Z tego filmu dowiesz się:

  • czym jest populacja,
  • jakie są najważniejsze cechy populacji,
  • o czym mówi liczebność, zagęszczenie, rozrodczość, śmiertelność, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa dowolnej populacji,
  • jak określać cechy populacji dla wybranego gatunku rośliny w terenie.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Słyszeliście o Monako? To maleńkie księstewko przy niespełna 40000 mieszkańców zajmuje drugie po Makau miejsce na świecie pod względem zagęszczenia populacji. Na kilometr kwadratowy przypada tam niemal 20000 ludzi. Dla porównania: w Polsce na kilometr kwadratowy przypada niespełna 121 osób. W tym filmie opowiem ci więcej o rozmaitych populacjach nie tylko o tych ludzkich. Gotowi? Zaczynamy! Według danych statystycznych z marca 2021 roku Polska zamieszkana jest przez 38.179.800 ludzi. Tyle liczy polska populacja, czyli te osoby które żyją na stałe na naszym terytorium. Inaczej mówiąc, mieszkańców tej wydzielonej części Europy nazwiemy populacją. Określenie "populacja" nie dotyczy rzecz jasna tylko ludzi. Tą nazwą określimy każdą grupę osobników tego samego gatunku występujących na określonym obszarze w tym samym czasie. Populacją nie będzie więc jedna wiewiórka napotkana w warszawskich Łazienkach ale można tak określić wszystkie wiewiórki tego gatunku zamieszkujące ten park. Co ważne, poszczególni przedstawiciele populacji mogą się ze sobą swobodnie krzyżować dając płodne potomstwo. Populacją nie nazwiemy więc wszystkich ssaków i ptaków z Łazienek, choć zamieszkują ten obszar. Schrup orzeszka, a za chwilę przedstawię Ci cechy takiej populacji. Tak w ogólności. Jeśli chcielibyśmy opisać dokładniej populację kleszczy w Białowieży albo sekwoi w nazwanym ich imieniem Parku Narodowym Sekwoi to co powinniśmy wziąć pod lupę? Na pewno liczebność czyli liczbę osobników w tej populacji. Na pierwszy rzut oka to łatwy do określenia parametr. Ale jak policzysz dżdżownice w kompostowniku albo - o zgrozo! - bakterie w wodzie z jeziora? Przecież nie będziemy ich liczyć po jednej. Zajęłoby to nam ze 100 lat. W takich przypadkach warto szacować liczebność na podstawie liczby osobników Znalezionych na wybranej ograniczonej powierzchni czy w objętość Wody albo powietrza Liczba osobników danej populacji przypadająca na jednostkę powierzchni lub objętości Mianem zagęszczenia Możemy powiedzieć że zagęszczenie sosen w lesie to 500 drzew na hektar Zagęszczenie bakterii w mililitrze wody ze stawu To powiedzmy 1000000 Wszystko fajnie ale przecież osobnik Tworzące populacje nie muszą być rozmieszczone regularnie Mogą być Tłoczone w niektórych miejscach a w innych praktycznie nie występować Kolejny parametr określający populacji Jej struktura przestrzenna nazywana też Sposobem rozmieszczenia osobników Przyrodzie osobniki zwykle skupiają się Ta dach ławica Innych mniej lub bardziej skoncentrowany w grupach Takie rozmieszczenie nazywamy Masz rację skupiskowe Ludzie też skupiają się w wielkich miastach a rzadko kto decyduje się żyć na pustyni czy na lodowcu Jakie nierównomierne rozlokowanie osobników może wynikać na przykład ze sposobu rozmnażania Jak u bananowca czy truskawki które wytwarzają kłącze czy rozłogi Więc rośliny potomne będą wyrastać w bezpośrednim otoczeniu rośliny mateczne Może też zwiększać szansę przeżycia Ja kury prawicowych Albo być efektem nierównomiernego rozmieszczenia zasobów Co możesz dostrzec obserwując Szarańczy pustoszą c kolejne pola Albo kępy drzew Otaczające nie liczne źródła wody na pustyni Losowy rozkład osobników jest dość rzadko spotykany Ale jego przykładem mogą być mikroorganizmy w wodzie albo rośliny których nasiona rozsiewane są Istnieje jeszcze jeden sposób rozmieszczenia osobników Na równo posadzone jabłonki w sadzie czy drzewa w szkółce leśnej Masz pomysł