Z tego filmu dowiesz się:

  • jak korzystać z wykresów procentowych,
  • czym jest wykres pudełkowy,
  • czym jest wykres skumulowany.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Wykres, który widzisz na ekranie przedstawia przyczyny zgonów w armii brytyjskiej podczas wojny krymskiej w połowie XIX wieku. Został stworzony przez pielęgniarkę Florence Nightingale i pokazuje, że większość zgonów wynikała z tragicznych warunków sanitarnych braku higieny oraz niedożywienia. Na ekranie widzisz wykres o jakim jeszcze nie wspominaliśmy. Co przedstawia? Sprawdźmy w tytule. Ten wykres przedstawia procentowy rozkład powierzchni kontynentów na kuli ziemskiej. Ile ich jest? Być może kiedyś słyszałeś o siedmiu ale obecnie geografowie wyróżniają 6: Afrykę, Amerykę Północną i Amerykę Południową, Antarktydę, Australię oraz Eurazję czyli Europę i Azję jako jeden wspólny kontynent. W jakich jednostkach jest podana powierzchnia tych kontynentów? Zauważ, że tym razem nie podajemy żadnej konkretnej liczby. Jedynie wartości procentowe. Nasz wykres przedstawia więc procentowy udział powierzchni poszczególnych kontynentów w całkowitej powierzchni wszystkich lądów na Ziemi. Zwróć uwagę na konstrukcję tego diagramu. Z czego się składa? Jest to jeden duży kwadrat złożony z mniejszych kwadratów. Z ilu? Policzmy to. 10 razy 10, czyli łącznie 100. Duży kwadrat reprezentuje powierzchnię wszystkich lądów na Ziemi. A mały kwadrat? Skoro jest ich 100 to mały kwadrat stanowi 1/100 dużego kwadratu. A 1/100 to dokładnie 1%. Poszczególne kolory odpowiadają zaś odpowiednim kontynentom tak, jak jest zaznaczone w naszej legendzie. Sprawdźmy to na przykładzie Australii. Mamy napisane, że Australia zajmuje 5% wszystkich lądów. Australii odpowiada ciemny kolor niebieski. Znajdujemy go tutaj. 1, 2, 3, 4, 5 5 małych kwadratów, czyli 5%. Odpowiemy teraz wspólnie na kilka pytań. Który kontynent jest największy a który najmniejszy? Możemy to odczytać zarówno z tego wykresu jak i z danych podanych obok. Widzimy, że największym kontynentem jest Eurazja, zajmująca 37% powierzchni wszystkich lądów. Spójrzmy na wykres. Na pierwszy rzut oka widać, że kwadraty tego koloru stanowią większość. A ten kolor odpowiada Eurazji. Najmniejszym kontynentem jest Australia. Tylko 5% powierzchni wszystkich lądów. Tak samo najmniej jest kwadratów w kolorze ciemnoniebieskim. Ten kolor został przyporządkowany Australii. Które kontynenty są mniejsze od Afryki? Afryka zajmuje 21% powierzchni wszystkich lądów na Ziemi. Tutaj widzimy, że mniejsze od niej są obie Ameryki, Antarktyda oraz Australia. Na rysunku dobrze widać że czerwonych kwadratów jest więcej od kwadratów szarych, jasnoniebieskich, fioletowych i ciemnoniebieskich. Jedynym kontynentem większym od Afryki jest Eurazja. Ile razy Eurazja jest większa od Antarktydy? Jaką powierzchnię zajmuje Eurazja? 37% powierzchni wszystkich lądów. A Antarktyda? 9% Jak teraz policzyć ile razy Eurazja jest większa? Dzielimy 37% powierzchni wszystkich lądów przez 9% powierzchni wszystkich lądów. Wykonujemy działanie którego wynikiem jest 4 i 1/9. Czyli około czterech. Eurazja jest ponad 4 razy większa od Antarktydy. Zapamiętaj jednak, że generalnie nie można skracać procentów. Tutaj mogliśmy to zrobić ponieważ dotyczyły tej samej wielkości czyli powierzchni wszystkich lądów na Ziemi. Która Ameryka ma większą powierzchnię i o ile procent? Zatrzymaj teraz film i spróbuj na te pytania odpowiedzieć samodzielnie. Następnie włącz film ponownie i porównaj swoją odpowiedź z moją. Widzimy, że większa jest Ameryka Południowa która zajmuje 16% powierzchni lądów podczas gdy Północna, 12. W tym przypadku możemy bezpośrednio porównywać procenty ponieważ odnoszą się do tej samej wielkości, do powierzchni wszystkich lądów na Ziemi. A ile wynosi ta różnica? 