Z tego filmu dowiesz się:

  • jakie są zasady udzielania pierwszej pomocy w wypadku ugryzienia lub użądlenia;
  • jak rozpoznać zwierzęta jadowite i inne stanowiące zagrożenie dla zdrowia i życia.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Jadowite zwierzę? Pająk. Wąż. Szerszeń. A co powiecie na... rybę? I to wcale nie egzotyczną? Okazuje się, że całkiem groźnym jadem dysponują sumy. Co najmniej połowa gatunków. Nie jest to jednak broń zaczepna. Używają go do obrony przed byciem zjedzonym. Toksyna jest uwalniana przez płetwy grzbietowe lub piersiowe i jest niezwykle bolesna dla napastnika a w przypadku sumików węgorzowatych śmiertelna nawet dla człowieka. Ten ciekawy sposób obrony zanika, w miarę jak ryba powiększa swoje rozmiary. Najbezpieczniejsze są zatem... duże sumy. Poza pszczołami i mrówkami niewiele owadów ma dobrą prasę. Zwykle uważamy je za szkodniki uprzykrzające nam życie. Nic bardziej błędnego, ale faktycznie, są owady które mogą być groźne dla zdrowia. To takie, które gryzą albo żądlą i do tego traktują nas jadem albo drażniącą śliną. Jakie owady należą do tej grupy? Osy i szerszenie, trzmiele, komary i meszki ale także pracowite pszczoły i mrówki. Każda trochę inaczej uszkadza skórę i ma niepowtarzalny jad. Co je łączy? Swędzenie, pieczenie, ból i bąbel w miejscu, gdzie nas zaatakowały. Dla użądlonego czy ukąszonego to nic przyjemnego, ale zazwyczaj kończy się na kilkugodzinnym, maksymalnie kilkudniowym podrażnieniu. By złagodzić przykre skutki użądlenia czy ukąszenia, wystarczy przykładać na bolące miejsce zimny kompres albo kostkę lodu przetrzeć je octem, przemyć wodą z mydłem albo zastosować któryś z dostępnych w aptekach środków łagodzących swędzenie. Warto pamiętać, by nie drapać miejsca użądlenia i w ogóle jak najmniej przy nim manipulować, bo możemy je zakazić i narobić sobie większego problemu. Wyjątkiem jest użądlenie przez pszczołę. Ten pożyteczny owad niemal nigdy nie atakuje niesprowokowany, ale jeśli już zostawia w rance żądło. Trzeba je jak najszybciej usunąć. Najlepiej wyciągnąć pęsetą, trzymając tuż przy skórze, albo zdrapać paznokciem. Lepiej nie chwytać za koniec żądła bo można wcisnąć do rany więcej jadu. W Polsce praktycznie nie ma owadów i podobnych im zwierząt, których użądlenie bezpośrednio groziłoby naszemu życiu. Wyjątkiem są sytuacje gdy jesteśmy uczuleni na jad. Wtedy nawet jedno użądlenie osy czy ukąszenie meszki może sprawić że ofiara przestanie oddychać po kilku - kilkunastu minutach. Wtedy jak najszybciej trzeba zadzwonić na numer alarmowy 112. Szybka, fachowa pomoc ratuje życie. Warto wiedzieć, że jeśli chodzi o ugryzienia czy użądlenia, to nie musimy się obawiać pająków. Dla większości krajowych gatunków ludzka skóra to pancerz nie do przebicia. Do wyjątków należą sieciarz jaskiniowy i kolczak zbrojny, ale ich w domu raczej nie spotkasz. A co z większymi zwierzętami? Czy mogą być groźne dla nas, ludzi? W najwięcej mitów obrosła chyba żmija zygzakowata - nasz jedyny rodzimy, jadowity wąż. Fakt, jej ukąszenie jest bolesne a jad rozrzedza krew i zaburza bicie serca ale śmiertelny jest głównie dla żab i myszy. Dorosłemu człowiekowi żmija bardzo nie zaszkodzi, choć spotkanie z jej zębami jadowymi nie należy do przyjemności. Mniej więcej w połowie przypadków nie wywoła jednak nawet obrzęku, bo żmija nie przy każdym ukąszeniu wstrzykuje jad. Poza tym to zwierzę płochliwe i jeśli tylko damy jej czas i sposobność, zamiast porywać się na nas, raczej odpełznie w zarośla. Ukąszenie żmii jest groźne tylko dla małych dzieci, osób starszych i wtedy, gdy żmija ugryzie nie w nogę a w pierś albo w twarz, skąd jad ma o wiele krótszą drogę do naszego mózgu. Przy ukąszeniu w rękę albo nogę najważniejsze to zadzwonić na 112. Czekając na fachową pomoc warto unieruchomić kończynę na przykład patykiem albo temblakiem a ślady po zębach jak najciaśniej obwiązać na przykład chustką. Z nogi zdejmujemy but, a z ręki wszystko co trudno byłoby zdjąć, gdy pojawi się obrzęk: pierścionki, bransoletki, zegarek,... Jeśli uważnie oglądasz, na pewno pamiętasz pod jaki numer trzeba dzwonić, gdy widzisz że ktoś bardzo źle się czuje po użądleniu przez osę albo trzmiela. 112. Brawo! W razie użądlenia czy ukąszenia przez owada przykładaj na bolące miejsce zimny kompres albo kostkę lodu, przetrzyj je octem przemyj wodą z mydłem, zastosuj preparat łagodzący swędzenie. Nie drap miejsca użądlenia. Ograniczysz ryzyko zakażenia. Gdy ukąsi żmija, unieruchom kończynę a miejsce ukąszenia jak najciaśniej obwiąż na przykład chustką, szalikiem, albo bandażem. Zdejmij wszystko, co trudno byłoby zdjąć gdy pojawi się obrzęk pierścionki, bransoletki, zegarek czy but. Gdy widzisz że osoba użądlona albo ukąszona coraz gorzej się czuje, zadzwoń na numer alarmowy 112 i opisz, co się stało. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę Pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Magdalena Adamska