na nazwę takiego Układu Jest to rozmieszczenie równomierne Liczebność zagęszczenie Wszystkie te dane opisują populacji w jakimś momencie Chwili gdy się nią zajmujemy Jak się zapewne domyślasz zaobserwowane wartości nie są stałe Liczebność populacji zależy od wielu czynników My zajmiemy się tymi które realnie mają na nią największy Chodzi o rozrodczość Dzielność i migra Najpierw zdefiniujemy rozrod Liczba potomstwa wydana na świat Przez osobniki danej populacji w określonej jednostce czasu Na przykład liczba pliszek siwych jakie wykluły się z jaj w okresie lęgowym Wpływa na ten parametr Tam gdzie do rozmnażania potrzebne są dwie płcie Trzeba odpowiedniej proporcji samic i samców Czy też na przykład urośnie Osobników płci męskiej i żeńskiej Te właściwość nazywamy strukturą płciową Dla większości populacji występujące Stabilny warunki Stosunek Płci wynosi mniej więcej jeden do jednego Są rzecz jasna wyjątki Na przykład Wśród owadów Mrówek termitów i Zdolna do rozrodu jest na ogół tylko jedna samica w każdym gnieździe Zapładniają niewielka grupka samców a całą resztę populacji stanowią bezpłodne sami Zastanów Co jeszcze ma wpływ na rozwój Jeśli mówisz że wiesz Brawo Przynajmniej jeśli chodzi o zwierzęta Intuicyjnie wiemy że nie w każdym wieku można wydać na świat Osobniki młode jeszcze nie zdolne do rozmnażania W wieku przed rozrost Osobniki Do wydawania potem W wieku rozrodczym Natomiast Osobniki które utraciły zdolność do rozmnażania W wieku po rozrodczy Rozkład osobników w różnych grupach wiekowych określane mianem struktury wiekowej populacji Na ogół przedstawia się ją gra Nie w postaci tak zwanej piramidy wieku Jeśli największy procentowy udział stanowią osobniki w wieku przed rozrodczym Liczebność takiej populacji będzie rosła Dlaczego Bo przy pewnych założeniach coraz więcej osobników będzie wkraczać w wiek rozrodczy A zatem coraz liczniejsza grupa będzie się rozmnażać Produkując nowe pokolenia Populacja ustabilizowana to taka w której odsetki osobników młodych i dorosłych są zbliżone Najmniejszy udział mają osobniki w wieku po rozrodczy Taka populacja Stabilnym środowisku powinna się utrzymywać Poziomie Graficznie struktura wiekowa takiej populacji ma kształt dzwonu Piramida wiekowa populacji wymierające wyglądem przypomina no cóż Górne Dużo jest w niej osobników Starych i dorosłych a mało osobników młodych Jak myślisz jak będzie wyglądać liczebność takiej populacji w perspektywie czasu Będzie maleć bo coraz mniej osobników będzie wkraczać w wiek rozrodczy Przy stabilnej i niewielkiej płodności takie populacje z czasem wymierają Jeśli dodamy do tych danych kolejny parametr Śmiertelność Możemy prognozować przyszły Populacja A dlaczego potrzebne nam są do tego aż 2 parametry Jeśli mówisz że dopiero w połączeniu pozwalają one określić zmianę liczebności populacji Asia Brawo Z bardzo wysokiej rozrodczości jak u niektórych gatunków ryb jeśli z setek tysięcy jajeczek tylko Kaset nie zostanie zjedzonych I będzie mogła rozwinąć się w kolejne młode Ale nie Co z tego że będziemy mieli bardzo wiele osobników w wieku przed rozrodcze Jeśli śmiertelność w tej grupie będzie tak wysoka Że tylko nieliczne to żyją dojrzałość I zyskają szanse na przedłużenie gatunku Czasami strategia rozmów się Popłaca W niepewnym szybko zmieniającym się otoczeniu masowa produkcja nowego pokolenia daje lepsze szansę Trwanie gatunku Niecierpliwy odchowanie nielicznych młodych Pamiętaj o tym przyglądając się rozmaitym popular Został nam jeszcze jeden czynnik bardzo istotny dla wielkości populacji Migra Pomyśl Jeśli liczyli byśmy osobniki bociana białego w polsce w lutym wyszłoby nam że gatunek ten nie Dziękuję Za to w czerwcu mamy z 5000 party Antylop i zebr w afryce też co roku opuszczają swoje siedliska Dążąc za strefą opadu A pojawiają się w tanzanii czy