16% minus 12%, czyli 4% powierzchni wszystkich lądów na Ziemi. Zakładając, że powierzchnia wszystkich lądów na Ziemi wynosi 150 milionów kilometrów kwadratowych oblicz powierzchnię Australii. Na to pytanie również spróbuj odpowiedzieć samodzielnie a potem porównaj swój wynik z moim. Jak należy się za to zabrać? Powierzchnia wszystkich lądów na Ziemi to 100%. Czyli 100% to 150 milionów kilometrów kwadratowych. Australia zajmuje 5% tej powierzchni. Wystarczy więc pomnożyć 5% przez 150 milionów kilometrów kwadratowych czyli 7,5 miliona kilometrów kwadratowych. Jak mogłeś zauważyć przed chwilą diagramy procentowe są często stosowane tam, gdzie podawanie dokładnej wartości liczbowej mija się z celem. Tak jest w przypadku bardzo dużych liczb. Czasem bardziej interesują nas odpowiednie zależności a nie dokładne wartości. Tak jest również w tym przypadku. Oto kolejne typy wykresu procentowego. Cały słupek oznacza 100%. O czym mówi ten wykres? O tym, co jest głównym źródłem energii elektrycznej w wybranych państwach Europy. Na wykresie pokazano Polskę Niemcy oraz Francję. A jakie to źródła? Węgiel, atom, źródła odnawialne oraz inne źródła. Jak widzisz, tutaj również nie mamy podanych dokładnych wartości tylko wartości procentowe. Spróbujmy teraz odpowiedzieć na kilka pytań. W jakim kraju najwięcej energii elektrycznej produkuje się z atomu? Atom, to ten kolor. Sprawdźmy w którym słupku jest go najwięcej. Na pierwszy rzut oka widać że jest to Francja. Aż 82% prądu we Francji pochodzi z elektrowni jądrowych. Z jakiego źródła pochodzi głównie energia elektryczna w Polsce? Znajdźmy słupek poświęcony Polsce. To ten. Widać, że dominuje w nim kolor szary. A szary kolor, oznacza węgiel. To oznacza, że większość energii elektrycznej w Polsce pochodzi z węgla. Co przeważa w Niemczech? Produkcja energii elektrycznej z węgla czy ze źródeł odnawialnych? Na to pytanie spróbuj odpowiedzieć samodzielnie po czym porównaj swoją odpowiedź z moją. Znajdźmy słupek poświęcony Niemcom. To ten, środkowy. Możemy z niego odczytać że 35% energii elektrycznej w Niemczech pochodzi z węgla. A ze źródeł odnawialnych? Musimy znaleźć ten kolor. Jest tutaj. To 29%. Ponieważ obie te wartości procentowe odnoszą się do tej samej wielkości czyli produkcji prądu w Niemczech możemy porównywać je ze sobą. 35% to więcej, niż 29%. Co oznacza, że więcej prądu w Niemczech pochodzi z węgla. Jak widzisz, diagramy procentowe mogą przyjmować najróżniejsze kształty. Ale myślę, że po dzisiejszej lekcji nie będziesz miał już z nimi problemów. Na diagramach procentowych dane przedstawiane są w postaci procentów. Takie diagramy są często wykorzystywane do przedstawiania zależności pomiędzy wartościami albo do przedstawiania bardzo dużych liczb. Suma procentów na diagramie powinna wynosić 100%. Niezależnie od wybranego kształtu podstawą do zrozumienia wykresów jest poprawne odczytanie osi oraz legendy. Był to kolejny film z playlisty o porządkowaniu informacji. Zachęcam Cię do zobaczenia innych filmów z tej playlisty, a także do odwiedzenia naszej strony internetowej pi-stacja.tv

Lista wszystkich autorów

Lektor: Damian Artyszak

Konsultacja: Maria Mędrzycka

Grafika podsumowania: Valeriia Malyk

Materiały: Valeriia Malyk

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Klaudia Abdeltawab, Татьяна Кравец

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Florence Nightingale (CC0)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg