Widzisz te dwie czerwone linie na rysunku? Która z nich jest dłuższa? Ta z prawej? Nic podobnego. Jeśli weźmiesz linijkę i zmierzysz obie zobaczysz, że są tej samej długości. Podobnie na obrazku przedstawiającym trzy sylwetki. Choć ta z prawej wydaje się najwyższa, też są tej samej wielkości. Sprawdź, jeśli nie wierzysz. Ludzkie oczy, a raczej mózg potrafią płatać różne psikusy. Tymczasem rysunek techniczny musi precyzyjnie oddawać trójwymiarową rzeczywistość na płaskiej kartce. Żeby zdemaskować optyczne iluzje trzeba na nim dokładnie określić wielkość tego co mamy na podstawie tego rysunku zbudować. Jak? Dowiesz się w tej lekcji. Popatrz na ten rysunek szafy. Jak ci się wydaje? Czy taki rysunek wystarczy aby stolarz wiedział, jak ma tę szafę wykonać? Oj, nie. Mając tylko takie szkice, równie dobrze mógłby wystrugać szafę do dużego przedpokoju, jak i do domku dla lalek. Brakuje tu wymiarów. Jeśli oglądasz nasze filmy, to już wiesz że wszystkie elementy rysunku technicznego muszą być zgodne z normami. Normy obowiązują też przy wymiarowaniu czyli podawaniu wymiarów przedmiotu na rysunku technicznym. Teoria wchodzi do głowy dużo lepiej kiedy jest podawana na przykładzie. Dlatego razem zwymiarujmy jakiś prosty przedmiot, na przykład metalową blaszkę przy okazji podając najważniejsze zasady. Kształt blaszki nanieśliśmy już na papier milimetrowy. Zrobiliśmy to w skali 1:1, czyli wymiary rysunku są równe wymiarom prawdziwego przedmiotu. Jak je pokazać, czyli jak zwymiarować rysunek a pośrednio i oryginał, czyli blaszkę? My zaczniemy od tej krawędzi. Najpierw rysujemy linie pomocnicze, o, tak. Może pamiętasz z innych filmów jaką linią rysujemy linie pomocnicze? Tak, masz rację, linią ciągłą cienką. Czas narysować linię wymiarową. Zgodnie z normą znajduje się ona w odległości 10 mm od krawędzi wymiarowanego obiektu. Żeby zaznaczyć, odkąd dokąd biegnie na końcach linii wymiarowej rysujemy znaki ograniczenia. W naszym przypadku groty strzałek ale przy mniejszych wymiarach mogą to być kropki lub ukośne kreski. Zauważ, że linie pomocnicze wystają 1 - 2 mm za linię wymiarową. Tak powinno być. Co nam zostało? Zapisać wymiar. Dla tej krawędzi to 50 mm. Zapisujemy go pismem technicznym o wysokości co najmniej 3,5 mm pamiętając że liczba nie może dotykać linii wymiarowej. Nie piszemy jednostki, bo w rysunkach technicznych wszystkie wymiary są zawsze podawane w milimetrach. W taki sam sposób musimy opisać czyli zwymiarować każdą krawędź naszej narysowanej blaszki. Ile krawędzi tu mamy? Jedna, druga, trzecia, czwarta, piąta i szósta. Zatem po kolei. Zaznaczmy wymiar dolnej krawędzi. Teraz przechodzimy na prawą stronę. Kolejna krawędź ma długość 20 mm więc tu zapisujemy... Dwadzieścia, brawo! Została jeszcze jedna pionowa krawędź ale nie musimy jej wymiarować. W rysunku technicznym nie podaje się wymiarów, które można sobie obliczyć na podstawie innych, a wymiar tej krawędzi możemy łatwo obliczyć. Ta krawędź ma 50, ta 20, a więc ta musi mieć Tak, 30 mm. Wiedząc to wszystko zastanów się ile jeszcze wymiarów musimy podać? Tylko jeden. O, ten. Ta krawędź ma 30 mm. Został jeden drobiazg. Nasza blaszka ma przecież grubość i to zapewne większą od kartki papieru. Jak ją zaznaczyć? Robimy to w taki sposób: stawiając liczbę po znaku x. I już. Czy to jedyny sposób zwymiarowania naszej blaszki? Nie. Możemy to zrobić na przykład tak. Mniejszy wymiar jest tu podany bliżej a większy dalej. Między tak podanymi wymiarami musimy zachować odległość 7 mm. Czy może być odwrotnie? Nie, bo wtedy linia wymiarowa przetnie się z linią pomocniczą, a zasadą jest że nie może się przecinać. A teraz jeszcze jeden rysunek. On także nie jest poprawny. Dlaczego? Otóż dlatego, że na każdym rysunku technicznym muszą się znaleźć wymiary gabarytowe, czyli wymiary zewnętrzne. Musimy więc podać wymiar tego boku, a wtedy jeden z tych wymiarów staje się nadmiarowy. Z tego powodu nigdy nie podajemy wszystkich sąsiednich, cząstkowych wymiarów bo ostatni możemy obliczyć. Fachowo mówimy że nie zamykamy łańcucha wymiarowego. A teraz mała komplikacja. Co, jeśli w naszym elemencie jest otwór? Jak go poprawnie zwymiarować? Najpierw trzeba zaznaczyć osie czyli prostopadłe linie przechodzące przez środek otworu. Jeśli oglądasz nasze filmy, to pewnie wiesz że stosuje się do tego linie punktowe cienkie. Odstępstwo robimy dla otworów które na rysunku są bardzo małe. Te zaznaczamy linią ciągłą cienką. Teraz rysujemy linię wymiarową przechodząc przez środek otworu. Można to zrobić tak, albo tak zależnie od wielkości otworu. Pozostaje zapisać wymiar. Do otworów, łuków i okręgów stosuje się symbole "r" oraz "fi". Pierwszy oznacza promień, drugi średnicę wymiarowanego łuku albo otworu. Oto one w praktyce. Jeśli otwór na rysunku jest mały wymiar zapisujemy w ten sposób ponieważ liczby wymiarowej nie damy rady zmieścić wewnątrz. Czy to wszystkie potrzebne wymiary? Jeszcze nie. Osoba, która chciałaby wyciąć taką blaszkę nie wiedziałaby, w jakiej odległości od krawędzi powinien być otwór. Ten wymiar podajemy od krawędzi blaszki do środka otworu prowadząc linie pomocnicze o, tak. Wpisujemy liczbę. Teraz możemy dodać pozostałe wymiary. Po lewej stronie będzie to jednak drugi wymiar. Oddalamy go o 7 mm od poprzedniego czyli jest on 17 mm od krawędzi. Podobnie robimy z dolną krawędzią. I gotowe. Zwróć uwagę na to, że mniejsze wymiary podaliśmy bliżej krawędzi, a dłuższe dalej. Linia pomocnicza jest przedłużeniem linii krawędziowej. Linia wymiarowa zawsze zakończona jest znakami ograniczenia, najczęściej strzałką i nigdy nie może się przecinać z inną linią. Liczby wymiarowe piszemy pismem technicznym i umieszczamy na środku nad linią wymiarową. Symbole stosowane przy wymiarowaniu to: "r" - promień, "fi" - średnica, "X" - grubość. Zapisywane są przed liczbą wymiarową. Rysunek techniczny po zwymiarowaniu powinien być czytelny. Z pistacją przejdziesz w zupełnie inny wymiar... wiedzy. Wystarczy regularnie zaglądać na pistacja.tv, a jeszcze lepiej zasubskrybować nasz kanał.