namibii Nasiona i zarodniki roślin wiatr i zwierzęta roznoszą na niebagatelne odległość Emigracja czyli opuszczanie siedliska na jakiś czas I imigracja czyli ruchy napływowe Kształtują populacji w danej jednostce czasu na konkretnej przestrzeni My ludzie nie jesteśmy to wyjątek W 19 wieku miliony uciekały przed głodem z europy do ameryki Obecnie mamy zaś do czynienia z napływem uciekający Głodem mieszkańców afryki do europy Teraz zadanie dla ciebie Dopasuj te cztery czynniki Migracja rozrodcze Śmiertelna Imigracja Tak aby obrazował y wzrost Dowolnej populacji Masz tak samo jak ja Brawo Populacja to zespół osobników danego gatunku w określonym czasie i przestrzeni Cechami określającymi stan populacji są Liczebność Zagęszczenie Rozmieszczenie Struktura płciowa i wiekowa Migracje śmiertelność I rozrod Mam nadzieję że po tym filmie bez trudu zakwalifikujesz się do populacji Subskrybentów kanału Biologia Żeby ta populacja rosła podziel się linkiem do naszego kanału

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Angelika Apanowicz

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Patrycja Ostrowska, Weronika Brzezińska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Andrzej Pieńkowski, Анна Альохіна

Montaż: Weronika Brzezińska, Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Freepik (Licencja Flaticon)
Phoenix B 1of3 (CC0)
Lazar Krstić (Licencja Pexels)
NIkita Aleksandrovich (Licencja Pexels)
Adrien JACTA (Licencja Pexels)
Egor Kunovsky (Licencja Pexels)
Daria Pelowska (CC BY-SA 4.0)
Gokhan Ergin Eryildir (Licencja Pexels)
Rasbak (CC BY-SA 3.0)
Bernd Haynold (CC BY-SA 2.5)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Egor Kamelev (Licencja Pexels)
Jimmy Chan (Licencja Pexels)
Pixabay (Licencja Pexels)
MemorySlashVision (Licencja Pexels)
Free Videos (Licencja Pexels)
ROMAN ODINTSOV (Licencja Pexels)
Tom Fisk (Licencja Pexels)
Michael Herren (Licencja Pexels)
Bean McBean (Licencja Pexels)
Luis Quintero (Licencja Pexels)
Mike Tyurin (Licencja Pexels)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
SwissHumanity (Licencja Pexels)
David Roberts (Licencja Pexels)
杉原桂 (Licencja Pexels)
German Korb (Licencja Pexels)
George Morina (Licencja Pexels)
Cbrittain10 (CC BY-SA 3.0)
pch.vector (Licencja Freepik)
Volker Borovsky (CC BY-SA 3.0)
Scott Bauer, USDA Agricultural Research Service (Domena publiczna)
Achiri Bitamsimli (CC BY-SA 4.0)
cottonbro (Licencja Pexels)
Jonathan Shaw (CC BY 4.0)
Freepik (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)
Angie81Dee (CC BY-NC 3.0)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Luciann Photography (Licencja Pexels)
Zlatin Georgiev (Licencja Pexels)
Beentree (CC BY-SA 3.0)
olia danilevich (Licencja Pexels)
MART PRODUCTION (Licencja Pexels)
Kai Pilger (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Coverr-Free-Footage (Licencja Pixabay)
Ambient_Nature_Atmosphere (Licencja Pixabay)
Alexxx Malev (CC BY-SA 2.0)
RODNAE Productions (Licencja Pexels)
padrinan (Licencja Pixabay)
motionstock (Licencja Pixabay)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Anna Tarazevich (Licencja Pexels)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
Kelly (Licencja Pexels)
Altaf Shah (Licencja Pexels)
Anthony (Licencja Pexels)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Daniel Eliashevsky (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Mikhail Nilov (Licencja Pexels)
Jonas Von Werne (Licencja Pexels)
Niv Singer (CC BY-SA 2.0)
Niv Singer (CC BY-SA 2.0)
Blue Ox Studio (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
Furkan Dilek (Licencja Pexels)
Videas Cl (Licencja Pexels)
Dimitar Dimitrov (Licencja Pexels)
Freepik (Licencja Flaticon)
kerismaker (Licencja Flaticon)
Freepik (Licencja Flaticon)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg