szewczyk, Beata Duda

Grafika podsumowania: Dobrawa Szlachcikowska, Sumi Dynowska

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska, Sumi Dynowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Zdjęcia: Dobrawa Szlachcikowska

Montaż: Dobrawa Szlachcikowska

Animacja: Sumi Dynowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education