Materiały: Magdalena Adamska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Zdjęcia: Anna Bednarek

Montaż: Magdalena Adamska

Animacja: Magdalena Adamska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Jan Kepič (CC BY 3.0)
SeaLife TV (CC BY 3.0)
Thomas Mesaglio (CC BY 4.0)
Sheba_Also (CC BY-SA 2.0)
Petr Kratochvil (CC0)
Berger, D.; Berger, Friedrich Gottlieb; Berger i inni (Domena publiczna)
macrovector (Licenja Freepik)
Patrick Russell (domena publiczna)
Acarie Baron (domena publiczna)
brgfx (Licenja Freepik)
Skyler Ewing (Licencja Pexels)
Jacek Proszyk (CC BY-SA 4.0)
Berend de Kort (Licencja Pexels)
Micaela Alejandro (Licencja Pexels)
margulo (Licencja Pixabay)
41330 (Licencja Pixabay)
kieutruongphoto (Licencja Pixabay)
Alvesgaspar (CC BY-SA 3.0)
AfroBrazilian (CC BY-SA 4.0)
Mark Burnett (CC-BY-SA-3.0-migrated)
German Wikipedia (domena publiczna)
Louise Docker (CC BY 2.0)
Anwai.archit (CC BY-SA 4.0)
Kai Hendry (CC BY 2.0)
cottonbro studio (Licencja Pexels)
Enrique Zafra (Licencja Pexels)
Leonardo Araque (Licencja Pexels)
Henri Mathieu-Saint-Laurent (Licencja Pexels)
rawpixel.com (CC0)
William G Hobbs (Licencja Pexels)
Dmitry Glazunov (Licencja Pexels)
Waugsberg (CC BY-SA 3.0)
Steve @ the alligator farm (CC BY-SA 2.0)
DerNaut (Licencja Pixabay)
Zuzanna Musial (Licencja Pexels)
Tho-Ge (Licencja Pixabay)
pch.vector (Licencja Freepik)
freepik (Licencja Freepik)
SuperManu (CC BY-SA 3.0)
TRAPHITHO (Licencja Pixabay)
CESAR A RAMIREZ V TRAPHITHO (Licencja Pexels)
Holger Krisp (CC BY 3.0)
Colombonereto (CC BY-SA 4.0)
freepik (Licencja Freepik)
NACreative (Licencja Freepik)
gailhampshire (CC BY 2.0)
Benny Trapp (CC BY 3.0)
Thomas Brown (CC BY 2.0)
Joaquim Baeta (CC BY 4.0)
Walter Heubach (domena publiczna)
Alexas Fotos (Licencja Pexels)
Petr Ganaj (Licencja Pexels)
Julia M Cameron (Licencja Pexels)
Freepik (Licencja Freepik)
Freepik (Licencja Freepik)
Edward Jenner (Licencja Pexels)
Katy Ramm (Licencja Pexels)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg